Læknaneminn - 01.04.2005, Síða 72

Verkefni 4. árs læknanema
meðferðin. Viðbótarmeðferð er gefin með geislum og lyfjum.
Geislameðferð lækkar tíðni staðbundinnar endurkomu sjúk-
dómsins úr 30% niður undir 10% samkvæmt niðurstöðum úr
sænskri rannsókn. Eftir 1995 varð breyting á meðferð við enda-
þarmskrabbameini, farið varað beita geislameðferð reglubundið
fyrir skurðaðgerðir og aðgerðir færðust á færri hendur. Einnig
varð algengara að gera aðgerð með fullkomnu brottnámi á
endaþarmshengju (Total Mesorectal Excision). Einangruð stað-
bundin endurkoma er merki um misheppnaða skurðaðgerð.
Tilgangur rannsóknarinnar er að kanna árangur skurðaðgerða
m.t.t. staðbundinnar endurkomu sjúkdómsins og sjá hvort
breytt meðferð hafi lækkað tíðni staðbundinnar endurkomu.
Efniviður og Aðferð: Fenginn var listi yfir sjúklinga með grein-
ingarnúmerin 154.X (ICD 9), C18, C19 og C20 (ICD 10) á tíma-
bilinu 1995 til 2001. Fundnir voru þeir sjúklingar sem greinst
höfðu með kirtilfrumukrabbamein í endaþarmi og farið í læknan-
lega aðgerð á sjúkrahúsi í Reykjavík á þessu tímabili. Upplýs-
ingar voru fengnar afturvirkt úr sjúkraskrám. Sjúklíngum var fylgt
eftir til loka árs 2003.
Niðurstöður: 110 sjúklingar gengust undir aðgerð í læknan-
legum tilgangi á sjúkrahúsum í Reykjavík á tímabilinu 1995-
2001. Af þeim fengu 9 staðþundna endurkomu, eða 8.2%.
Erlendis er tíðni staðbundinnar endurkomu misjöfn. Þar sem
sérhæfð teymi sinna meðferðinni er tíðni endurkomu 5-10%, en
þar sem ekki eru sérhæfð teymi að störfum og ekki fylgt
ákveðnum reglum um meðferðina er tíðnin 20-30%.
Ályktun: Staðbundin endurkoma á krabbameini í endaþarmi
eftir læknanlega aðgerð var 23% á tímabilinu 1987-1997.
Núverandi rannsókn sýnir 8,2% tíðni á staðbundinni endur-
komu. Árangur meðferðar við endaþarmskrabbameini á sjúkra-
húsum í Reykjavík á árunum 1995-2003 er sambærilegur við
besta árangur sem náðst hefur erlendis þar sem sérhæfð teymi
sinna meðferðinni.
Samanburður á þremur rannsóknaaðferðum
(æðaþræðingu, ómskoðun og tölvusneiðmynd)
irið greiningu á þrengingum í hálsslagæðum
Sigurður Benediktsson læknanemi1, Ásbjörn Jónsson sviðs-
stjóri/dósent2, Halla Halldórsdóttir sérfræðingur2, Jón Guðmundsson
yfirlæknir2, Kristbjörn Reynisson sérfræðingur2, Pétur H. Hannesson yfir-
læknir2, Stefán E. Matthíasson yfiriæknir/dósent3.
Læknadeild Háskóla fslands1, Myndgreiningarþjónusta LSH2, Æðaskurðdeild LSH3.
Tilgangur: Að bera saman á framsýnan hátt tölvusneiðmyndar
(TS) æðaskoðun (e. CT angiography), ómskoðun og æðaþræð-
ingu til greiningar þrenginga í hálsslagæðum. Æðaþræðing er
hin gullna viðmiðun til greiningar hálsæðaþrengsla en er töluvert
ífarandi rannsókn. Hinar tvær rannsóknirnar eru mun minna ífar-
andi og ómskoðunin í raun hættulaus. Ef ásættanleg greiningar-
vissa fæst með TS æðaskoðun og/eða ómskoðun verður hugs-
anlega unnt að fækka verulega æðaþræðingum á hálsslag-
æðum í greiningarskyni.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknarhópinn skipuðu tíu einstakl-
ingar sem allir gengust undir æðaþræðingu á báðum hálsslag-
æðum, samtals tuttugu æðum. Átta þessara einstaklinga geng-
ust undirTS æðaskoðun og sjö ómskoðun. Rannsóknirnar voru
framkvæmdar blint á þann hátt að niðurstöður sérhvers rann-
sakanda voru ekki aðgengilegar hinum fyrr en allir höfðu skilað
sínum niðurstöðum. Rannsakendur voru beðnir um að leggja
mat á þrengingargráðu í innri og ytri hálsslagæð (aðferð sem
kennd er við North American Symptomatic Carotid Endarterec-
tomy Trial), kalkanir í skellum og sár á æðaþeli. Einstaklingunum
var raðað í flokka m.t.t. greindra þrengsla í innri hálsslagæð: I
engin þrenging, II (0-29%) væg þrenging, III (30-49%) og IV (50-
69%) talsverð þrenging, V (70-99%) mikil þrenging og VI alger
lokun.
Niðurstöður: Æðaþræðing var notuð til grundvallar og hinar
tvær rannsóknirnar bornar saman við hana. Alger lokun greind-
ist í sex æðum af tuttugu og voru bæði ómskoðun og TS
æðaskoðun samkvæmar þræðingunni í þeim tilfellum. Ómskoð-
unin yfirgreindi tvær æðar sem hefði hugsanlega leitt til annarrar
meðferðar en ella. Hins vegar var ómskoðunin samhljóða þræð-
ingu í þremur tilfellum á því sviði þrengingar sem er afgerandi
m.t.t. meðferðar (þ.e. Ill-V). TS æðaskoðun undirgreindi eina
æð, yfirgreindi eina æð og var samhljóða þræðingu um fjórar
æðar á því sviði þrengingar sem er afgerandi m.t.t. meðferðar.
TS æðaskoðun hefði leitt til þess að tvær æðar af sex hefðu lent
í öðrum meðferðarflokki en ella.
Ályktanir: Vegna smæðar rannsóknarhópsins er ekki unnt að
fullyrða um marktækni. Greinilegt er að niðurstöður ómskoðunar
og TS æðaskoðunar eru að nokkru leyti frábrugðnar niður-
stöðum þræðingar. Hins vegar er það mikilvægt að lokuðu
æðarnar greindust réttilega lokaðar í ómun og TS. Við TS
æðaskoðun er unnt að fá fram flatarmálsþrengsli sem trúlega er
nákvæmari stærð en einvíddarmæling undir þremur til fjórum
hornum í æðaþræðingu. Erlendis hefur fjórða rannsóknarað-
ferðin, segulómunar æðaskoðun (e. MR angiography), gefið
góða raun en slíkt tæki er væntanlegt á LSH.
Heilablóðfall hjá einstaklingum
45 ára og yngri
Sigríður Helgadóttir1, Einar M.Valdimarsson2, Finnbogi Jakobsson2 og
Jón Hersir Elíasson2
'Læknadeild Háskóla Islands, 2Taugalækningadeild LSH
Inngangur: Á íslandi má búast við a.m.k. 700 tilfellum af heila-
blóðföllum á ári. Nýgengi sjúkdómsins eykst með hækkandi
aldri en þó eru 5-10% þeirra sem greinast 45 ára eða yngri. Lítið
er vitað um þennan hóp hérna á íslandi en erlendis hefur komið
fram að orsakadreifing er önnur en hjá þeim sem eldri eru og að
horfur eru betri. Tilgangur rannsóknarinnar er að lýsa orsaka-
dreifingu heilablóðfalls hjá einstaklingum 45 ára eða yngri og
einnig dreifingu áhættuþátta og afdrifum.
70
LÆKNANEMINN
2005