Úrval - 01.11.1977, Síða 119

ÁRLANGUR DAGUR
117
En jafnvel bannið var ekki nóg.
ísbirnir þurfa allt heimskautasvæðið
til þess að ferðast um frjálsir og
viiltir. Umhverfl sem er að veslast
upp af ofveiði úthafanna á fiski og
selum, og vegna olíuborunar og
námuvinnslu er eins örlagaríkt fyrir
bjarndýrin eins og skefjalaus veiði —
og miskunnarlausari.
,,Það var sumarið 1973, sem allt
breyttist,” sagði Ivar Ruud. ,,Árin
tvö þar á undan varð ferðamennska,
námuvinnsla og olíuleit á eyjunum
fréttamatur blaðanna. Þróunin kom
of snöggt og norska stjórnin greip í
flýti í taumana til þess að vernda
villta lífið og sérstök svæði, þar á
meðal Hornsund.
Ég lagði mitt af mörkum með því
að yfirgefa eyjuna, kofann minn og
allt það sem ég hafði byggt upp með
margra ára erfiðri vinnu, þótt ég
skildi ekki þá stefnu að útiloka einn
mann frá svæði sínu meðan olxu-
félögin og aðrir hópar fengu sinn rétt
næstum ótakmarkaðan hvar sem þau
höfðu helgað sér svæði. Ég gat unað
við umhverfi heimskautahéraðanna,
en ekki ofríki menningarinnar.
Öll mín ár á Svalbarði, frá 1967 til
1973, hélt ég dagbók og skjalfesti í
kvikmyndum og ljósmyndum lifn-
aðarhætti mína við hin fágætu
náttúrlegu skilyrði eyjanna, milljónir
fugla á himni, hvítabirni, refi og
hreindýr og frosnum sléttunum,
selinn, fiskinn og krabbadýrin og
skeldýrin í sjónum — allt þetta sem
lifði í fullkomnu jafnvægi, hvað á
öðru og hvað með öðm.
Þetta var hrikalegt leikhús þar sem
ég sat á fremsta bekk og sá, heyrði og
fann reglur náttúmnnar, þessar
reglur sem komu mér til að verða kyrr
ár eftir ár þar til ég fann mitt eigið
hlutverk í leiknum.”
Texani nokkur var mættur á hinar frægu Ascot veðreiðar til að freista
gæfunnar. Stutm áður en kom að hesti hans, gaf hann honum litla
hvíta kúlu. Hertoginn af Malboro sem var umsjónarmaður á Ascot
ávítti Texanann fyrir. , ,Ég segi þér, gamli minn að svona hlutir ganga
ekki hérna,” sagði hann.
,,Þetta var bara sykurmoli,” svaraði Texaninn að bragði og eins og
til að sanna mál sitt gleypti hann sjálfur hvíta kúlu. ,,Gerðu svo vel,
hér er ein handa þér,” sagði hann svo við hertogann, sem tók við
kúlunni og gleypti, og virtist ánægður. Þegar hestarnir röðuðu sér upp
fyrir rásið, hvíslaði Texaninn að knapanum sínum: ,,Sonur, haltu
hrossinu á ytri hring. Þegar hann er einu sinni farinn af stað getur
enginn náð honum nema ég og hertoginn af Malboro.”