Skógræktarritið - 15.10.2014, Blaðsíða 82

SKÓGRÆKTARRITIÐ 201480
göngustíg. Þriggja til sex ára sitkagreni sem féll til
við grisjun úr eldri ræktun nýttist vel sem frumherji á
nýju svæðunum. Einnig voru fyrstu skjólgirðingarnar
teknar upp og með sitkagreninu var lagður grunnur
að kerfisbundinni skjólmyndun.
Í megindráttum var unnið út frá þeirri grunnhug-
mynd að til yrðu nokkur skjól- og ræktunarsvæði þar
sem sitkagreni en einnig alaskaösp, greni og valin
víðiklón mynduðu háan skjólvegg á móti helstu
veðuráttum. Í skjóli þeirra væru gróðursettar trjáteg-
undir sem búast mætti við að yrðu nokkuð hávaxnar,
t.d. askur, álmur, birki, elri, heggur, hlynur og reynir.
Þá kæmu lægri tegundir á borð við amal, hesli, hyrni,
kirsi, rósir, sýrenur, steinepli, toppa og þyrni. Lág-
vaxnari tegundir gæti myndað neðsta lagið, eins og
berjarunnar, kvistir, logalauf, litli eldrunni, mjaðarlyng
og fleiri lágvaxnir runnar og þekjuplöntur. Þannig
má líta á uppbygginguna í fjórum hæðarsviðum þótt
engin slík skipting verði sýnileg.
Nýjar tegundir
Í Deild hefur nú verið plantað á þriðja hundrað trjá-
tegunda og kvæma. Harðgerðar frumherjategundir
voru einráðar fyrstu tíu árin en seinni tíu árin hefur
viðkvæmari tegundum fjölgað mjög hratt eftir því
sem skilyrði fyrir tilvist þeirra skapast. Hlynur, askur
og álmur voru einna fyrstu nýju tegundirnar. Toppar,
eins og alpatoppur, glæsitoppur, gultoppur, klukku-
toppur, surtartoppur o.fl. komu einnig snemma og
þyrnar, eins og dögglingsþyrnir, hvítþyrnir, mjúkþyrnir,
síberíuþyrnir, snæþyrnir o.fl. fylgdu í kjölfarið. Margar
reynitegundir hafa bæst í hópinn auk ilmreynis sem
var meðal frumherjanna. Um tuttugu reynitegundir
eru nú í ræktun. Meðal þeirra eru bergreynir, fjalla-
reynir, hubeireynir, rósareynir, rúbínreynir, seljureynir
og vorreynir. Tegundir af hlyni eru orðnar níu og
þintegundir tíu. Af þeim tegundum sem komið hafa
á síðustu fimm árum má nefna kirsi, eins og fugla-
kirsi, roðakirsi, næfurhegg og fjallaplómu. Auk þess
má nefna hjartalind, silfurlind, marþöll, fjallaþöll,
kristþyrni, skógarþöll, sveipálm, skógarbeyki, stilkeik,
rauðeik, risalífvið, kanadalífvið og margar fleiri.
Skráning og kortlagning
Mikilvægt er að fylgjast með þrifum og vexti tegund-
anna sem þýðir að skráning og kortlagning þarf að
vera nokkuð ítarleg. Þegar ræktunarsvæðið var
stækkað var ljóst að bæta þyrfti skráninguna enda
stóð fyrir dyrum mikil tegundafjölgun. Ákveðið var
að merkja hverja tegund a.m.k. á einum aðgengilegum
stað og treysta svo á að hana mætti þekkja aftur á
öðrum stað. Það hefur gengið sæmilega. Skráning
á merkingum var snemma ákveðin og hefur haldist
óbreytt síðan.
Einnig þurfti að einfalda skráningu á kortagrunna
enda ekki auðvelt að skrifa þar heiti í fullri lengd.
Að bandarískri fyrirmynd var tekið upp kerfi
skammstafana með fjórum bókstöfum. Tveir fyrstu
stafirnir vísa til ættkvíslar og tveir seinni til tegundar.
Þetta er sýnt og skýrt í hliðarramma.
Framhaldið
Uppbyggingu trjáræktarsvæðanna er langt í frá lokið
en hraðinn mótast fyrst og fremst af því hvernig
gengur með myndun nægilegs skjóls. Það verður til
í nokkrum skrefum þar sem harðgerðari tegundir
koma fyrst og styðja við aðrar lægri og meira veik-
burða. Stefnt er að því að þegar uppbyggingu lýkur
verði orðinn til um 8 ha skógargarður. Umfjöllun um
ræktunarstarfið og vöxt og viðgang einstakra trjáteg-
unda og kvæma verður til umfjöllunar í síðari grein
um ræktunarstarfið í Deild.
Höfundur: SVEINN ÞORGRÍMSSON
8. mynd. Kvistill (Physocarpus malvaceus). 9. mynd. Fuglakirsi (Prunus avium).