Helgarpósturinn - 27.08.1987, Blaðsíða 24

GEISLAPLÖTUR
nýr lífsmáti eöa leikföng
miöaldra kúltúrfólks?
„Fleygðu bara plötunum þínum og fáðu þér geisla
diska, — það er eina vitið. Þetta er svona eins og að sitja
og éta mjólkurkex þegar til er terta í ísskápnum." Þannig
fórust honum orð, manninum í plötubúðinni, og líklega
margir sem taka undir með honum. Þeir eru hins vegar
hka til sem vilja fara hægar 1
sanna tilverurétt sinn betur
bunkanum út.
NÆRRI HELMINGI
DYRARI
Það eru ekki mörg ár síðan hafin
var framleiðsla á geislaplötum en
útbreiðslan hefur verið geysiör og
sums staðar nálægt því að yfirtaka
markaðinn. Á íslandi er þetta þó
ekki svo, a.m.k. ekki ennþá, en sala
geislaplatna hefur samt aukist mik-
ið. Til marks um það má nefna að í
verslun nokkurri á Laugavegi voru í
fyrrasumar til fjórar geislaplötur en
eru núna á milli 70 og 80 og eftir-
spurn eykst stöðugt. Þetta á bara við
um poppmúsík, klassíkin er svo
annað mál. Að sögn afgreiðslufólks
eru mikil brögð að því að fólk komi
til að endurnýja gamlar uppáhalds-
plötur — kemur kannski með gamla
Doors-plötu og vill fá þá sömu til að
eiga óskemmda um aldir alda. Þetta
á við um fjölmarga. Hins vegar gef-
ur það augaleið að það væri allt of
stór biti fyrir plötusafnara sem
kannski á mörg hundruð eða þús-
sakirnar og lata fyrirbærið
áður en þeir henda plötu-
undir platna að hafa skipti á þeim og
sama efni á geisladiskum. Þar kem-
ur aðallega verðlagið til. Geislaplöt-
ur eru nærri helmingi dýrari en hin-
ar. Þær kosta um 1.200 kr. hér á
landi að meðaltali. Auðvitað væri
freistandi að fara utan og fylla tösku
eða tvær af geislaplötum — helm-
ingi ódýrari en heima. En það er víst
bannað með lögum.
GEISLINN FLJÓTLEGA
ÚRELTUR?
Kostir þessarar tegundar fram yfir
hinnar eru þó yfirgnæfandi. Það er
óneitanlega heillandi tilhugsun að
hljómgæðin eigi eftir að haldast hin
sömu um ókomna tíð. Flestir geta
verið sammála um það, a.m.k. hvað
varðar klassíska tónlist. Þeir eru
samt til sem segja að hljómurinn
geti orðið allt of góður, og eiga þá
við vissa tegund popptónlistar,
underground- eða neðanjarðartón-
list, sem þeir segja að þoli ekki slík
KÉS^SIASE
'FRÁ L’ORÉAL PARÍS
ÁTT ÞÚ í ERFIÐLEIKUM MEÐ HÁRIÐ.
LEITAÐU RÁÐA HJÁ HÁRGREIÐSLU-
MEISTARANUM.
SPURÐU HANN UM KERASTASE.
FÆST AÐEINS Á HÁRSNYRTISTOFUM.
EFTIR SIGRÍÐI H. GUNNARSDÓTTUR
og þvílík gæði, urgið og sargið
verði að vera með. En þeir eru sem-
sagt fleiri sem líta á þetta sem vissa
framför. Þróunin í þessum málum er
hins vegar svo ör að varla lítur mað-
ur svo á að það sé þetta sem koma
skal og ekkert annað. Það gæti þess
vegna verið að eitthvað annað og
gjörólíkt ætti eftir að leysa geisla-
kerfið af hólmi. T.d. er von á nýjum
tækjum á markaðinn fyrir jólin,
tækjum sem eru bæði fyrir geisla-
diska (laser-diska) og mynddiska
(laservision) og geta tekið allt frá tólf
tommum og niður. Og það er fleira
sem ógnar einveldi geislaplatn-
anna. DAT, digital audio tape eða
stafræn kassetta eins og það kallast,
kemur örugglega til með að hafa sitt
að segja. í Bandaríkjunum var svo í
fyrra framleiddur spilari sem getur
„lesið" plastplötur líka, hann var
reyndar svo dýr að hann kom ekki
á almennan markað, — en mögu-
leikinn er fyrir hendi. Því er ekki til
tæki sem getur tekið alla miðlana?
Það ætti að verða hægt í náinni
framtíð að framleiða slíkt tæki. Þá
eru að koma á markað diskar sem
hægt er að taka upp á og þá verða
gömlu diskatækin, sem eru bara fyr-
ir spilun á vissri stærð, líklega fljót-
lega úrelt.
Halldór Ingi Andrésson í Plötu-
búðinni á Laugavegi sagðist þess
fullviss að eitthvert tæki ætti eftir að
koma til sögunnar sem kæmi í stað
geislaspilara. „Þetta getur allt verið
sami miðillinn —■ ekkert mál. Bara
einn mónitor, kassettutæki o.fl. Þú
átt ekki að þurfa að vera með tutt-
ugu tæki inni í stofu. Og svo er bara
svo margt að gerast að það að líta á
eitthvað eitt eins og diskana er ekki
tímabært, það er ekki hægt að segja
hvað verður ofan á.“
halda áfram að kaupa plötur. Þetta á
þó ekki eingöngu við um Bandarík-
in því í Evrópu kveður líka mjög
rammt að þessu, sérstaklega í klass-
ískri tónlist. Þar fara menn heldur
ekki alltaf eftir þörfum fólks og
heilu fyrirtækin eru hætt fram-
leiðslu á öðrum plötum en geisla-
plötum. Virt fyrirtæki í greininni
svo sem eins og hið þýska Deutsche
Grammophon fara þar fremst í
flokki. Að vísu segja flestir sem
nokkurt vit hafa á að klassísk tónlist
hljómi mun betur af geislaplötum
en hinum. Það er mjög sennilega
rétt. Hitt er það sem sumir gagn-
rýna, að fólki er ekki eftirlátið neitt
val; þegar geislaplötur eru þær einu
sem fást verðurðu að gera þér þær
að góðu ef þú vilt fá þína tónlist
heim í stofu.
AÐALLEGA
„UPPAMUSÍK"
Ógrynnin öll af geislaspilurum
hafa selst á fslandi í öfugu hlutfalli
við geislaplöturnar sem ekki hafa
að sama skapi runnið út þó salan
hafi verið nokkur. En það er kannski
bara hið venjulega íslenska kaup-
æði. Framleiðsla geisladiska, sem í
sjálfu sér er víst einföld og ódýr, hef-
ur ekki verið reynd hér á landi
nema í mjög litlum mæli. Grammið
hf. setti Bubba sjálfan í geislameð-
ferð á plötunni Frelsi tii sölu og er
það eina íslenska platan sem til er í
því formi fyrir utan Mezzoforte-
plötu sem breskir gáfu út. En þó
mikill kostnaður hafi ekki fylgt gerð
Bubba-plötunnar kostar hún í búð-
um síst minna en plötur þær sem
fluttar eru inn frá útlöndum og settir
eru á 70—80% tollar. Það hefur sitt
að segja. Afgreiðslufólk í plötubúð-
unum, þeir sem áþreifanlegast
verða varir við þróunina í sölu
geislaplatna, segja að fólkið sem
heldur þeim kaupum uppi sé fólk
um og yfir þrítugt, þ.e.a.s. ekki það
fólk sem heldur uppi hinum hefð-
bundna plötubransa með kaupum.
„Ef ég á að vera ókurteis þá er þetta
aðallega uppamúsík sem fer á disk-
um,“ segir Halldór Ingi. „Kúltúr-
músík þeirra sem eru komnir á miðj-
an aldur í dag.“
PLÖTURNAR LIFA
ENN UMSINN
Líklegast verður raunin sú að
þetta vinnur hvað með öðru; flestir
fá sér diskspilara og hafa hann með
í samstæðunni — ekki svoleiðis að
eitt komi í staðinn fyrir annað. Plöt-
urnar eiga eftir að halda velli langt
fram eftir okkar aldri og líklega
langt fram yfir aldamót. Plastplöt-
urnar — núverandi fyrirkomulag —
eru búnar að vera í gangi síðan 1940
eða 50. Þær eru orðnar svo fastar í
sessi að þeim verður varla rutt burt
á einni nóttu. Geislaspilarinn verður
bara viðbót í samstæðuna eins og
kassettutækið var á sínum tíma.
EKKERTVAL
Önnur hlið á þessu máli er að í
Bandaríkjunum er komið upp e.k.
geisla- eða CD-snobb, þar sem fjöl-
margar búðir eru eingöngu með
geisladiska. Þetta er mikið búið að
gagnrýna, því í raun og veru er ver-
ið að ýta öðrum miðli í burtu með
þessu móti. Plötueigendum sárnar
að vonum meðferðin. Þeir eiga
kannski margar þúsundir platna og
vilja halda söfnun þeirra áfram, en
eru með þessu móti þvingaðir til að
skipta yfir í geisladiska vilji þeir
Verður þetta algeng sjón í stofum landsmanna?
24 HELGARPÓSTURINN