Helgarpósturinn - 25.02.1988, Blaðsíða 13

við að éta í síðasta atriði. Bergþór
virtist í fyrstu hjákátlegur um of, en
náði sér á fljúgandi ferð eftir því
sem á leið. Ólöf Kolbrún, Elín Ósk
og Sigríður Gröndal gerðu það einn-
ig prýðisgott, en hlutverk Donnu
Onnu er að vísu snöggtum hæglát-
ara en hinna. Viðar Gunnarsson var
ljómandi, nema hvað nokkuð vant-
aði á ógn í söng styttunnar. Gunnar
Guðbjörnsson er einnig skínandi
efnilegur, þótt hann eigi að sjálf-
sögðu enn erfitt með að syngja í
einu veikt og fullt.
Hvaða hugmyndum sem menn
leika sér að varðandi persónu Herra
Jóhanns skiptir það meginmáli, að
hér hefur Islenska óperan komið
einni skemmtilegustu og marg-
slungnustu óperu allra tíma á svið
með þvílíkri útsjón, list og kunn-
andi, að hver sá sem hingað til hefur
fussað við óperum ætti nú að gera
sína fyrstu tilraun og sjá hana.
Árni Björnsson
Enn um Jón Leifs
Seint á fyrra ári skrifaði ég
greinarkorn hér í Helgarpóstinn um
Jón Leifs. Benti ég á það, að verk
hans mörg hefðu aldrei verið flutt
hér, og því ókunn íslensku þjóðinni.
Lagði ég mikla áherslu á að gert
yrði stórátak í því að flytja öll verk
Jóns hið fyrsta svo við og umheim-
urinn (Jón var þekkt tónskáld er-
lendis) fengjum giögga mynd af ævi-
starfi hans. Ég varð ekki var við
nokkur viðbrögð við þessum grein-
arstúf.
En nú hafa ,,þeir svensku skálkar"
tekið af okkur ómakið. Eins og
kunnugt er var orgelkonsert Jóns
fluttur með pomp og prakt í kon-
serthúsinu í Stokkhólmi. Við orgelið
sat kornungur snillingur og Fíl-
harmóníuhljómsveit Stokkhólms-
borgar lék með, ein sú hin fremsta í
heiminum. Flutningurinn vakti
verðskuldaða athygli og voru undir-
tektir mjög góðar, bæði gagnrýn-
enda og tónlistarunnenda. Kannski
er þetta upphafið á „endurreisn"
Jóns Leifs.
Saga þessa stórbrotna verks er á
margan hátt einkennandi fyrir Jón
og verk hans. Það var samið á þriðja
áratugnum, og frumflutt í Wies-
baden. Þá var Jón ungt og upprenn-
andi tónskáld í Þýskalandi. Síðan
var það flutt á stríðsárunum í Berlín,
en gerð var í það eina sinn undan-
þága frá flutningsbanni á verkum
Jóns, sem sett var af þáverandi
stjórnvöldum: nasistum. Og síðan
var það flutt nú í Stokkhólmi.
Ég hlýddi nýlega á hljóðritun frá
Stokkhólmskonsertinum. Ég þekkti
verkið lauslega áður á nótum, og
Ragnar Björnsson hafði farið yfir
einleiksröddina fyrir mig. En ég játa
að hinn „hljómandi veruleiki"
verksins kom mér nokkuð á óvart.
Áferð þess var önnur en ég hafði
gert mér í hugarlund. Jón var frum-
legur listamaður og stíll hans var
bæði sérstæður og persónulegur.
Maður þarf ekki annað en hlusta á
hendingarbrot úr verkum hans til
að vita að hér er Jón Leifs á ferð og
enginn annar. En samt má finna
ýmis áhrif, t.d. frá Richard Strauss,
Reger, Stravinskí og jafnvel Bartók,
í orgelkonsertinum. Þetta voru
framsæknustu og bestu tónskáld
þeirra tíma og þangað leitar Jón að
fyrirmyndum. „Þeir góðu stela frá
þeim góðu en þeir vondu frá þeim
vondu," sagði Arne Nordheim ein-
hvern tíma á góðri stundu. Orgel-
konsertinn var fyrsta stórvirki Jóns
en mörg önnur fylgdu í kjölfarið.
Ég ítreka það sem ég hef áður
sagt: á næstu árum þarf að flytja öll
verk Jóns og hljóðrita þau til dreif-
ingar um heiminn. Þessi verk voru
einstök í tónlistarsögu okkar á sín-
um tíma; djörf, framsækin, frumleg
og fersk. Þess vegna fylltust margir
andúð á þeim. Auk þess var Jón
sjálfur ötull baráttumaður fyrir rétt-
indum listamanna og þess urðu
verk hans að gjalda. En núna meg-
um við ekki verða eftirbátar þeirra
sænsku.
Atli Heimir Sveinsson
Rússneskur
stórsöngvari
Paata Burchuladze, fimbulbassinn
frá Georgíu, er stórsöngvari, á því er
enginn vafi. Hann kom fram á
tvennum tónleikum. Fyrst á vegum
Tónlistarfélagsins, og þá söng hann
rússnesk Ijóðalög, og svo með Sin-
fóníuhljómsveitinni; þá voru óperu-
aríur á dagskrá.
Mér er fremur illa við að nota há-
stig lýsingarorða. Það er gert alltof
mikið í riti og ræðu nú, á tímum
skrums og lágkúru. Orðin missa
fljótlega merkingu sína, fletjast út
og dofna. En eftir að hafa hlustað á
Burchuladze get ég aðeins sagt eitt:
hann var frábær.
Rödd hans er mikilfengleg og
ógnarsterk, jöfn og fögur. Tæknin er
svo góð, að það er næstum goðgá að
minnast á hana. Því að baki allri
túlkun hans er tilfinningaríkur og
skapheitur listamaður. Hæfileikarn-
ir eru fágaðir og tillærðir, en um leið
upprunalegir og einstaklega per-
sónulegir. Þetta er einhver sá hinn
glæsilegasti fulltrúi hins rússneska
söngskóla sem ég hef heyrt af.
Og hann virtist jafnvígur á allt og
píanistinn var það líka. Ljóðasöngv-
arnir eftir Rachmaninov spanna
víðan tilfinningaskala, en bestur var
Burchuladze í Söngvum og dönsum
dauðans eftir Mussorgsky, en það er
líka fínasta músík sem um getur.
Einhverjir illa menntaðir „fræði-
menn" éta hver upp eftir öðrum að
Mussorgsky hafi kunnað lítið til tón-
smíða, en svo stendur í mörgum
tónlistarsögubókum. Þetta er hel-
ber firra, en Mussorgsky var að gera
nýstárlega hluti og einstæða, gjör-
ólíka því sem áður var talið gott og
gilt. Það er mikill munur á því og
kunnáttuleysi. (Jón Leifs er svipað
dæmi.)
Aríurnar voru allar jafn vel sungn-
ar hvort sem þær voru úr Evgéní
Onegín, Boris Godunov, Makkbeð
eða Don Carlosi. Og á milli spilaði
Sinfó fallega for-, milli- og dansmús-
ík úr óperum. Mér finnst alltaf að
Rússar, og þá einkanlega Tsjæ-
kofský, hafi samið fallegustu valsa í
heimi. Og Páll okkar P. Pálsson
fylgdi Burchuladze fagmannlega
eftir á fluginu. Ég minnist vart ann-
arrar eins hrifningar í troðfullu Há-
skólabíói og sl. laugardag.
Atli Heimir Sveinsson
The Christians
★ ★★★*/2
Hljómsveitin The Christians náði
að skapa sér nokkrar vinsældir í
Bretlandi á síðasta ári með lögunum
Forgotten Town, Hooverville og
When The Fingers Point. Ekki
heyrðust þessi lög þó mikið hér á
landi, utan hvað Hooverville var
nokkuð spilað á einni útvarpsstöð-
inni hér síðastliðið sumar. Þessi þrjú
fyrrnefndu lög er að finna á stórri
plötu The Christians, sem kom út í
lok síðasta árs. Á plötu þessari er
einnig að finna sex önnur lög sem
gefa þessum þremur lítið sem ekk-
ert eftir hvað gæði varðar. Þetta
þýðir að útkoman er í heild ákaflega
áheyrileg plata.
Það má ef til vill segja að tónlist
The Christians sé þessi dæmigerða
breska popp/soul-tónlist sem svo
vinsæl hefur verið þar í landi síð-
ustu misserin. Við nánari kynni
verður manni þó ljóst að meira er í
þessa sveit spunnið en flest annað
sem er að gerast á þessu sviði.
Lögin eru vel samin og skemmti-
leg og textarnir góðir. Undirleikur-
inn er fjölbreytilegur og hlýlegur,
þar sem ýmislegt óvænt á sér stað.
Þá er söngurinn einnig fyrsta flokks.
Þegar allt þetta fer saman verður út-
koman óumflýjanlega góð.
Gunnlaugur Sigfússon
LEIKLIST
Tækifœri kontra-
bassaleikarans
Frú Emelía
Kontrabassinn e. Patrick Siiskind
Leikstj. Guöjón Pedersen
Leikari: Arni P. Guöjónsson
Það hefur sennilega ekki farið
fimafeitur og á leiðinniyfirljórarmilljónir!
Á síðustu tveimur vikum hefur engin röð komið fram með tólf réttum.
Spáðu því vandlega í liðin og spilaðu með af þreföldum krafti,
- núna getur þekkingin fært þér milljónir!
X /
\ /
V
ISLENSKAR GETRAUNIR
- eini lukkupotturinn þar sem þekking
margfaldar vinningslíkur.

Hægt er að spá í leikina símleiðis og
greiða fyrir með kreditkorti.
Þessi þjónusta er veitt alla
föstudagafrá kl. 9:00-17:00
og laugardaga f rá kl. 9:00-13:30.
Síminn er 688 322
Upplýsingar um úrslit í síma 84590.
HELGARPÓSTURINN 37