Morgunblaðið - 22.12.1968, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐH), SUNNUDAGUR 22. DESEMBER 1968
HEIMSINS VERSTA STRÍD
EFTIR HUGH A, MULLIGAN

í AUGUM íbúanna í Bi-
afra er dauðinn orðin sjálf-
sagður og hversdagslegur
hlnti hins daglega lífs. Hann
varpar skuggum sínum hvar-
vetna, eins og gammarnir,
sem hnita hringa á heiðum
hitabeltishimninum, varpar
þeim á hermenn og óbreytta
borgara, en þó umfram allt á
börnin.
í síðustu viku létust
fimmtán börn hérna og nú
eru þeir fullorðnu farnir að
gefa sig“ segir systir Miriam
de Paul í matvælastöðinni í
Uboma, þar sem biðröð mæðra
og barna, er bíða eftir sínum
daglega matarskammti, teygði
sig næstum hálfan annan kíló
metra niður eftir rykugum veg
inum og þar sem verðir með
Rauðakross bönd um hand-
legginn og bambusstengur í
höndum, dangluðu þeim í
burtu, sem reyndu að komast
tvívegis.
Og faðir Aengus Finueane,
frá reglu Heilags anda í Lim-
eriok í Írlandí segir: í síðasta
mánuði dóu í minni sókr
902 manneskujr, flestar úi
hungri. Þar af voru 517 börn“
Sóknarkirkja hans er rétt við
að Annabelleflugvellinum, sem
er ekki annað en þjóðvegar-
spotti, er liggur gegnum frum
skóginn — en er eini flugvöll
urinn, sem Biafraherinn hef-
ur ennþá í sínum höndum.
Annar prestur Heilags anda
kirkjunnar, John Ryan, einn-
ig frá Limerick, segir frá loft-
árásum MIG flugvélar á mark
• aðstorg eitt: „Ég sá rúmlega
hundrað manns taetta i sund-
ur á fimm sekúndum og 350
særðust, að því er upp var
gefið á sjúkrahúsinu. Og eina
vikuna létust 46 úr hungri í
minni sókn:“ bætir hann við.
„Af 144 börnum, sem tek-
in voru hingað í síðasta mán
uði, hafa 40 dáið — og þó
reynum við að taka aðeins
þau, sem við teljum eiga ein-
hverja lífsvon". Svo segir E.
A. Bert frá London, yfir-
íhjúkrunarkona Queen El-
isabeth sjúkrahússins í Uma-
lahia. Sjúkrahúsið er aetlað
184 sjúklingum, en þeir eru
nú næstum átta htmdruð, flest
ir særðir Biafrahermenn, sem
liggja á börum úti á grasflöt-
inni og fylla alla ganga, þar
sem þeir bíða eftir þvi að
komast í rúm.
í útjaðri Okigwi, sem Bi-
afrahermenn hafa verið að
reyna að ná úr höndum Nig-
eríumanna stöðvar Joseph Ac-
huzia, ofursti, sókn tveggja
sveita sinna og bíður þess að
vélbyssuskothríðinni linni
Samræðumar við hann —
eins og við aðra Biafrabúa —
snúast um dauðann.
„f gær, sagði hann, hafði
verið raðað upp svo mörgum
*lkum á vegamótunum, að bryn
varin bifreið komst ekki þar
um. Meðal hinna látnu voru
fjórir Evrópumenn, starfs-
menn Rauða krossins, sem
höfðu kosið að verða kyrrir
og voru skotnir. Það var mjög
heimskulegt af þeim að verða
eftir því það er venjulega
fyrsta verk Nígeríuhermanna
þegar þeir koma til einhverr-
ar borgar að leita uppi hvíta
menn og þeir líta á þá alla
sem málaliða. Það líða venju-
lega allt að því tveir sólar-
hringar, þar til nokkur
ábyrgur berforingi kemur á
vettvang til þess að stöðva
manndrápin“.
Enginn veit með vissu dán-
Þegur muður hleypur tíl uð bjurgu lífi
sínn, verður hunn uldrei þreyttur...
Biafrahermenn taka sér st utta hvíld í orrustunni við Onittsha.
artölu Biafrabúa, hvorki
þeirra, sem falla fyrir vopn-
um né þeirra, sem verða hung
urvofunni að bráð.Séra Ant-
arstofnuninni Caritas áætliar,
ony Byrne frá kaþólsku hjálp
að um 6000 manns deyi dag-
lega. En dr.Hermann Middle
koop, hollenzkur læknir, setn
hraktist frá sjúkrahúsi sínu
í Itigidi vdgra sprengjuárása
og er nú yfirmaður hjálpar-
starfsemi Alkirkjuráðsins, seg
ir, að tala fallinna geti farið
allt upp í 25.000 manns á dag,
séu meðtaldir Iboamir, sem
flúið hafa inn í frumskógana.
þar sem matvæli ná ekki til
þeima.
Samt halda Biaframenn
áfram að berjast. En hvers-
vegna? Til hvers er að vinna,
ef allt fólkið ferst.?
Við leggjum þessa spum-
ingu fyrir Chukwumeka Odu
megwu Ojukwu, sbeggjaða,
Oxford-menntaða herforingj-
ann, sem telst leiðtogi Biafra-
ríkisins og er þjóðhetja í _aug-
um þeirra átta milljóna Iboa,
sem nú berjast fyrir aðskiln-
aði frá Nígeríu. „Ef við hefð-
um ekki riffla í höndum, seg-
ir hann, værum við ekki enn
við líði, þá væri fullkomlega
búið að þyrrka þjóð okkar út“
Og hver einasti Iboi, sem mað
ur hittir, hvort sem er her-
maður eða skóladrengur —
sem ekki á lengur neinn skóla
að sækja — trúir því statt og
stöðugt, að hætti Biaframenn
að berjast, sé þeim eins gott
að taka til fótanna, því að
falli þeir í hendur Nígeríu
mönnum sé dauðinn vís.
„Ég ætla ekkert að full-
yrða um það, hvort hér er á
ferðinni þjóðarmorð eða ekki“
segir Kevin Dohney, sem hafði
nýlega horft á MIG sprengju
flugvélar fljúga yfir eldhús-
skýli, þar sem nunnur voru
að úthluta súpu til 8000 bama
— snúa síðan við og kasta
þar niður sprengjum. „Ég ég
veit bætir hann við, að fólk-
ið trúir því, að svo sé. Það
flýr heimili sín og þorp, flýr
inn í frumskóginn, þegar ani
geríuhermennirnir nálgast."
Þegar her sambandsstjóm-
arinnar í Nígeríu hófst handa
um það fyrir 17 mánuðum að
bæla niður uppreisn Iboþjóð
arinnar, var hann vopniaður
brezkum brynvörðum bifreið
umog sprengjuvörpum, rússn
eskum MIG orrustuflugvélum
og tékkneskum sprengjuflug-
vélum. Iboamir, sem byggja
austur hluta Nígeríu lýstu yf
ir sjálfstæði og það bauð
heim þeirri hættu, að Nig-
ería, sem talið hafði verið eitt
friðvænlegasta nýfrjálsa ríkja
í Afríku, sundraðist gersam-
iega, þar sem það byggja 250
þjóðflokkar eða þjóðabrot, er
tala 36 mismunandi tungumál.
Búizt var við, að uppreisn Ib
oanna yrði bæld niður á ein-
um mánuði,en reyndin hefur
orðið önnur og þessi styrjöld
hefur reynzt skelfilegri en
nokkuð það, sem gerzt hefur
í Vietnam — einkum vegna
Börn sem þjást af Kwashiorkor.
hinnar gífurle’gu útbreiðshi
Kwashiorkor, en það er sjúk
dómur, sem orsakaist af eggja
hvítuefnaskorti og alltaf hef-
•ur verið nokkuð um í Vestur-
Afriku en hefur undanfarna
mánuði farið um Nígeríu eins
og bráðapest.
Þegar halla tók undsan fæti
fyrir Biafrahermönnunum og
þeir urðu að hörfa inn í skóg-
ana, yfirgefa þorp sín og bú-
garða, þegar þeir misstu að-
gang að höfnum, svo að mat-
væli náðu efcki til þeirra,
urðu æ fátækari að vöru-
flutningabifreiðum og misetu
hvern flugvöllin af öðrum,
varð lítið um vtarnir gegn þess
um skæða óvini. Innfæddir
kalla sjúkdóminn Kwashior-
kor sem merkir „Rauði mað-
urirm“ og dregur nafn sitt af
því, að hárið á þeim, sem
taka veikina, verður appel-
sínugult að lit, fætur'og hand
leggir bólgna upp, húðin á
líkamanum verður hörð og
hrjúf, sjúklingamir verða eirð
arlausir og lystarllausir, falia
í sinnuleysi og svefnkennt
ástand unz dauðinn slekkur
líf þeirra endanlega. Og hin
ir dauðu og deyjandi eru alls
staðar, þrátt fyrir flug hjálp-
arstofnanna kirkjunnar frá
Tomoog flug Rauða kross-
portúgölsku eyjunni Sao
Tomo og flug Rauða kross-
ins frá Fernando Po.
„Áistandið versnar ef nokk
uð,en nú getum við veitt held
ur meiri hjálp“ segir systir
Ann Obeta, ein af nunnunum
við Umuokpara sjúkrastöðirua
sem reyna að halda uppi söng
og dansi meðal barnanna til
þess að koma í veg fyrir að
þau flalli í banvænan svefn
„Gowon Gowon" syngja þau,
„tennur hans rotna af því að
eta jarðhnetur — Hausamenn
eru allir með hom á hausn-
um“ og þar fram eftir götun-
um. í vísunni er skopazt að
Yakabu Gowon, hershöfðingj
anum, sem stjómar Nígeríu-
ríki — og Hausaþjóðinni mú
hameðstrúarfólkinu í norðri,
sem löngum hefur att kapp
við Iboana.
Eins og söngurinn gefurtil
kynna er róta stríðsins í Ní
geríu að leita dýpna en í að-
skilnaðarstefnu Biaframanna.
Vandamálið varð til löngu fyr
ir aldamótin, þegar brezkir
kaupahéðnar og trúboðar ka-
þólskra og mótmælenda hófu
viðskipti við hina ýmsu ætt-
flokka, er bjuggu á hinurn
þéttbýlu og frjósömu svæð-
um við ána Níger.
Nígerfljót, sem er eins og Y
að lögun skiptir, ásamt þekn
ám, sem í það falia, liandinu
í þrjú meginsvæði. Á gras-
lendinu í norðri, sem náði
allt norður undir Sahara eyði
mörkina, bjuggu Hausar og
Fulani.r Hjarðmannaþjóðir,
sem játuðu múhameðstrú og
höfðu um aldaraðir stundað
þá iðju að ræna skógarbúum
úr suðri, af þjóðum Iboa og
Ibibia og hneppa þá í þræl-
dóm. í vestri voru Yerubasr,
sem höfðu aragrúa guða, voru
algyðistrúar og léttlyndir í
lífsviðhorfum sínum f austri,
í regnskógunum hanan Niger,
liðfu Iboar, vanþróuð skógar-
þjóð, sem stundaði mannát og
lifði í stöðugum ótta við mú-
hameðsrtrúarmennina í norðri.
Þessir voru stærstir þjóðflokk
anna, er þeir voru margflalt
fleiri, sem byggðu þessa ábata
sömu nýlendu Breta, ólíkar