Skógræktarritið - 15.10.2014, Blaðsíða 47

SKÓGRÆKTARRITIÐ 2014 45
num og álmur við Túngötu. Vel mætti hugsa sér að
fleiri tré féllu undir hverfisvernd en einnig væri hugs-
anlegt að vernda merk, gömul tré með því að fella
þau undir fornleifavernd. Mörg hús eru vernduð á
þann hátt og kannski er eðlilegt að gamlir og grónir
garðar og trén í þeim séu vernduð á sama hátt.
Þá væri óskandi að refsirammi væri settur varðandi
ólöglegar trjáfellingar. Til dæmis mætti hugsa sér að
refsing fyrir ólöglega trjáfellingu væri sú sama og
vegna eignaspjalla, sem sagt sektir eða fangelsi allt
að tveimur árum, enda eru þau gömlu og sjaldgæfu
tré sem felld eru ólöglega í raun óbætanleg.
Máltækið segir að endinn skuli í upphafi skoða.
Þetta á ekki síst við varðandi trjárækt í þéttbýli.
Almennt má segja að í heimilisgarða er betra að
velja tré eða runna sem verða ekki mjög hávaxin eða
eru fremur seinvaxta. Almennt séð er til dæmis ekki
heppilegt að planta alaskaösp eða sitkagreni í minni
heimilisgarða þar sem þessi tré eru mjög hraðvaxta
og geta náð allt að 20 m hæð á hálfri öld.
Smærri tré líkt og birki, reyniviður og gullregn eru
því heppilegri. Sýrenur og gulltoppar geta einnig
orðið að fallegum garðtrjám ásamt hegg, eplatrjám
og kirsuberjatrjám. Af barrviðunum þá geta blágreni
og rauðgreni hentað ágætlega þar sem er skjólsælt
og þallir, sýprusar og einitegundir henta víða vel.
Víðitegundir geta orðið að fallegum garðtrjám, má
Heimildir
Morgunblaðið. Grenitré felld eftir áralangar deilur. Af vefsíðu
október 2014: http://www.mbl.is/frettir/innlent/2013/02/12/greni
tre_felld_eftir_aralangar_deilur/.
Stöndum vörð um silfurreyninn á Grettisgötu 17. Facebook-síða
(Community). Af vefsíðu október 2014: https://www.facebook.
com/silfurreynir.
Morgunblaðið. Íbúar fagna sigri í silfurreynisdeilu. Af vefsíðu október
2014: http://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/08/14/fagna_sigri_i_
silfurreynisdeilunni/.
Pressan. Skógarhöggsmenn í Rituhólum borgar Reykjavíkurborg
bætur. Af vefsíðu október 2014: http://www.pressan.is/Frettir/
Lesafrett/skogarhoggsmenn-i-rituholum-borga-reykjavikurborg-
baetur.
Blóðbeyki á Fossvogsvegi 4. Mynd: BÞ
þar helst nefna selju og viðju.
Þá virðist vera þörf á aukinni fræðslu til þeirra sem
taka að sér trjáumhirðu í þéttbýli. Þannig er ótækt
hve algeng kollun er. Þessi aðferð er notuð nokkuð
erlendis til að lækka tré og minnka umfang þeirra og
er tilgangurinn þá oft að þétta trén til að varpa meiri
skugga á nærumhverfið í heitari löndum. Kollun er
venjulega beitt á hestakastaníur og linditré en þessi
aðferð hentar almennt séð ekki vel hérlendis og
verður oft til að drepa tré eða gera þau alls hörmuleg
útlits. Kollun hentar t.d. ekki fyrir innlend tré líkt og
birki og reynivið. Gamlar aspir er ekki æskilegt að kolla
og drepast þær oft af slíkri meðferð og er þá skárri
kostur að fella tré og planta nýju tré af smávaxnari
eða hægvaxnari tegund.
Að vernda sérstök tré í þéttbýli verður æ mikilvæg-
ara, ekki síst í ljósi þess að fólk er í sífellt meira mæli
að fella þau. Það er mjög mikilvægt að auka vitund
íbúa í þéttbýli um mikilvægi trjáa og þær reglur
sem gilda um þau. Á Akureyri hefur verið gefinn út
bæklingur þar sem sérstök tré í bænum eru útlistuð
og væri æskilegt að fleiri bæjarfélög tækju þetta sér
til fyrirmyndar. Þá getur tilnefning til Borgartrésins
líkt og Skógræktarfélag Reykjavíkur gerir eða Tré
ársins á vegum Skógræktarfélags Íslands einnig skipt
sköpum.
Skógræktarfélögin geta gegnt mikilvægu hlutverki
í vernd trjáa og trjágarða með því að benda á hvar
verndar er þörf og mætti í þessu sambandi vel hugsa
sér samstarf ólíkra félaga, t.d. Garðyrkjufélags Íslands
og skógræktarfélaga. Málið er brýnt, nú er bara að
bregðast við!
Höfundar: BJÖRK ÞORLEIFSDÓTTIR OG EINAR ÞORLEIFSSON