Læknaneminn - 01.04.2005, Qupperneq 67

Ótroðnar slóðir
mönnum miðju þorpsins. Þorpið lá við þjóðveginn þannig að við
gerðum okkur í hugarlund að miðjan væri þar sem byggðin er
þéttust eins og algengt er. Sendiboðinn leiddi okkur aftur á móti
langt út úr bænum þar til hann staðnæmdist við krossgötur sem
hann hélt fram að væru miðja þorpsins. Það var ekki annað að
gera en að taka hann trúanlegan. Sandurinn var því sléttaður og
kókflöskunni snúið, úti á sléttu með stöku kofa á stangli í kring.
Sennilega ekki skrýtið að þeim fyndist þetta hlægilegar aðferðir.

I Malaví nota menn
höfuðið!
Vinnureglur okkar miðuðust að því að ganga hús úr húsi og
finna börn á heimilum sínum. Þessi aðferðafræði var ekki ákjós-
anleg í augum þeirra mæðra sem ekki urðu á vegi okkar, og
þustu þær allar til síns heima að sækja bólusetningakort barna
sinna og röðuðu sér síðan upp á förnum vegi og laumuðu sér
jafnvel inn á heímili vinkvenna sinna sem voru svo heppnar að
verða á vegi okkar. Yfirleitt myndaðist krakkaskari sem fylgdist
með af mikill forvitni. Yngstu börnunum fannst þessir hvítingjar
þó svo ófrýnilegir að þeir hlupu undan og grétu af skelfingu.
Seinna frétti maður að uppeldishlutverk hvíta mannsins væri ekki
ólíkt Grýlu gömlu, og því líklega ærin ástæða til þess að óttast!
Þrátt fyrir minniháttar ágreining um aðferðafræði var gestrisnin
mikil, og meiri eftir því sem að þorpin urðu afskekktari. Síðasta
þorpsheimsóknin var sérstaklega eftirminnileg. Þorpið var afar
afskekkt og eftir að hafa farið alllanga leið á mótorhjóli var löng
ganga í gegnum skóg og fjalllendi áður en komið var þangað.
Þorpið var líka dreift yfir stórt svæði þannig að dagurinn var
langur, en viðtökurnar ógleymanlegar. Þorpshöfðinginn var svo
ánægður með heimsóknina að hann lét slátra kjúkling sem við
snæddum síðan á heimili hans, og sagði okkur að líklega hefði
aldrei sést hvítur maður í þorpinu áður. Það skemmdi ekki fyrir
að vita að þetta væru ótroðnar slóðir, a.m.k. í mínum augum.
Tækifæri gafst til þess að heimsækja læknadeildina í Blantyre
sem er sú eina í landinu. Þaðan útskrifast um 50 læknar á ári.
Andstæðurnar sem þar mættu manni voru magnaðar. Þar var
allt til alls, heimavist, bókasafn með öllum þeim bókum sem mér
datt í hug að leita að, fullbúið tölvum, krufningaaðstaða og efni í
bunkum, kennslustofur vel búnar og í raun allt sem þarf og meira
til. Víða mátti merkja að erlendir aðilar hefðu gefið búnað og
bækur þannig að ekkert myndi skorta til þess að mennta lækna
Greinarhöfundur með þorpshöfðingjanum og öðrum fyrirmennum á
veröndinni
þar sem þeirra er sannarlega þörf. Handan við götuna var síðan
stærsti spítali landsins þannig að aðstaðan var öll eins og best
verður á kosið. Læknanemar þar voru að vonum ánægðir með
að stunda nám þar, en stóðu frammi fyrir þeirri spurningu hvort
að þeir myndu flytja til Bretlands eða annnarra landa við náms-
lok þar sem þeir gætu unnið sína vinnu með tíföld laun, eða
standa undir því gríðarlega álagi sem lagt yrði á þá í heimaland-
inu. Sem dæmi má taka að Monkey Bay hérað er hluti af Mang-
ochi-umdæmi og er íbúafjöldi þess um 800 þúsund. Á þessu
svæði er einn læknir, staðsettur á umdæmissspítala Mangochi.
Þess ber þó að geta að í Malaví eru starfandi svokallaðir Clinical
officers sem að standa í framlínunni við að greina og meðhöndla
sjúkdóma, og er sú menntun þriggja ára nám á háskólastigi. Á
þeim er þó einnig mikill skortur eins og af hjúkrunarfræðingum
og menntafólki almennt, sem skiljanlega grípa þau tækifæri sem
gefast til þess að starfa við betri aðstæður og kjör. Það er óhætt
að segja að þessi heimsókn hafi verið áhrifamikil, og dýpkað
skilning minn á því við hvaða vanda vanþróaðri lönd eiga við að
etja á þessum vettvangi.
Hér í byrjun nefndi ég nokkrar staðreyndir um Malaví sem
drógu upp heldur dökka mynd af lífinu þar. Vissulega sá ég
döþur og vannærð börn, en sem betur fer gæti ég þó talið þessi
börn á fingrum mér. Aftur á móti hitti ég ákaflega lífsglatt og
nægjusamt fólk sem fékk mann til þess að hugsa um hvað skipti
í raun og veru máli í lífinu.
Ég tók dökku myndina ekki með heim.
Baobab-tréð með ræturnar upp...
LÆKNANEMINN
2005
65