Helgarpósturinn - 27.08.1987, Blaðsíða 9

Búnaðarbankinn: Áfram í eigu ríkisins.
VALUR KR — JAFNTEFLI
ALMENNINGUR VILL EKKI SELJA
BUNAÐARBANKANN
Tveir þridju þeirra sem tóku af-
stöðu íkönnuninnieru fylgjandiþví
að selja Útvegsbankann. Hins vegar
skiptir þar mjög í tvö horn — og
reyndar fleiri — hverjum þeir vilja
selja bankann.
Tæpur fjórðungur þeirra sem tóku
afstöðu til þess vill selja bankann
Sambandinu. Tæpur fjórðungur vill
síðan selja þrjátíu og þremur-menn-
ingunum bankann. Þá vill tæpur
fjórðungur selja hvorum tveggja
þessara aðila bankann. Enn vill ann-
ar tæpur fjórðungur selja þeim sem
hæst býður bankann eða láta fara
fram einhvers konar uppboð á hon-
um. Fimm prósent þeirra sem tóku
afstöðu vilja síðan selja einhverjum
öðrum aðila bankann.
Það er því óhætt að segja að
margar skoðanir á þessu máli séu á
lofti. Og engin þeirra nýtur fylgis
umfram aðra.
En þó þeir sem tóku þátt í könn-
uninni séu fylgjandi því að selja Út-
vegsbankann eru þeir ekki jafn
hlynntir því að selja Búnaðarbank-
ann. 63,2% þeirra sem tóku afstöðu
til sölu á bankanum eru andsnúin
henni. Það virðist því sem ríkis-
bankakerfið njóti töluverðs fylgis.
Sjálfsagt má reyna að rýna í þess-
ar niðurstöður til þess að fá mynd á
einhverja flokkadrætti. Hugsanlegt
er að þeir sem fylgjandi eru því að
Sambandið fái Útvegsbankann séu
jafnframt fylgjandi sölu á Búnaðar-
bankanum, þar sem einkum hefur
verið rætt um hann sem sárabætur
til Sambandsmanna. A sama hátt
mætti gera ráð fyrir því að þeir sem
eru andvígir því að Sambandið fái
hvaða banka sem er greiði ekki at-
kvæði með sölu Búnaðarbankans af
sömu ástæðu.
En skilaboðin frá þeim sem tóku
þátt í könnuninni til Jóns Sigurðs-
sonar eru ekki ýkja skýr. Honum
ber að selja Útvegsbankann, en eng-
inn einn kaupandi nýtur verulegs
fylgis. Hann má síðan ekki reyna að
nota Búnaðarbankann sem skipti-
mynt í þessum kaupum. Jón virðist
því dæmdur til þess að taka óvin-
sæla ákvörðun.
TAFLA3
Ert þú fylgjandi því að selja Útvegsbankann?
Fjöldi % af úrtaki % af þeim sem tóku afstöðu
Já 325 58,0% 66,9%
Nei 132 23,6% 27,2%
Ekki viss 103 18,4%
Svara ekki 0 0,0%
Samtals 560 100,0%
TAFLA4
Ef svarið er já, hverjum þá?
Fjöldi % af úrtaki % af þeim sem tóku afstöðu
Sambandinu 87 15,5% 24,2%
Útgerðarmönnum 81 14,5% 22,5%
Hvorum tveggja 85 15,2% 23,6%
Einhv. öðrum 18 3,2% 5,0%
Uppboð 89 15,9% 24,7%
Annað 14 2,5%
Ekki viss 33 5,9%
Svara ekki 153 27,3%
Samtals 560 100,0%
TAFLA5
Ert þú fylgjandi því að selja Búnaðarbankann?
Fjöldi % af úrtaki % af þeim sem tóku afstöðu
Já 145 26,0% 32,1 %
Nei 307 54,9% 67,9%
Ekki viss 107 19,1%
Svara ekki 0 0,0%
Samtals 559 100,0%
Ný ferja yfir Breiöafjörð á næsta ári
GLATAÐ DÆMI
GÓÐ SAMGÖNGUBÓT
Ný íslensk ferja hefur siglingar eftir ár. Þessi ferja mun
annast farþega- og bílaflutninga yfir Breidafjörðinn og
koma í stað flóabátsins Baldurs sem gegnt hefur því
hlutverki um árabil. Það var fyrrverandi samgöngu-
ráðherra, Matthías Bjarnason, sem undirritaði samn-
inga um smíði ferjunnar skömmu áður en ráðherra-
ferli hans lauk í vor.
12. grein lánsfjárlaga fyrir árið
1987 segir að „Baldri hf. í Stykkis-
hólmi sé heimilt að taka lán á ár-
inu 1987 allt að 35 milljónum
króna eða jafnvirði þeirrar fjár-
hæðar í erlendri mynt til smíði
Breiðafjarðarferju". Með bréfi
dagsettu í fjármálaráðuneytinu
var Baldri hf. heimilað að taka
bráðabirgðalán. Tilboði Þorgeirs
og Ellerts á Akranesi var tekið en
það var 156,8 milljónir. Reiknað er
með að 35 milljónirnar falli á þetta
ár og síðan verður séð til þess á
næsta ári að útvegað verði fjár-
magn til að mæta þessu tilboðs-
verði. Ríkið veitir árlega styrki til
flóabáta og vöruflutninga og nam
styrkveiting síðasta árs 74 milljón-
um króna. Þar af fengu flóabátar
63 milljónir og 10 milljónir af
þeirri upphæð hafa gengið til flóa-
bátsins Baldurs.
STENDUR ALDREI
UNDIRSÉR
Það er ljóst að útgerð á flóabát
sem nýju ferjunni mun ekki standa
undir sér. Ef reiknað er með að
lánið endurgreiðist á 15—20 árum
verður afborgun af láninu 7,5
milljónir á ári og fjármagnskostn-
aður (vextir og verðtrygging) er 15
milljónir. Afborganir og vextir
verða því á bilinu 20—25 milljónir
á ári. Það er því mat manna að
rekstrargrundvöllurinn til að bera
þessa fjárfestingu sé ekki fyrir
hendi.
„Það er erfitt að sjá rekstrar-
grundvöll fyrir ferjur almennt og
fyrir vegi almennt," sagði Guð-
mundur Lárusson hjá Baldri, sem
verður útgerðaraðili nýju ferjunn-
ar. „Það er til dæmis hvergi borg-
að vegagjald og var hætt að borga
það á Reykjanesbrautinni fyrir
mörgum árum. Gróði af vegum
liggur í þjóðhagslegum sparnaði
og samgöngum almennt. Eins er
það með þessa ferju að rekstrar-
grundvöllur byggist á öruggum
samgönguleiðum. Það er því verið
að spara og flýta varanlegri teng-
ingu Vestfjarða við Island með
þessari ferju. Við lítum á þessa
ferju sem þjóðveg yfir fjörðinn og
þann eina raunverulega tengilið
sem Vestfirðir koma til með að fá
öruggan yfir allt árið. Það teljum
við vera meginmálið. Þegar verið
er að tala um hvort það sé rekstr-
argrundvöllur fyrir ferjuna þá vil
ég segja að vissulega mun hún
þurfa á ríkisstyrk að halda, líkt og
vegakerfið. Ég vænti þess að ég fái
fimmföldun á umsetningu, að
streymið verði fimmfalt í gegnum
bátinn miðað við það sem við höf-
um í dag. Það byggist fyrst og
fremst á því að við hljótum að ná
sömu markaðsstöðu með þessu
nýja skipi og Akraborgin fékk þeg-
ar þeir skiptu um skip 1974. Ég tel
að þetta sé eina samgönguleiðin
sem eitthvað vit er í fyrir Vestfirði,
að ólastaðri Steingrímsfjarðar-
heiði, sem er ekki búið með enn-
þá. Hún hefur verið lengi í bygg-
ingu en sem betur fer höfum við
ekki fengið snjóavetur síðan hún
var tekin í notkun.'
MATTHÍASAR ÞÁTTUR
BJARNASONAR
— Hvenœr kom það fyrst til tals
að nýrrar ferju vœri þörf?
„Það hefur verið til umræðu síð-
astliðin sex, sjö ár að smíða nýja
ferju. Það var einkum Matthías
Bjarnason, fyrrverandi sam-
gönguráðherra, sem gekk ötul-
lega fram í því að ferjan yrði að
raunveruleika og endahnúturinn
var rekinn á við undirritun samn-
inga nú í vor.“
Að sögn Guðmundar er smíði
nýju ferjunnar þegar hafin hjá
skipasmíðastöðinni Þorgeiri og
Ellert á Akranesi. „Undanfarið
hefur verið unnið við hönnun á
ferjunni og í sumar hefur verið
unnið í smíðateikningum," sagði
Guðmundur. „Ég veit ekki annað
en að byrjað sé að smíða hana á
Akranesi. Ferjan mun taka fólks-
bifreiðir og aðra bíla, s.s. vöru-
flutningabifreiðir og rútur. Hún
hefur pláss fyrir allt að 20 bílaein-
ingum en hver eining er 2x5,
sem þýðir í raun allt að 25 fólksbíl-
um. Það eiga að komast tveir
vöruflutningabílar af stærstu gerð
um borð í ferjuna og í henni verða
þrír salir fyrir farþega. Undir bíla-
dekki verður aðalveitingasalur
fyrir nærri 130 manns, uppi verða
tveir útsýnissalir sitt hvorum meg-
in við akstursbraut bílanna. Annar
salurinn mun rúma 50 manns og
hinn 30. Þá er sá möguleiki fyrir
hendi að bæta við færanlegu bíla-
þilfari fyrir átta fólksbíla. Nýja ferj-
an mun verða klukkutíma skemur
í ferðum en Baldur, sem þýðir að
hún verður í tvo og hálfan tíma að
sigla yfir fjörðinn. Hún mun hafa
viðkomu í Flatey og við ráðgerum
að fara tvær ferðir á dag yfir anna-
tímann."
HAFNARFRAM-
KVÆMDIR í STYKKIS-
HÓLMI OG Á
BRJÁNSLÆK
— Vitið þið hver rekstrarkostn-
aðurinn verður?
„Það er erfitt að segja til um það
á þessu stigi. Þetta er tækni sem
við höfum aldrei verið með og hef-
ur ekki verið á þessari leið, en
væntanlega verður rekstrarkostn-
aður meiri við nýju ferjuna en þá
sem við erum með núna, en þar á
móti væntum við þess að við höf-
um meiri tekjur. Rekstrarkostnað-
ur á Baldri er um það bil 10 millj-
ónir á ári. Að vísu hefur ekki verið
gengið frá reikningum fyrir síð-
asta ár svo þessi tala er fyrir árið
1985."
— Hvað með hafnarmannvirki
á báðum endastöðvum. Verður
ekki aukakostnaður þar?
„Það er verið að vinna við hafn-
arframkvæmdir á Brjánslæk og í
Stykkishólmi þessa dagana. Það
er afstætt hugtak hvað er dýrt og
hvað er ekki dýrt. Auðvitað þarf
að gera mikið, til dæmis er gert
mikið í leiðinni fyrir til dæmis
Stykkishólmshöfn. Hún eykur við
viðlegukanta hjá sér um leið og
þetta er gert. Það þarf nánast að
byggja upp höfnina á Brjánslæk.
Þar hefur verið lítil bryggja sem
við höfum ekki alltaf komist að.
Þeir útgerðaraðilar sem hafa gert
út frá Brjánslæk hafa reynt að
halda þeim hreppi í byggð með öt-
ulli framgöngu og mikilli vinnu.
Þeir hafa verið afskaplega dugleg-
ir en hafa fengið hvert áfallið á
fætur öðru og hafa til dæmis misst
þrjá báta þarna. Alltaf halda þeir
samt áfram og það var löngu orðið
tímabært að gera eitthvað fyrir
þá.“
— Hvenœr áœtlið þið að geta
tekið nýju ferjuna í notkun?
„Það á að afhenda hana formlega
í notkun í Akraneshöfninni í ágúst
á næsta ári og við munum hefja
siglingar í byrjun september."
SIGHVATUR:
ÓDYRASTA
FRAMKVÆMDIN
Mörgum þykir of miklu fé varið
til byggingar nýju ferjunnar, 160
milljónum króna, og segja að nær
væri að gera við vegi á Vestfjörð-
um, sem eru víðast hvar afar illa
farnir. Sighvatur Björgvinsson
alþingismaður segir um það
atriði: „Nei, þessu fé er vel varið.
í allri Austur-Barðastrandarsýsl-
unni eru vegir eiginlega svo til
ófærir. Þar er verið að reyna að
byggja þá upp smátt og smátt en
það er óheyrilega kostnaðarsamt.
Þar að auki lokast þessir vegir
næstum alltaf á veturna. Það yrði
mjög dýrt að byggja þá upp til
heils árs umferðar. Ferjuflutningar
þýða hins vegar það að þeir sem
búa á Suðurfjörðunum, Patreks-
firði, Bíldudal, Tálknafirði og Arn-
arfirði, komast raunverulega suð-
ur alltaf þegar þessi ferja er á leið-
inni. Þeir hafa farið með gamla
Baldri, ekið að Brjánslæk og tekið
Baldur yfir í Stykkishólm og ferju-
flutningarnir þýða það að þetta er
ódýrasta framkvæmdin til að
tryggja heils árs samgöngur á suð-
urhluta Vestfjarða. Auðvitað er
það klárt mál að rekstur á svona
skipi stendur aldrei undir sér, ekk-
ert frekar en vegur sem yrði lagð-
ur fyrir sömu upphæð mundi
standa undir sér, jafnvel þótt tek-
inn væri vegatollur á sama hátt og
gjald verður tekið fyrir ferjuflutn-
inga. Eina spurningin í mínum
huga var sú á sínum tíma að tal-
að var um að byggja þessa ferju
eingöngu fyrir fólksbíla. Ef það
hefði verið gert hefði það verið
tómt rugl því ef ferjan tekur ekki
vöruflutningabíla sem fara jafnað-
arlega þarna á milli, þá hefði það
bara verið takmörkuð bót. Við fá-
um ekki sambærilegar samgöngu-
bætur fyrir jafn mikið fé ef það
hefði verið sett í vegi. Ef talað er
um að setja þessa peninga í varan-
lega vegagerð milli Patreksfjarðar
og Bíldudals, svo dæmi sé tekið, þá
fengjum við góðan veg þar á milli,
en samt ekkert sem jafnast á við
þetta.“
EFTIR ÖNNU KRISTINE MAGNLISDÓTTUR
Potturinn og pannan er Matthías
Bjarnason, Vestfjarðaþingmaður og
fyrrum samgönguráðherra. Ferjan
mun þurfa á umtalsverðum ríkis-
styrkjum að halda. Lítum á ferjuna
sem þjóðveg, tengingu Vestfjarða við
Island, segir Guðmundur Lárusson
útgerðarmaður.
HELGARPÓSTURINN 9