Morgunblaðið - 22.12.1968, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. DESEMBER 1968
Systraminning:
Þorvaldína Magnusdótfir
Ingibjörg Magnúsdótfir
Pálmar Finnsson
Þorvaldína Magnúsdóttir.
t. 3.10. 1909. d. 28.10 1968,
Hinn 28. október andaðist á
Landspítalanum Þorvaldína
Magnúsdóttir húsfreyja á Hraða
Stöðum í Mosfellssveit eftir erf-
iða sjúkdómslegu. Hún var fædd
á Hofi í Dýrafirði 3.10. 1909. For
eldrar hennar voru hjónin Þur-
íður Benónýsdóttir og Magnús
Helgason bóndi þar. Voru þau
hjón af kjarnmiklum vestfirsk-
um æ-ttum. Þuríður missti mann
sinn frá 10 börnum því yngsta
á fyrsta ári. Á þeim tíma var
erfitt að standa einn uppi með
stóran barnahóp og varð Þur-
íður að koma sumum börnunum
í fóstur. Þorvaldína var hjá móð
ur sinni fram á fermingaraldur.
Þá fór húin að vinna fyrir sér.
1939 giftist hún Bjarna Magn-
ússyni bónda á Hraðastöðum hin
um mætasta manni. Þau eignuð-
ust 4 börn tvo syni og tvær
dætur sem öll eru gift og farin
að heiman. hið mesta myndar-
tó'lk. Og nú voru barnabörnin
orðin 11 sem eiga á bak að sjá
sinni góðu og ástríku ömmu sem
vakti yfir velferð heimilisins með
an kraftar entust .Snemma á æv
inni varð hún fyrir því að veikj
ast af berklum og þurfti að
dvelja á Vífilsstaðahæli um tíma
börnin voru þá öll ung. Hún
minntist oft á það við mig hvað
fólkið í dalnum hefði reynst sér
vel, tekið 2 börnin í fóstur
og hlynnt að heimilinu á ýms-
an hátt.
Fyrir um það bil 20 árum síð-
an bar fundum okkar Þorvald-
ínu saman og myndaðist með okk
ur sú vinátta sem uppfrá því
bar aldrei skugga á. Og nú að
leiðarkomum streyma minningarn
ar fram frá ótal ánægjulegum
samverustundum á heimi'lum
okkar og víðar. Oft var glatt á
hjalla er setið var með nái og
þráð og laðaðar fram litríkar
rósir eða saumaðar fallegar flík
ur. Ekki var að spyrja að hand
bragðinu. Það var fyrsta flokks
því Þorvaldína var framúrskar-
andi velvirk við hvað sem hún
tók sér fyrir hendur. Eigi er mér
síður Ijúft að minnast vináttu
hennar og hjálpar í veikinda og
raunastundum mínum, f ann ég þá
bezt hvað vináttan er mikils
virði já ómissandi. Þó eigi væri
hátt til lofts né vítt til veggja í
húsi hennar var þar ávallt
ánægjulegt að koma, gestrisnin
hlýjan og glaðværðin yljaði
manni um hjartarætur og öllum
leið vel í návist heimilisfólks-
ins.
Þorvaldína var fríð og föngu
leg kona svo af bar, og mér
fannst ævinlega einhver höfð-
ingsbragur í feisi hennar. Ognú
er hún horfin, það er hin kalda
staðreynd, sætið er autt. Lífið er
dýrt dauðinm þess borgun. Marg-
ir eru syrgjendur ungir og aldn
ir. Móðirin hin aldraða hetja
sem séð hefur á eftir fjórum
börnum sínum í gröfina. Nú síð-
ast dætrunum tveimur með að-
eins tólf daga millibili Það þarf
mikið þrek til að standa slíka
raun, en guð styður styrkir og
huggar enginn stendur einn sem
honum treystir.
Jólin^ nálgast jólalöngun
blíð. Ég bið þess að þrátt
fyrir sorg og söknuð megi hin
helga hátíð færa birtu og gleði
inn í huga ástvinanna allra sem
eiga um svo sárt að binda. Þar
sem tvö Ijós hafa verið slökkt
á skammri stúnd. Guð gefi ykk-
ur öllum gleðileg jól.
I. S.
Ingibjörg Magnúsdóttir
Mimning
f. 7.6.1914 d. 9.11.1968.
Hinn 9. nóvember andaðist að
heimili sínu Ingibj örg Magnús-
dóttir húsfreyja á Þingeyri. Hún
var fædd á Hofi í Dýrafirði 7.6
1914. Foreldrar hennar Þuríður
Benónýsdóttir og Magnús Helga-
son. Mjög ung misst hún föður
sinn var hún þá tekin í fóstur af
hjónunum Estífu Björnsdóttur og
Guðmundi Sigurðssyni vélsmið á
Þingeyri. Reyndust þau henni
sem beztu foreldrar og fékk hún
þar hið bezta uppeldi og dvaldi
hjá þeim þar til hún giftist eft-
irlifandi manni sínum Baldri Sig
urjónssyni trésmið á Þingeyri
Eignuðust þau tvo syni. Hin síð-
ari ár var hún mjög heilsulaus
og varð af þeim sökum að dvelja
á sjúkrahúsum fjarri heimilinu
lengri og skemmri tkna. Ég kynmt
ist Ingibjörgu er hún dvaldi sér
til hressingar á Reykjalundi, og
fannst mér hún mjög hugþekk
kona. Og þó samveran væri
stutt fannst mér ég þekkjahana
og þykja brátt vænt um hana
fyrst hún var systir Þorvaldínu,
svona getur maður verið stund-
um bamalegur. Ég vissi að hug-
ur hennar var heima, heima hjá
manni og sonum sem hún unni
og svo voru komin sonarbörn
sem hún kallaði sólargeislana
sína. Hún annaðist heimili si'tt
með prýði þó oft væri það erfitt
sökum heilsuleysis. Húln gekk í
þúsmæðraskólann á fsafirði, og
um tíma anmaðist hún kennslu í
handavinnu við barnaskólann á
Þingeyri. Einnig starfaði hún í
kvenfélagi staðarins og þótti
þar góður starfskraftur enda al
in upp við félagsanda. Þar sem
fósturmóðir hennar var ein
fremsta kona kvenfélagsstarfs-
semi Vestfjarða. Ég var svo lán-
söm að kynnast frú Estífu
á sambandsfundum og gisti ég þá
á hennar myndarlega heimili og
dáðist ég að dugnaði hennar og
skörungsskap. Ingibjörg hlýtur
að hafa mótast mikið af því
ágæta fólki sem hún var alin
upp hjá. Barni er það mikið lán
að komast í góðra manna hend-
ur, þrátt fyrir fjarlægð og að-
skilnað slitnuðu ekki böndin við
móður og systkini. Nú hefur
maðurinn með ljáinn höggvið
atórt skarð í hópinn þar sem
hann tekur tvær systranna með
sér á augnabliksstund. En hve-
nær sem kallið kemur kaupir sig
enginn frí. Og nú hafa þær
systurnar leiðst yfir landamærin
til ljóssins landa lausar við sjúk
dóma og kröm þessa jarðlífs.
Þeirra er sárt saknað af öllum
sem þekktu þær en harmur er
mestur í hjörtum eiginmanna
barna, móður, systkina, fóstur-
föður og barnabamanna ungu
sem spyrja hvar er hún amma
þau skilja ekki svairið en sætta
sig við að hún er hjá guði.
Fátækleg orð mín fá litlu áork-
að en ég bið guð að styrkja
ykkur öll í sorginni og þeim
þakka ég allt og vona að jóla-
stjarnan lýsi þeim leiðina heim.
í guðsfriði.
I. S.
Fræðsluíundii
um dúk-
lugningur
DAGANA 11.—15. nóv. sl. voru
staddir hér á landi söliustjóri og
dúlblagningameiistari fná fyrir-
tækinu SOMMER S. A. í París.
Erindi þeirra var að kynna
framleiðsiu fyrirtækisins og var
í húsakynnum Byggingaþjómiuistu
A.Í. efnt til kennslu- oig fræðslu-
kvölds fyrir dúklagninga- og
veggfóðranmeistara. Voru þar
sýndar nýjungair við lagningu
'gólf- og veggdúlka og m.a. var
sýnd meðferð á nýjum veggdúk,
Somvyl, fró fyrirtækinu. Dúk
þennan má tsefja á grófa og gróf-
húðaða vegigi í stað fínhúðunar
og míálningar.
í samráði við Trésmiðafélag
Akureyrar var einnig efnt til
samskomar fræðsluifundiaír.
Hér á landi eru þökktir TAPI-
SOM teppadúkur oig TAPIFLEX
vinylgólfdúkur frá SOMMER
S.A.
Umboðsmenn SOMMÐR S.A.
er hér á landi, Páll Jóh. Þorleifls-
son, umboðs- og heiidverzlun, og
var þessi kynningarstarfsemi að
þeirra tilhlutan.
Byggingaþjónuöta A.í. hefur
gert það að föstum þætti í starf-
semi sinni, að aðstoða sýnendur
við fræðsdu- og kynninigarstarf-
semi, þar sem kynntir eru eigin-
leilkar byggingarefna og kennd
m'eðferð þeirra og sýndar nýjung
ar í byggingaæaðferðum. Má í
því sambamdi minna á sýningar
Runtalofna, DLW-gólfef naverk-
smiðj anna og eldvarnakynning-
ar, sem fór fram sl. vor.
Aðsófcn að 'sýningarsail Bygig-
ingaþjónustu A.í. faefur farið
vaxandi að undanförnu og hefur
kynninigarstarfsamim oig sérsýn-
imgarnar dregið sérstaklega að.
(Fréttatilkynning frá stjórn
Byggingaþjónustu A.Í.).
Veljum
islenzkt
tll jólagjafa
HINN 7. desemlber var jarð-
settur frá Stokkseyrarkirkju
Pálmar Finnsson frá Stardal, en
hann lézt á sjúkrahúsinu á Sel-
fossi 30. nóvember s.l. eftir all-
langa vanheilsu.
Pálmar fæddist í Kumbara-
vogi á Stokkseyri 20. sept. 1891.
Foru foreldrar hans Finnur Svein
björnsson, Snorrasonar frá Leið
ólfsstöðum, f. 9. marz 1858, d.
5. nóv. 1933, og kona hans Þór-
unn Pálsdóttir frá Kumbaravogi
Halldórssonar. Börn þeirra voru
Pálmar og Guðfinna, kona Guðna
Halldórssonar í Stardal. Bjuggu
þau Finnur og Þórunn fyrst í
Kumbaravogi, en fluttust að
Grjótlæk árið 1900 og bjuggu
þar í ellefu ár. Bæði voru býli
þessi hjáleigur, og mun bústofn
hafa verið lítill, enda lífsbjörg
in að mestu leyti sótt í sjóinn,
sem oft var gjöfull, en gat líka
brugðizt og krafðist oft dýrra
fórna.
Árið 1911 'fluttist fjölskyldan
að Stardal á Stokkseyri. Þar átti
Pálmar heima ætíð síðan og var
jafnan í daglegu tali kenndur
við þann stað. Var hann ein-
hleypur alla ævi, en stóð fyrir
búi með foreldrum sínum, meðan
þeir lifðu, og síðan með Guð-
finnu systur sinni, en hún missti
mann sinn úr spönsku veik-
inni 1918, frá fjórum ungum
börnum. Eftir lát hennar var
Pálmar áfram til heimilis í Star-
dal hjá systursyni sínum. Sigur-
finni Guðnasyni og konu hans,
Solveigu Sigurðardóttur. Hjá
þeim naut hann umhyggju og að
hlynningar síðustu æviárin, eft-
ir að skuggar ævikvöldsins tóku
að lengjast og elli og sjúkleiki
sóttu að.
Á þeim árum, þegar Pálmar
Finnsson var að alast upp á
Stokkseyri, var smám saman að
rofa til í þjóðfélagsmálum ís-
lendinga. Nýir og bjartari tímar
fóru í hönd um land allt, þótt
hægt þokaðist í fyrstu. Örust
var breytingin við sjávarsíðuna.
Um 1890 stóð atvinnulíf á
Stokkseyri með talsverðum blóma
Sjávarútvegur á opnum skipum
náði þá hámarki, verzlun og
verzlunarfélög risu upp, og at-
vinna skapaðist við ýmsar fram-
kvæmdir, fólk streymdi til þorps
ins úr nærsveitunum, og byggð
óx skjótt, svo að um aldamótin
var þar risið allfjölmennt kaup-
tún með nærri þúsund íbúa. Stóð
svo með litlum breytingum fram
um 1920, en þá tók verzlun og
atvinnulíf að dragast saman og
fólki fækkaði nokkuð.
Á þessum uppgangsárum byggð
ust margar þurrabúðir í þorp-
inu, en svo nefndust þeir ból-
Staðir, sem enginn málnytupen-
ingur fylgdi. Stardalur var ein
þeirra, byggður 1888. Þangað
fluttist fjölskylda Pálmars, eins
og áður segir, árið 1911. Helg-
aði Pálmar þaðan í frá Stokks-
eyri alla starfskrafta sína. Stund
aði hann alla algenga vinnu, er
til féll, enda hinn bezti verk-
maður, hagur á tré og járn og
snyrtimenni hið mesta. Var ávallt
notalegt að koma að Stardal.
Þar var hver hlutur á sínum
stað, og bar allur bæjarbragur
fjölskyldunni fagurt vitni. Hlý-
legt viðmót og greiðasemi voru
ríkir þættir í skaphöfn húsráð-
enda, ekki sízt Þórunnar hús-
freyju. Þyrftum við nágrannar-
nir að fá gert við einhvern hlut,
sem oft bar við, brást aldrei, að
slíkri málaleitan var vel tekið
og hluturinn kominn í samt lag
aftur að skömmum tíma liðnum.
Fjölskylduna í Stardal var vissu
lega gott að eiga að nágrönnum
og vinum.
Á áratugnum 1930—1940 varð
verulegur samdráttur í atvinnu-
lífinu á Stokkseyri eins og víð-
ast hvar annarrs staðar á landi
hér, vegna kreppuástands þess,
er þá ríkti hvarvetna. Kom þetta
sérstaklega hart niður á þeim,
sem ekkert jarðnæði höfðu, en
stunduðu aðallega daglauna-
vinnu. Var þá hafizt handa um
úrbætur, og fengu þurrabúðar-
menn á Stokkseyri aðgang að
ræktunarlandi. Komu margiir
þeirra sér upp túnum
og nokkrum bússtofni til
að drýgja tekjur sínar.
Fjölskyldan í Stardal var meðal
þeirra, er það gerðu. Ræktuðu
þeir Pálmar og Sigurfinnur fal-
leg tún í heiðinni þar í grennd,
byggðu gripahús og höfðu
nokkrar kýr og kindur. Einnig
endurbyggðu þeir og stækkuðu
íbúðarhúsið í Stardal, svo að
það varð hið vistlegasta. Mun
hlutur Pálmars í þessum fram-
kvæmdum hafa verið drjúgur,
•enda unni hann þessum stað
'og vildi fegra hann og bæta sem
'hann gat. Mun handaverka hans
þar og lengi gæta.
Ekki mun Pálmar hafa notið
annarrar skólamenntunar en
nokkurra ára barnafræðslu, að
þeirrar tíðar hætti. Var hann þó
vel að sér í ýmsum efnum, las
ávallt talsvert og átti nokkurt
safn góðra bóka. Munu þjóð-
sögur og ýmiss konar sagnaþætt
ir, svo og íslendingasögurnar
hafa verið það lestrarefni, sem
honum var hvað mest að skapi.
Er mér í minni, er við bræður-
nir komum að Stardal forðum
daga, hve hýru auga við litum
bókaskáp Pálmars. Og marga
bókina fengum við að láni hjá
honum. Er ég honum þakklátur
fyrir að hafa þann veg opnað
mér ungum dyr þeirra undra-
heima, sem íslenzkar þjóðsögur
og ævintýri hafa að geyma.
Pálmar Finnsson var meðalmað
ur á hæð, fremur grannvaxinn,
nokkuð stórskorinn í andliti,
svipurinn glaðvær og góðmann-
legur. Um varir hans lék oft
eilítið gletstið og gamansamt bros,
röddin var fremur lág og íhug-
ul. Hann var jafnlyndur og sást
ekki skipta skapi. Aldrei heyrð
ist hann mæla styggðaryrði né
hallmæla nokkrum manni, enda
mun öllum, sem þekktu hann,
hafa verið hlýtt til hans. Hann
var hlédrægur og hógvær, lifði
kyrrlátu lífi í sátt við allt og
alla, góður maður og grandvar,
sem í engu mátti vamm sitt vita.
Ætíð var hann reiðubúinn að
rétta hjálparhönd, ef hann mátti
og til hans var leitað. Um
greiðslu fyrir minni háttar við-
vik í þágu nágrannanna var
ékki að tala. í hans augum virt-
ist vel unnið verk fela í sér
beztu launin. Slíkum manni sem
Pálmari Finnssyni er gott að
hafa kynnzt á lífsleiðinni.
Þessi fáu minningarorð eru
kveðja mín til gamals og góðs ná
granna, sem nú hefur hlotið
hinztu hvíld í faðmi strandar-
innar, sem lífsstarf hans allt var
við bundið og honum mun ávallt
hafa verið kær. Eftir langa veg-
ferð er gott að sofa svefninum
langa við sævarniðinn, — þar
sem lognsærinn ljómar og brim
aldan rís.
Þorvaldur Sæmundsson.
AUGLVSIDGAR
SÍMI Sg»4»SD