Úrval - 01.11.1977, Síða 56

54
ÚRVAL
leifar af þessari tvöfeldni koma víða
fram. Þar má meðal annars nefna
hlægilegan skrípaleik ríkja og ein-
stakra staða innan þeirra við að setja
hömlur á sölu áfengra drykkja á einn
og annan hátt miklu síður af rökrænu
viti heldur en ótta stjórnmálamann-
anna við það sem , ,þurrir’ ’ kjósendur
gætu komið til leiðar. Þessi „þurra”
siðfræði hefur líka kæft í fæðingunni
allar hlutlægar rannsóknir á drykkju-
venjum. Líffræðingar og félagsfræð-
ingar eru núna fyrst að byrja að ná
upp þeim rannsóknum, sem hefði átt
að gera fyrir fjölda ára.
Það sem vitað er nú til dags er að
alkóhól verkar á furðulega margan
hátt á vitund okkar, að það getur
skaðað margskonar líkamlega og
andlega starfsemi og eftir því sem sá
sem þess neytir lætur meira ofan í sig
við sama tækifæri, fer það að verka
mjög eindregið til sljóvgunar. En
vísindin eru nú farin að viðurkenna
það sem áfengisneytandinn veit nú
þegar eða grunar að minnsta kosti —
að fyrstu soparnir eða fyrsta glasið
gemr um stutta stund ekki aðeins
glatt, heldur aukið andlega getu eins
og til dæmis hæfileikann til að leysa
vandamál með táknrænni rökvísi.
Enginn hefur ennþá getað bætt
vemlega við skilgreiningu þess, hvers
vegna fólk drekkur, frá því sem
Shelden Bacon, fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri áfengisrannsóknar-
stöðvar Rutgers, bar fram í fyrirlestri í
Yale 1944. Einstaklingar í banda-
rísku samfélagi nútímans em tiltölu-
lega sjálfum sér nægir, hafa sérhæfð
áhugamál og em fullir af keppni.
Samt þykir þeim gott að njóta
„tortryggnislausrar, til þess að gera
áreynslulausrar afslöppunar.” Þegar
komið er saman til mannfundar,
eyðir alkóhólið gagnkvæmri tor-
tryggni og slakar á samkeppnis-
spennunni og lækkar þannig þá
„múra sem venjulega em milli
ókunnugra í samfélaginu.” Þetta á
við um kokkteilpartíin eins og
áfengisliðkuðu viðskiptamáltíðar-
innar og að vissu marki líka „glas
fyrir matinn.”
Hættan á því að þeir sem drekka
mikið í félagslegum samskipmm
renni yfir mörkin og verði áfengis-
sjúklingar eykst vemlega þegar þeir
fara að nota áfengi til að gleyma
sorgum sínum og vandamálum.
Vísindamenn em enn að ydda
skilgreiningar sínar á áfengissýki, en
flestir em sammála um að hana megi
kalla sýki eða sálræna stjórnlausa
ílöngun svo mikla, að drykkjumað-
urinn getur ekki ráðið við þörfina á
að fá sér í glas.
Tiltölulega nýtt áhyggjuefni fyrir
þá sem fást við áfengissýki er aukin
áfengisneysla barna, sérstaklega á
unglingsámm. Þeir hefja nú drykkju
fyrr en var vegna þess að þeir gera nú
alla hluti fyrr en var, líka að draga sig
saman og sofa hjá. Mark Keller,
ritstjóri „skýrslu um rannsóknir á
alkóhóli” við Rutgersháskóla segir:
„Drykkja er ritúal uppvaxtaráranna,