Skógræktarritið - 15.10.2000, Blaðsíða 107

uð. Við þessar aðstæður er stór-
aukin hætta á snjó- eða vindbrot-
um og rótarveltu, þ.e. að eftirlif-
andi tré rifni upp með rótum.
Hættan er mest fyrsta árið eftir
grisjun en hafa verður í huga að
einnig er tekin áhætta ef látið er
vera að grisja. Við þessar
aðstæður er ráðlegt að grisja
fyrst varlega, láta nokkur ár líða
og grisja aftur.
Besti tími ársins til grisjunar er
síðla vetrar og snemma vors. Þá
fá eftirstandandi tré heilt vaxtar-
tímabil til þess að aðlaga sig
nýjum aðstæðum og styrkja stofn
og rót. Þegar vökvastreymi er
mest í vaxtarvef í maí og júní er
hins vegar mikil hætta á að særa
börk eftirstandandi trjáa.
Gæta þarf þess að valda sem
minnstu hnjaski og traðki við fell-
ingu og útdrátt á trjám. Rætur og
stofnar eftirstandandi trjáa geta
orðið fyrir varanlegum skaða ef
óvarlega er farið.
Ef tré eru stungin upp og fjar-
lægð eykst hætta á rótarfúa. Fúa-
sveppir eiga þá greiðan aðgang
að dauðum rótum og særðum.
Því er ástæða til þess að vara þá
við, sem er annt um skóginn
sinn, að grisja með því að taka
tré með rót.
Margar trjátegundir og runnar
vaxa illa eða alls ekki á þerangri.
Þær þrífast hins vegar vel inni í
skógi. Þegar grisjað hefur verið,
er lag að gróðursetja tegundir
eins og álm, ask, gullregn, hlyn,
þin og fleiri slíkar tegundir í
skjóli landnematrjánna. Með
grisjun má hafa mikil áhrif á
ásýnd skógarins.
í næstu grein verður fjallað um
hvenær og hvernig best sé að
grisja algengustu skógagerðir
okkar.
Ég vil að lokum þakka skóg-
fræðingunum Baldri Þorsteins-
syni, Brynjólfi Jónssyni og Jóni
Geir Péturssyni og íslenskumann-
inum Jóhanni Frímann Gunnars-
syni fyrir vandaðan yfirlestur og
fjölmargar ábendingar. Allar vill-
ur eru þó á ábyrgð höfundar.
Þresti Eysteinssyni og Rúnari ís-
leifssyni þakka ég veittar upplýs-
ingar.
Helstu heimildir:
Baldur Þorsteinsson. „Ved-
teknologiske undersögelser af
Lærk og Poppel”. Skógrækt ríkis-
ins 1988.
Haukur Ragnarsson. „Umhirða
skóga” Skógræktarbókin. Skóg-
ræktarfélag íslands 1990.
Johan Elmberg, Per-Ove
Backström, Thorbjörn Lestander.
„Várskog - vagvalet". Sveriges
Lantbruksuniversitet og LTs för-
lag 1992.
lónas lónsson. „Þættir úr sögu
skógræktar og skógræktarfé-
laga". Skógarmál - Þættir um
gróður og skóga á Islandi tileink-
aðir Hákoni Bjarnasyni sjötugum.
Reykjavík 1977.
Ola Borsett. “Skogskjotsel,
skogokologi”. Landbruksforlaget
Oslo 1985.
Sigurður Blöndal og Skúli Björn
Gunnarsson. „íslandsskógar".
Mál og mynd 1999.
Knut Skinnemoen. "Skogskjetsel".
Landbruksforlaget. Oslo 1969.
Vinnuni saman Græðum ísland
Landgræðslufræ
Þarftu að græða upp mela og rofabörð
eða rækta fallega grasflöt?
Þá eigum við hentugt fræ handa þér
Hagstœtt verð
Ráðgjöf um val á fræi við mismunandi aðstæður
Landgræðsla ríkisins
Sími: 488-3000 • Fax: 488-3010 • Netf.: lgr@landgr.is
SKÓGRÆKTARRITiÐ 2000
103