Úrval - 01.03.1976, Qupperneq 91

HRAUS TIR MENN
89
23 ár gamli Joachim Rönneberg.
Honum var skýrt frá áætluninni —
og örlögum þeirra þrjátíu og fjögurra
manna, sem á undan höfðu farið.
Hann valdi sér fimm menn í viðbót.
Þeir sex, auk þeirra fjögurra, sem
biðu einhvers staðar á Harðangurs-
auðnum, áttu að freista gæfunnar.
Þeir sex voru nú fluttir á einangr-
aðan stað, þar sem nákvæm eftirlík-
ing af þýðingarmesta stað verksmiðj-
unnar var sett upp í fullri stærð. Því
verki stjórnuðu þeir Brun og Tron-
stad. Rönneberg og menn hans æfðu
sig þrotlaust við að leggja sprengi-
hleðslur að þungavatnsstrokkunum í
myrkri og rata sfna leið við hinar
erfiðustu aðstæður.
Brun var nýkominn frá verksmiðj-
unni og vissi nákvæmlega hvernig
þjóðverjar höfðu skipað búðum sín-
um umhverfis verksmiðjuna, og hvar
árásarmennirnir gætu falið sig. Allar
dyr inn í verksmiðjuna voru úr stáii
og harðlæstar. Ef notað yrði sprengi-
efni til að opna þær, myndi það enda
í skotbardaga við þjóðverjana, með
miklu mannfalli og þar að auki
myndu þjóðverjar hefna sín á sak-
lausum íbúum Rjukan. En það var
ein ,,ólæst leið,” sem hann réði
mönnum stranglega til að reyna. Það
var leiðslustokkur. Brun vissi um
hann vegna þess, að skömmu áður en
hann fór, hafði komið leki að einni
leiðslunni, sem flutti fljótandi víti-
sóda inn ? verksmiðjuna. Til þess að
kanna lekann hafði Brun orðið að
skríða inn í stokkinn, sem lá inn í
kjallarann og opnaðist í loftinu í
herbergi við hliðina á klefa þeim,
sem þungavatnsframleiðslan fór
fram í.
,,Þarna var rétt möguleiki fyrir
einn að þröngva sér í einu,” sagði
Brun. „Aðeins fáir menn í Vemörk
vita um þessa einu ólæstu leið inn í
verksmiðjuna. ”
Fyrsta tilraun til að ná til fjallaslétt-
unnar var gerð 23. janúar 1943.
Flugvélin komst þangað, sem menn-
irnir áttu að fleygja sér út í fallhlíf, en
þá dró ský á himin svo ákveðið var að
snúa aftur til Skotlands. „Þegar
þangað kom,” sagði Rönneberg
síðar, ,,var ákveðið að næst stykkjum
við — hvernig sem skýjafari yrði
háttað — og leituðum Poulson og
menn hans uppi.”
Loks rann sú stund upp, klukkan
eitt eftir hádegi 18. febrúar, að
mennirnir svifu til jarðar í Harðang-
ursfjöllum — hver með sína sjálfs-
morðspillu, ef þeir kynnu að nást.
Þegar til jarðar kom, sneru þeir sér að
því að búa til hentugar byrðar úr
dóti sínu og hvíla sig ögn, áður en
þeir hæfu leit að Poulson og mönn-
um hans. En þá fór að hríða. Og
þegar þeir rákust á runna varð þeim
ljóst, að þeir voru ekki á ísi lögðu
Mösvatni, eins og áætlað hafði verið;
þeir höfðu ekki lent á réttum stað.
Svo þeir sneru aftur að kofakríli, sem
þeir höfðu fundið skammt frá lend-
ingarstaðnum, til þess að skoða betur
kortin sín. Næsta morgun var komið
hörkufrost, snjódýptin var orðin