Skógræktarritið - 15.10.2014, Page 68

SKÓGRÆKTARRITIÐ 201466
nemendum) voru kominn á lífaldur, þar eð reynitré
verða oft á tíðum ekki eldri en 70-100 ára. Það var
því farið að halla verulega undan fæti; trjágróður
feyskinn og hefði í raun verið nauðsynlegt að hefja
endurnýjun reynitrjánna mörgum árum fyrr. Segja
má að blaðagrein Vilborgar, sem áður var vitnað til,
hafi með óbeinum hætti orðið kveikjan að því að haf-
ist var handa um endurnýjað starf í Skrúði.
Árin 1992-2014
Aðdragandi þess að hópur manna kom saman á Núpi
vegna Skrúðs var sú að undirritaður kenndi skóg-
fræðiáfanga hluta vetrar við Garðyrkjuskólann að
Reykjum í Ölfusi árin 1989 og 1990. Þar kynntist hann
Grétari Unnsteinssyni skólameistara og barst Skrúður
í tal oftar en einu sinni. Fann undirritaður að Grétar
þekkti vel til garðsins. Vitnaði Grétar einnig í þessum
samtölum til umræðunnar sem farið hafði fram á
Aðalfundi Skógræktarfélags Íslands á Mývatni árið
1986. Ásamt viðræðum við Grétar þróaðist umræðan
einnig í viðræðum við Sigurð Helgason sem þá var
tilsjónarmaður Núpsskóla fyrir hönd menntamála-
ráðuneytisins. Þessi kynni og viðræður við heima-
menn leiddu til þess að þann 27. maí árið 1992 kom
hópur áhugamanna saman á Núpi sem tók frum-
kvæði að því að stofna vettvang til að halda merki
Skrúðs á lofti. Samanstóð þessi hópur af fulltrúum
stofnana, félaga og samtaka. Hópur þessi varð síðan
að formlegum vettvangi sem heitir nú Framkvæmda-
sjóður Skrúðs og koma þar að fulltrúar sex aðila.
Hefur þessi hópur unnið markvisst að því að efla
garðinn, endurnýja og kynna hann fyrir landsmönnum
eftir því sem tími, fjármunir og aðstæður hafa leyft
hverju sinni. Skipti sköpum í upphafi hve Garð-
yrkjuskóli ríkisins, með Grétar Unnsteinsson skóla-
meistara í fararbroddi, tók virkan þátt í uppbyggingar-
starfinu en bæði kennarar og nemendur hans unnu
þar ómetanlegt starf.5
Endurnýjun og viðhald Skrúðs hefur verið umfangs-
mikið verkefni og í raun ekki hægt að gera því tæm-
andi skil á þessum vettvangi. Það er hins vegar rétt
að tæpa á þeim helstu atriðum sem komið hafa til
framkvæmda á vegum Framkvæmdasjóðs Skrúðs.
Í fyrsta áfanga, sem stóð árin 2002 -2006, var áhersla
lögð á að laða fram fyrri einkenni garðsins. Þetta
hefði ekki verið gerlegt nema fyrir tilstilli sérfræðinga
Garðyrkjuskólans, margra velunnara, sjálfboðaliða og
fyrirtækja. Þá hefur það verið metnaður sjóðsins að
umhirðu garðsins væri sinnt vel og reglulega enda
ætíð verið ráðinn umsjónarmaður með garðinum,
Skrúðsbændur eins og þeir kallast, allt frá árinu 2003.
Hefur það skipt sköpum að viðhaldi og umhirðu sé
sinnt af alúð og til þess veljist traust fólk sem hefur
metnað til starfans. Fyrstu Skrúðsbændur á þessu
tímabili (1993-1999) voru hjónin Halla Knútsdóttir og
Sæmundur Þorvaldsson. Þau nutu til að byrja með
dyggrar aðstoðar sérfræðinga frá Garðyrkjuskólanum
sem voru tíðir gestir vestra á þessum fyrstu árum
enduruppbyggingar. Það hefur síðan verið gæfa
Skrúðs, að þeirri reynslu og þekkingu hafa þau
miðlað til nýrra Skrúðsbænda og gott betur.
Sæmundur hefur sem heimamaður einatt hlaupið í
skarðið þegar á hefur þurft að halda, bæði við verk-
legar framkvæmdir og við leiðsögn gesta og hópa
sem þess hafa óskað. Segja má, með fullri virðingu
fyrir mörgu öðru góðu fólki, að Skrúður væri tæplega
sú perla sem hún er í dag, nema fyrir þær sakir að
hjónin í Lyngholti hafa í ein 23 ára lagt garðinum
ómælt liðsinni.
Meðal þess markverðasta, sem einnig má tíunda,
er hátíð sem efnt var til þegar endur- og uppbygg-
ingarstarf áðurnefnds fyrsta áfanga lauk. Hátíðin
var haldin í Skrúði á stofndegi garðsins árið 1996 en
við það tækifæri afhenti Björn Bjarnason, þáverandi
Lævirkjatréð. Ræktun matjurta var eitt af markmiðum stofnandans.