Eir - 01.01.1900, Page 22

22
raaginn er tómur, en taka til starfa þegar matur kemur i
hann. í magasafanum eru ýmsar tegundir af gerefnum, en
mest kveður að því, sem meltir eggjahvítuefnin. Húsmæður
í sveit þekkja kæsirinn, sem er í kálfsvinstrinni, og hleypir
mjólkina. Samskonar gerefni er í magasafa vorum, enda sam-
svarar magi vor vinstrum jórturdýranna. Auk þess mynda
kirtlarnir dálítið af saltsýru, sem blandast saman við maga-
safann.
Gerefnið, sem meltir eggjahvítuefnin, er kallað pepsín.
Allir vita, að ef egg eru soðin, hleypur i þeim i>æði hvítan og
rauðan, storknar. Þannig er nálega öllum eggjahvituefnum
varið. Melting þeirra er í því fólgin, að það hleypur í þau gerð,
á þann hátt að þau bráðna aftur, renna. Sé biti af eggja-
hvítu látinn í volgan magasafa, þá eyðist hann innan skamms,
eins og þegar sykur bráðnar í vatni, en sá er munurinn, að
sykrið er ekki siður sykur þó það bi'áðni í vatninu, en eggja-
hvítan, sem bráðnar i magasafa, breytist, hættir að vera eggja-
hvíta, en verður að öðru efni, sem er kallað peptón. Þótt
það sé soðið, hleypur það ekki. Ég býst við, að húsmæðrun-
um þætti það kynlegt egg, sem ekki hlypi, við suðu, en við
meltinguna í maganum verða þau einmitt þannig á sig
komin.
Feitmeti meltist ekki í maganum. Éað bráðnar að vísu í
hitanum sem þar er, en tekur annars engnm bieytingum.
Sterkja og sykur meltast ekki heldur.
Maturinn veitist nú fram og aftur í magunum, því hann
er nálega í sífellu á iði vegna samdráttar í hinum hvítu maga
vöðvum, og blandast safinn þvi vel sanian við matinn. Þeg-
ar meltingunni raiðar áfram, verður maturinn að þunnum
graut, og þegar svo er komið, sleppir „dyravörðurinn", um-
gerðin um mótin á maga og þörmum, honum niður í
þarmana. Annars fer ekki fæðan öil í einu; henni
er haldið mislengi eftir í magannm, eftir því hve auðmelt
hún er, en það er ekki unt að segja með vissu hve lengi
hver matartegund sé í heilbrigðum maga. Svo telst til að