Læknaneminn - 01.04.2005, Side 73

Verkefni 4. árs læknanema
Aðferðir: Rannsóknin byggist á framvirkri skráningu sem fór
fram á Sjúkrahúsi Reykjavíkur á tímabilinu 1996-2001. Þeir sem
voru hafðir með í rannsókninni voru þeir sem fengu innanheila-
blæðingu (ICH) eða heiladrep. Afdrif þeirra voru metin með
modified Rankin Scale. Áhættuþættir og afdrif voru borin saman
við heilablóðfallsjúklinga sem voru eldri en 45 ára.
Niðurstöður: Á þessu tímabili voru 39 einstaklingar, af 848,
sem voru 45 eða yngri þegar þeir fengu sitt fyrsta heilablóðfall.
Þeir sem fengu ICH voru 15% og heiladrep 85%. Meðalaldurinn
var 37,2 ár. Helstu áhættuþættir yngra fólks voru reykingar
(64,1%), mígreni (35,9%) og háþrýstingur (17,9%). Orsakir fyrir
heiladrepi hjá yngri einstaklingum voru smáæðasjúkdómur í
21,2% tilfella, hjartarek í 27,3%, óvenjulegar orsakir í 21,2% og
stóræðasjúkdómur í 30,3% tilfella. 97,5% voru með mRS 0-2
og eins árs dánarhlutfall var 2,6%.
Ályktun: Hjá ungum heilablóðfallsjúklingum er aðaláhættuþáttur-
inn reykingar og mígreni er mjög algengt bæði sem áhættuþáttur
og orsök. Lífslíkur og starfræn hæfni eftir áfall eru mjög góðar.
Neðanrásaraðgerðir: breyting til batnaðar?
Sonja Baldursdóttir1, Kristján Óskarsson2, Þráinn Rósmundsson2
’Læknadeild Háskóla íslands, 2Barnasp(tali Hringsins
Inngangur: Neðanrás er einn algengasti meðfæddi gallinn á
þvag- og kynfærum drengja. Hann orsakast af ófullkomnum
samruna kynfellinga á 8.-16. viku fósturþroska þannig að þvag-
rásaropið opnast kviðlægt á typpinu eða spöng. Mathieuaðgerð
var sú aðferð sem mest var notuð til að gera við gallann á íslandi
til ársins 2001 en þá var skipt yfir í Snodgrassaðgerð.
Markmið: Ánægja hefur verið með útlitslegan árangur Snod-
grassaðgerðarinnar hér á landi en hins vegar hefur ekki verið Ijós
hvernig árangurinn er miðað við Mathieuaðgerð að öðru leyti.
Markmið þessarar rannsóknar var því að meta og bera saman
árangur aðferðanna tveggja með tilliti til fylgikvilla og virkni eftir
aðgerð.
Einstaklingar og aðferðir: Við lok ársins 2003 hafði 21
drengur farið í sína fyrstu neðanrásaraðgerð að hætti Snod-
grass. Til samanburðar voru jafnmargir drengir sem höfðu farið í
Mathieuaðgerð. Úr sjúkraskrám þeirra voru skráðar upplýsingar
um aldur við aðgerð, fylgikvilla, legutíma á spítala eftir aðgerð og
niðurstöður þvagflæðimælinga. Þessir þættir voru síðan bornir
saman fyrir hópana tvo með kí - kvaðrat og t - prófi.
Niðurstöður: Ekki var marktækur munur milli aðgerðanna á
neinum þáttanna sem skoðaðir voru. Meðalaldur þeirra sem fóru
í Mathieuaðgerð var 3,8 ár (miðgildi 4 ár) og lágu þeir að meðal-
tali 9,8 daga á spítala eftir aðgerð. Meðalaldur við Snodgrassað-
gerð var 4,5 ár (miðgildi 4 ár) og meðallegutími 9,5 dagar. Alls
komu upp 9 fylgikvillar hjá 8 sjúklingum eftir Mathieuaðgerð og
9 fylgikvillar hjá 7 sjúklingum eftir Snodgrassaðgerð.
Ályktun: Árangur af fyrstu Snodgrassaðgerðunum hér á landi er
sambærilegur við árangur Mathieuaðgerða sem framkvæmdar
voru áður. Snodgrassaðferðin er ný hér á landi og má gera sér
vonir um að árangurinn eigi eftir að batna með aukinni reynslu.
Snodgrassaðferðin þykir einnig hafa útlitslegan ávinning fram yfir
Mathieuaðferðina og má því draga þá ályktun að gerð hafi verið
breyting til batnaðar þegar skipt var úr Mathieuaðferð í Snod-
grassaðferð árið 2001.
Lykilorð: Neðanrás, Snodgrassaðgerð, Mathieuaðgerð, fylgi-
kvillar.
Fósturfibronectin: ný aðferð við sýnatöku
og forspárgildi um fyrirburafæðingar
Ýr Frisbæk', Errol Norwitz2
'Læknadeild Háskóla islands, 2Yale University School of Medioine, USA
Bakgrunnur: Fósturfibronectin (fFN) uppgötvaðist fyrst 1985
en nýlega sem mögulegur forspárþáttur um fyrirburafæðingar,
þ.e. fyrir 37. viku. Hingað til hefur verið talið að einungis sé hægt
að nota sýni frá leghálsinum, þ.e. aftari fornix, til að sækja fFN til
mælingar. Sýnataka frá þessum stað krefst þess að notað sé
speculum til að komast að leghálsinum. Notkun speculum getur
verið vandasöm og óþægileg fyrir sjúklinginn.
Þess vegna hefur sú spurning skotið upp kollinum hvort ekki sé
hægt að ná sýninu á auðveldari og þægilegri hátt.
Tilgáta: Er jafn áreiðanlegt að taka sýnið beint úr leggöngunum og
þurfa því ekki að nota speculum heldur eingöngu sýnatökupinna?
Einnig felur rannsóknin í sér að kanna enn betur starfsemi og
notagildi fFN.
Þátttakendur og aðferðir: Þungaðar konur >18 ára, gengnar
22-35 vikur, sem mættu ákveðnum skilyrðum. Tekin voru 4 sýni
frá hverri konu, fyrst 2 frá leggöngum án speculum svo 2 frá
aftari fornix með speculum. Sýnin voru sett í saltvatnsbuffer og
proteasa inhibitor og fFN mælt með þar til gerðum aðferðum á
rannsóknarstofu.
Niðurstöður: Við hófum rannsóknina og mun hún standa yfir í
ár. Að árinu liðnu liggja niðurstöðurnar fyrir.
Ályktun: Við teljum að sýnataka beint frá leggöngunum muni
vera jafn áreiðanleg og að taka sýnið frá aftari fornix.
Ef svo er hefur það miklar og jákvæðar afleiðingar í för með sér,
mikinn tíma- og fjárhagssparnað, minni óþægindi fyrir hina
þunguðu konu og dregur úr því sálræna álagi sem fylgir
óvissunni um hvort barnið muni fæðast sem fyrirburi.
Lykilorð: Fósturfibronectin, fyrirburafæðingar.
LÆKNANEMINN
2005
71