Helgarpósturinn - 27.08.1987, Blaðsíða 2

eftir Ölaf Bjarna Guðnason
einkaaöila, sem eru í samkeppni við Sam-
bandsfyrirtækin, bæði i sjávarútvegi og öðr-
um greinum. Ég er hræddur um að menn
eigi eftir að finna fyrir því, þegar Sambandið
er komið með nefið ofan í bókhaldið hjá
þeim og er komið í aðstöðu til þess að setja
þeim stólinn fyrir dyrnar . . .
Ég verð að viðurkenna að ég hætti að
hlusta þegar þarna var komið sögu og fór að
hugsa um annað. Satt að segja var það ís-
landsmótið í knattspyrnu sem ég var að velta
fyrir mér. En ég tók semsagt ekki eftir því
hvað var verið að ræða, fyrr en einarðasti
andstæðingur Sambandsins í klúbbnum fór
að ræða um Vestmannaeyjar.
— Hvað með Eyjamenn? Nú er Sambandið
að kaupa eina bankann á staðnum! Þeir eru
að kaupa eina bankann á helsta útgerðar-
plássi á íslandi! Hugsið ykkur bara! Þeir eru
í rauninni að kaupa sér algert kverkatak á
biómlegustu verstöð landsins! Það geta ekki
verið annað en gdð kaup, fyrir Sambandið!
í fullri hreinskilni verð ég að viðurkenna
það, að ef ég þyrfti bráðnauðsynlega að
koma nokkur hundruð milljónum í lóg væri
það ýmislegt í veröldinni sem ég myndi frek-
ar girnast en kverkatak á Vestmannaeyjum.
Til þess að forðast allan misskilning verð
ég að taka það skýrt fram, áður en lengra er
haldið, að mér er alls ekki illa við Vest-
mannaeyjar eða íbúa þeirra. Þvert á móti! En
samt sem áður verð ég að segja, fyrir mína
parta, að ég hef engan sérstakan áhuga á að
ná kverkataki á Vestmannaeyjum.
Þar er auðvitað blómlegt byggðarlag og
þar býr framtakssamt fólk og vinnuglatt. Og
ekki flögrar annað að mér en að viðurkenna
að í Eyjum er fallegt. En þeir Vestmanney-
ingar eru nú í annarri deildinni eins og er og
eins og ég sagði myndi ég frekar nota millj-
ónirnar til einhvers annars en að ná á þeim
kverkataki.
Það er svo aftur annað mál, hver er smekk-
ur Sambandsmanna. Einn kaffidrykkjumað-
urinn hélt því fram, að þeir Sambandsmenn
ágirntust eyjarnar einmitt af því að þar ætl-
uðu þeir að stofnsetja ríkið í rikinu, sem áður
var að vikið.
Ég hafði forðast að taka þátt í þessum gáfu-
legu umræðum en þegar þarna var komið
sögu var eg farinn að slaka óhóflega á, og lék
af mér, þegar ég greip inn í umræðurnar og
spurði í einlægni:
— En eruð þið vissir um að Sambandið sé að
ásælast Vestmannaeyjar, með því að gera til-
boð í Útvegsbankann? Gæti ekki verið að
þeir girntust Útvegsbankann, og að þeir hafi
þess vegna gert tilboð í hann?
Þetta var auðvitað afleikur. Það sló þögn á
hópinn, menn litu á mig með vanþóknun og
skömmu síðar lauk fundinum og menn skild-
ust með fáleikum. íslendingar trúa á sam-
særi, þeir trúa á kænskubrögð og djúphugs-
aðar fléttur. En þeir trúa því aldrei að hlutirn-
ir séu eins og þeir virðast vera. Ef svo væri
yrði lífið einfaldlega of óspennandi fyrir
þeirra smekk.
UNDIR SÖUNNI
í sambandi við Útvegsbankann
Ég vil taka það fram hér, strax í upphafi, að
ég hef ekki mótað mér stef nu í bankamálum.
Eflaust finnst einhverjum lesenda þetta bera
vott um furðulegt ábyrgðarleysi af minni
hálfu, en það verður þá bara að hafa það. Ég
skal meir að segja ganga lengra og viður-
kenna það, skömmustulaust, að ég hef svo
sem engar ákveðnar skoðanir á bankamál-
um heldur. Hvernig má enda annað vera? Ég
veit ekkert um bankamál og hef enga
reynslu af þeim.
Við nánari umhugsun sýnist mér þó
ástæða til þess að leiðrétta síðustu fullyrð-
inguna hér að ofan. Ég hef auðvitað bitra
reynslu af bankastarfsemi, eins og flestir ís-
lendingar. Eins og langflestir ykkar, ágætu
landar, þarf ég oft á viku hverri að bregða
mér í banka, til þess að leggja þar inn, taka
út, borga lán og slá.
Undantekningarlaust, þegar ég stíg út úr
bönkunum, eftir að hafa sinnt mínum erind-
um, finn ég í sálu minni þá grimmilegu vissu,
að enn einu sinni er það ég sem hef farið hall-
oka í viðskiptunum og að bankinn er ögn rík-
ari eftir þessa heimsókn mína en fyrir. I
stuttu máli er reynsla mín, eins og annarra
landa minna, sú, að það er ævinlega bankinn
sem græðir á mínum viðskiptum, en ég sem
tapa.
Hafandi sagt þetta sný ég mér að efninu.
Það var í sambandi við Útvegsbankann (ef
svo má að orði komast).
Ég var kallaður á fund í kaffiklúbbnum
mínum um daginn. Þetta er svona venjuleg-
ur klúbbur, þar sem við komum saman
nokkrir alvörugefnir menn, til þess að hafa
áhyggjur af stöðu mála, skiptast á ótrúverð-
ugum gróusögum, höfðum eftir ónefndum
mönnum „í innsta hring“, og komum okkur
saman um að þróunin sé almennt mjög
óæskileg og megi alls ekki líða það að hún
gangi lengra í sömu átt en orðið er. Það þarf
varla að taka það fram, að enginn okkar er
í aðstöðu til þess að hafa minnstu áhrif á
gang þjóðmálanna, nema með því að greiða
atkvæði í kosningum og menn gerast ekki
öllu áhrifaminni en það.
Að þessu sinni höfðum við áhyggjur af Út-
vegsbankamálinu. Langflestir höfðu áhyggj-
ur af því að Sambandið kynni að fá bankann
keyptan. Nokkrir höfðu af því áhyggjur, að
'Sambandið fengi hann ekki. Ég hafði bara
áhyggjur almennt, en lét ekki uppi af hverju.
— Það vantar nú bara ekki annað en að
þessir andskotar komi sínum liðugu fingrum
líka í bankakerfið, sagði einn einarðasti mál-
svari einkaframtaksins í klúbbnum. Hann
hefur í þrígang sett á laggirnar heildsölu-
fyrirtæki og farið á hausinn með þau öll. Að
eigin sögn fór svona slysalega af því hann
sást aldrei fyrir í hörðum atgangi sínum við
að tryggja hag vanþakklátra neytenda, sem
keyptu billegu vörurnar hans með þökkum
og létu hann síðan athugasemdalaust fara á
hausinn.
— Ég verð bara að segja eins og er, að mér
óar nú þegar við öllum þeirra umsvifum, hélt
hann áfram. — En ef þeir komast nú líka i
lykilstöðu í bankakerfinu, þá verða þeir
vaxnir okkur öllum yfir höfuð. Þá verða þeir
svo sannarlega orðnir eins og ríki í ríkinu.
— Þetta er stærsta fjöldahreyfing á Islandi,
maður! Hvernig vogarðu þér að segja að
hagsmunir svo mikillar fjöldahreyfingar
gangi gegn hagsmunum ríkisin?
Málsvari Sambandsins í okkar hópi er upp-
flosnaður dreifbýlismaður, margfróður og
velviljaður, sem á við þann eina veikleika að
stríða að hann hefur aldrei náð sér almenni-
lega eftir að hafa lært íslandssöguna sam-
kvæmt Jónasi frá Hriflu í barnaskóla.
— Annars er þetta óþarfahjal! Við vitum
það allir, að kaupin hafa i rauninni nú þegar
verið gerð! Hlutabréfin voru auglýst á
ákveðnu verði og skilmálum og tilboðið er
algerlega fullnægjandi samkvæmt auglýs-
ingunni. Hvernig sem lagabókstafir snúa í
þessu máli, þá er enginn vafi á því að það er
siðferðislegur réttur Sambandsins að fá þessi
bréf.
Það sló þögn á hópinn, andartak. Það er
ekki til siðs í þessum kaffiklúbbi, frekar en á
öðrum siðaðra manna samkomum á íslandi
yfirleitt, að menn séu að 'olanda siðferðis-
hugmyndum inn í umræður um fjármál og
stjórnmál.
Þegar nokkrir englar höfðu svifið um her-
bergið var loksins eins og tækist þögult sam-
komulag um að láta eins og þessi orð hefðu
aldrei verið sögð, og umræðum var haldið
áfram á fyrra plani.
— Þarna er auðvitað ekkert annað á ferð-
inni en tilraun Sambandsins til að knésetja
AUGALEIÐ
-^puRHlN^
5VAR
E16R r»lENN HÐ SP4RJH 3jblfa 5i&?
JA - HR RA-Ð MOKICUIH
5PURNING?
2 HELGARPÓSTURINN