Úrval - 01.05.1964, Blaðsíða 73

FRUMTJR, SEM HUGSA
rannsókn beindist, fyrir áhrif
Freuds, fyrst og fremst að hugs-
anastarfi heilans en að óverulegu
leyti að efnafræðilegri og eðlis-
fræðilegri starfsemi þeirri, sem
þar á sér stað.
Það er ekki svo að skilja, að
Freaud hafi haft þarna slæm á-
lirif. Það eru furðumargir litlir
karlar, sem reyna að skara ör-
litlum frægðarglæðum að sinni
köku með því að tengja nafn
sitt á einhvern hátt þeim stóru,
—■ með því að reyna að rifa
niður starf þeirra. Ég hef ekki
minnstu löngun til að ganga i
lið með fimmta flokks mönnum
og reyna að komast upp i fjórða
flokk með því að ráðast á úr-
valshugsuð í fyrsta flokki og
verk hans.
Ég er þeirrar skoðunar, að
með þeim ófullkomnu aðferðum
tækjum og tækni, sem við höf-
um átt yfir að ráða til þeirra
efnafræðilegu og eðlisfræðilegu
rannsókna, sem þarna var um
að ræða, myndum við ekki hafa
náð jafn langt á jafn stuttum
tima og tókst með því að hlíta
leiðsögn Freuds. Hitt álít ég, að
tvenns konar rannsóknarleiðir
hefðu átt að fara samtimis —
hin skjótfarnari leið sálarrann-
sóknanna og hin seinfærari, en
öruggari og djúptækari leið eðl-
isfræðilcgra rannsókna á sjálfri
(53
undirstöðutækni hugsanastarf-
seminnar.
í hreinskilni sagt, þá verður
ekki framhjá þeirri staðreynd
gengið, að lengstan timann áð-
ur en Freud kom fram, var öll
rannsókn á heilastarfsemi nærri
útilokuð. Allt fram á 17. öld
var til dæmis litið á sálina sem
eins konar lofttegund.
Og ekki var fyrr tekið að rofa
til i þeirri lofttegundamóðu,
þegar enn myrkari þoka dul-
fræði alls konar lagðist að sjón-
um manna; Descartes aðskildi
anda og efni. Hann mældi okk-
ur út tvö vendilega aðgirt svæði:
l’áme rasionnable (hugsandi sál)
og machine de terre (jarðvél).
Hann grundvallaði sérstaka
heimspekikenningu varðandi
heilastarfsemina. Frumtvenning
anda og efnis mótaði alla hugs-
un okkar öldum saman og' mót-
ar liana að verulegu leyti enn
í dag.
Það var ekki fyrr en menn
fóru að viðurkenna starf hins
rnikilhæfa eðlisfræðings, John
Lewis Williams Thudichum,
sem síðar sneri sér að efnafræði,
að þeir fóru að gera sér grein
fyrir því, að ef til vill ætti
heilastarfsemin sér lögmál i
sjálfri sér. Þó að John Lewis
væri fæddur i Þýzkalandi og
stundaði nám sitt þar, dvaldist
hann lengstan hluta ævi sinnar