Úrval - 01.05.1964, Blaðsíða 24

14
ÚRVAL
voru brotnir á bak aftur og
runnu siðan í þjóðahafið, fyrst
innan Assyríukeisaraclæmisins
og síðan innan keisaradæmis
Persa.
Vitað er, að í einum af text-
um sínum minnist Hómer laus-
lega á þjóðina í Keteioi, og á-
lítum við, að þar sé átt við
Hittíta, sem þarna hefur verið
gefið hellenskt nafn. En stað-
reynd þessarar athugasemdar
Homers er ekki verðmæt, því
að skáldið veitir okkur ekki
neinar hnitmiðaðar upplýsingar
né getur hann skýrt okkur frá
aðsetri þessarar þjóðar, er býr
einhversstaðar á hinum risa-
stóra Anatolíuskaga.
Herodotus, hinn mælski fræði-
þulur, hvað snerti lönd og þjóð-
ir við austanvert Miðjarðarhaf,
minnist á fyrirrennara hinnar
klassísku Lydiu og saman við
raunverulega rétt nöfn blandar
liann þar nöfnum l'jarlægra
konungdæma og ríkja. Þar á
meðal má nefna Mursilis Hitt-
ítakonung, sem síðar hefur orð-
ið sagnfræðingum þekkt pers-
óna. En livers virði eru slíkar
upplýsingar, sem oftar styðjast
við sögusögn en staðreyndir?
Nálægt hinum forna bæ Izmir
(liinni tyrknesku höfn Smyrna)
finnast samt tvö minnismerki
höggvin út í kletta, og eru þau
höggvin af Hittítum. Grikkir
vissu um minnismerki þessi, en
þeir rangtúlkuðu merkingu
þeirra. Minnismerkið við Kara-
bel sýnir prins og ber áletrun
með myndletri (helgirúnir).
Grikkir álitu, að rekja mætti
minnismerki þetta til ferðar
hins egypska faraós Sesostris
á þessum slóðum, en sú ferð
styðst ekki við neinar staðreynd-
ir. Hitt minnismerkið álitu
Grikkir eiga að tákna konu, sem
orðið hefur að steini, yfirþyrmd
af byrði sorgarinnar. Raunveru-
lega var þetta merki um heilaga
up])sprettu og var höggvið inn
í lilíð Sipylosfjalls (í dag kallað
Manissa Dagh.) Við hlið þess
má enn greina Hittitaskrift,
sem hefur að geýma nafn þess,
er lielgað hcfur höggmyndina.
Lengra inni á Anatolíuskaga
voru hin leyndardómsfullu Pont-
usfjöll, þar sem Grikkir álitu,
að Amazonurnar byggju, þessir
frægu kvenhermenn, sem sam-
kvæmt sögusögn börðust með
Trójumönnum og voru eftir
ofsalega bardaga, sigraðar af
Achilles, sem drap Penthesileu
drottningu þeirra.
Sagan um Amazonurnar er enn
alger ráðgáta. Var þar um að
ræða goðsagnakenndan þjóð-
flokk eða ýkta lýsingu á þjóð-
félagi, sem einkenndist af konu-
ríki? Sumir liöfundar halda þvi
fram, að sagan eigi upptök sín