Eir - 01.01.1900, Blaðsíða 21

21
rækilegrar tyggingar, en ég tel það sennilegt, að Gladstone
hafl að einhverju leyti átt að þakka þessari reglu heilsuhreysti
sina og langlífi.
Tannáta og tannverkur er nu óðuni að færast i vöxt hér
á landi, hvað svo sem þvi veldur, og þeir sem missa tennurnar
og geta ekki tuggið, þeir fá að vita það um seinan hve þörf
vinnuhjú tennurnar eru. Ég hefi von um, að tannlæknirinn
fræði menn nokkuð í riti þessu um það, hvernig menn geti
bezt komist hjá tannveiki, og vil ég.því ekki fara lengra út
í þetta efni.
Þegar tyggingunni er lokið, kingir maðui- hitanum eða
rennir honum niður, með því að ýta tungunni upp að gómn-
um og draga saman vöðvana í kokinu. Éað þrengir þá svo
að bitanum, að hann verður að leita niður þarigað, sem betra
rými er og, færist því aftur á við og niður í væiindi, sím
dregst saman fyrir ofan bitann og færir hann þannig niður í
maga.
Þótt þessi leið sé ekki löng úr munni og niður í vælindi,
er hún engu að síður ekki alls kostar auðrötuð, því að það
eru tvær villigötur út úr henni. önnur villigatan liggur niður
í barkakýii, en að jafnaði forðast maturinn hana vegna þess
að barkalokið legst yfir hana og hylur, meðan maturinn fer
fram hjá, en lyftist jafnskjótt upp, þegar hann er kominn i
hvarf. Svo ber stundum til, að barkalokið gleymir þessu stai-fi
eða getur ekki sint því; þá getur maturinn farið niður í barka,
og það segir brátt til sín, því að maður fær þá ákafan hósta,
sem setur matinn upp aftur. Manni „svelgist á.“ Hin viili-
leiðin er upp á við, bak við úfinn, upp í nef. En þar er einnig
settur vörður, úfurinn og lina gómfyllan. Þau leggjast aftur
þegar maður rennir niður og loka fyrir nefgöngin, en stundum
bilar vörðurinn, og þá spýtist maturinn út um nefið, og geta
orðið svo mikil brögð að því, að menn geta nálega ekki komið
honum niður í maga.
Þegar maturinn er kominn niður í maga, heldur meltingin
áfram. I slimhimnunni innan í maganum er aragrúi af smá-
kirtlum, sem búa til magasafann. Þeir hvílast að mestu meðan