Morgunblaðið - 09.02.1983, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. FEBRÚAR 1983
Um „smyglvarning“
- eftir Kristin
Snœland
I frétt Morgunblaðsins þann 13.
jan. sl. er fjallað um það sem kall-
að er smyglvarningur svo og hvað
af varningi þessum verður eftir að
í hendur tollgæslu kemur.
Af þessu tilefni vil ég benda á
atriði sem ekki komu fram í frétt
þessari en eru afar mikilvæg í
þessu sambandi. Það sem um er að
ræða í fréttinni er innflutningur
sjómanna, ferðamanna á kjötvör-
um. Yfirleitt mun innflutningur
þeirra ólögmætur nema varan sé
soðin, t.d. niðursoðin skinka, lifr-
arkæfa og ámóta vörur.
Þar við bætist að andvirði var-
anna sem hver og einn kemur með
í hvert skipti er takmarkaður við
tiltekinn krónufjölda. Undanþegn-
ir þessu eru engir Islendingar, en
bandaríska varnarliðið á Kefla-
víkurflugvelli flytur alla sína mat-
vöru inn, þar með vitanlega talið
alla kjötvöru, og þá að sjálfsögðu
ósoðna.
Auk þess er talið, að Banda-
ríkjamenn búsettir utan vallar,
kaupi þessa vöru inni á vellinum
og flytji hana þar með út af vellin-
um, til heimila sinna, víðsvegar á
Reykjanessvæðinu. Þá gerist það
einnig að erlendar kjörvörur eru á
ferðinni í matvælageymslum far-
skipanna, umhverfis landið og
berast þaðan í gegnum eldhúsin,
út á sorphauga hinna mörgu sjáv-
arplássa kringum land.
Þá má ennfremur bæta því við,
að matarúrgangur frá varnarlið-
inu er fluttur út af vellinum, að
svínabúi á Vatnsleysuströnd. Þó
sá úrgangur sé rækilega soðinn,
Kristinn Snæland
áður en hann er borinn svínunum,
þá hefur líklega annað eins gerst í
sögunni að farmur hafi að ein-
hverju eða öllu leyti fallið af bíl-
palli við útafakstur eða veltu.
Tilgangurinn með banni við inn-
flutningi á hráu kjötmeti, mun sá
að koma í veg fyrir að búfjár-
sjúkdómar berist til landsins. Sá
gífurlegi innflutningur kjötmetis,
sem felst í „frjálsum og löglegum"
innflutningi varnarliðsins og far-
skipanna, dreifingu þessarar vöru
út af vellinum og tilheyrandi sorpi
svo og dreifing sorps frá farskip-
um á sorphauga vítt og breitt um
landið, utan að það sé nú nefnt ef
einn og einn sorppoki hrekkur
fyrir borð á siglingu með strönd-
inni og skolar síðan venjulega á
land, allt þetta er svo víðtæk og
umfangsmikil dreifing erlendrar
kjötvöru (meira að segja hrárrar
því allir vita að góður kokkur
snyrtir gjarnan kjötið fyrir steik-
ingu og það sem hann sker burtu
fer ekki soðið í land), að þó að allir
íslenskir farmenn flyttu inn alla
kjötvöru sem fjölskyldur þeirra
neyta, þá yrði það magn ekki
nema smá brot á móti þeim kjöt-
innflutningi sem farskipin og
varnarliðið stunda „löglega".
Eg get ekki stillt mig um, í
framhaldi af þessu, að geta þess
að í samtali við einn af yfirmönn-
um tollgæslunnar, afsakaði við-
komandi maður þennan innflutn-
ing varnarliðsins og farskipanna
með því að það sem á sorphaugana
færi væri þó soðið. Maðurinn hef-
ur líklega talið að farmenn ætu
allt hrátt. Annar varð hissa, er
honum var bent á að kjúklingar
bera ekki gin- og klaufaveiki.
Hann hefur líklega haldið að þeir
væru klaufdýr. Það héldu reyndar
norskir starfsbræður þeirra á
tímabili, rétt um það leyti sem
gin- og klaufaveikin kom upp hið
fyrra sinn í Danmörku. Mál þetta
er vissulega ekki gamanmál. Að
því hlýtur að koma að eitthvað
verði komið til móts við óskir sjó-
manna í þessum efnum, sem eru
þær að eitthvað verði rj'mkað til
um innflutning þeirra. I því sam-
bandi má enn minna á, að þeir fá
þó með góðu samþykki (eða illu)
hluta launa sinna í erlendum
gjaldeyri. Reglurnar í kringum
notkun gjaldeyrisins eru síðan
þannig að sé farið strangt eftir
núgildandi . reglum, þá er þessi
gjaldeyrishluti nær engin fríðindi,
eins og hann var þó upphaflega
hugsaður. Til þess að lagfæra
þessi mál þarf lagabreytingu en
jafnvel aðeins með reglugerðar-
breytingu mætti bæta þau veru-
lega.
Sjómenn ættu að athuga að
Pétri Sigurðssyni alþingismanni
er best treystandi til þess að
hreyfa þessu máli á Alþingi og
sjálfstæðismaður sem fjármála-
ráðherra yrði væntanlega hlynnt-
ari sjónarmiðum sjómanna í þess-
um efnum en núverandi fjármála-
ráðherra, alþýðubandalagsmaður-
inn Ragnar Arnalds.
Stykkishólmur:
Hinn báturinn er Hafnarey SU
210, og er hann 88 lestir og með
Cumming vél 620 hestafla. Ölafur
Sighvatsson verður skipstjóri á
honum en eigendur Sigurjón
Helgason og Rækjunes hf. Báðir
eru þessir bátar smíðaðir úr stáli.
Andey 1971 í Stálvík og Hafnarey
1961.'
Sigurjón tjáði mér einnig að
31
Sjómenn vita hver er yfirstjórn-
andi tollgæslunnar, það er sami
maður. Þegar sjómenn búa nú við
aukakjaraskerðingu af völdum
tollgæslunnar, skulu þeir minnast
flokksins sem krafðist „samning-
ana í gildi". Við getum ekki refsað
embættismönnum, svo sem toll-
stjóra, tollgæslustjóra, fulltrúa
hans eða varðstjórum, en við get-
um refsað pólitískum yfirmönnum
þeirra, eins og Ragnari Arnalds,
með því að kjósa hvorki flokk hans
né hann sjálfan.
Það svíður undan atkvæðunum^
sem tapast, látum Alþýðubanda-
lagið tapa atkvæðum í komandi
kosningum.
hann væri að selja tvo báta sem
undanfarið hafa verið á skelfisk-
veiðum.
Með komu þessara báta hafa 4
nýir bátar verið keyptir til Stykk-
ishóms frá áramótum. Einn bátur
hefir verið seldur til Breiðdalsvík-
ur, Þórsnes S.H. 108, eign sam-
nefnds hlutafélags, hann er
smiðaður úr eik árið 1960. fríturiuri
Tveir bátar keyptir
frá Breiðdalsvík og
einn seldur þangað
Stykkishólmi, 7. fvbrúar.
í GÆR komu til Stykkishólms tveir bátar sem hingað hafa verið keyptir frá
Breiðdalsvík. Annan bátinn keypti Sigurjón Helgason útgerðarmaður, er það
Andey S.U. 150, sem er 123 tonn að stærð með Caterpillar vél 565 og er hann
einnig með tveim Ijósavélum og getur önnur þeirra einnig drifið spilið.
Sigurjón verður sjálfur skipstjóri á þeim bát. Hann sagði mér að báturinn
gæti verið til allra veiða, hyggur bæði á að nota hann á rækju og net, eftir því
hvað hagkvæmara er á hverjum tíma.
Glugginn
þinn
Sumar húsfreyjur hafa lag á
því, að láta glugga húss síns
brosa til vegfarenda bæði dag og
nótt í skammdeginu, þótt aldrei
verði það eftirtektarverðara en
um jólaleytið, einmitt þegar
myrkrið er svartast.
En þar er fleira en ljós í mörg-
um litum, bæði utan og innan
gluggans. Þar eru listræn,
stundum handgerð og heimaofin
gluggatjöld. Þar eru líka blóm í
öllu sínu litskrúði. En fyrst og
síðast eru það lamparnir, sem
fara svo vel á kvöldin og minna
bæði á kvöld- og morgunroða.
Fátt eða ekkert skreytir borg-
ina fremur slíkum gluggum, sem
eiga svo sannarlega skilið nafnið
ljóri. En það er fagurt fornyrði
um ljósgjafa, ljósauga.
Og það leiðir hugann að því, að
það er fleira en hús, sem hafa
glugga, ljóra eða lampa, lindir
ljóss í ætt við sjálfa almóður lífs
á jörð, hina hljóðu, hlýju og
björtu himinsól.
Um þá lampa var sagt, að ef
gleymist að tendra þá:
„Ef Ijósið í þér er myrkur, hve
mikið verður þá myrkrið."
Og sé aðeins lengra litið, er
auðvelt að finna, að það eru ein-
mitt slík lífsins ljós í vitund íbúa
hússins eða húsanna, sem eiga
að tendra ljósin fögru við braut-
ir vegfarenda í skammdegis-
myrkrum og stormum vetrarins.
Ljós og ljómi augna þinna,
bros og birta vara þinna eru og
geta verið vitar lífs á leiðum,
sem gegna því hlutverki að gera
heim okkar manna að ríki friðar
og fegurðar, ríki Guðs á jörðu.
Hvernig gætum við þeirra
glugga? Sjálfra uppsprettulinda
lífsins ljósa? Ljósa, sem gefa
hverri ásjónu mesta fegurð um
leið og umhverfinu ljúfast yndi.
Gætum við þess, að tendra þar
ljós gleði og þakklætis, um-
hyggju þeirrar og ástúðar, sem
einmitt skapa gluggana, sem hér
var í upphafi minnzt.
Sá eða sú, sem gleymir sínum
sálarljóra, gengur um grettinn
og súr á svip, með sífellt nöldur
hins neikvæða, vanþakklæti og
vonzku á vörum, hefur áreiðan-
lega gleymt að kveikja í glugg-
anum sínum.
Þar eru engin blóm, sem
brosa, engin ljós, sem skína út á
götuna og skapa Sólheima í
borginni, engin gluggatjöld, sem
sanna sólarsýn, listskyggni og
handbragð snillingsins, sem ís-
lenzk þjóð er svo auðug af í öllu
sínu skammdegismyrkri um
aldaraðir.
Því verður sem sagt ekki neit-
að, að til eru ljóssálir og skugga-
sálir. I nánd ljóssálar líður öll-
um vel, eða minnsta kosti betur,
ef hún nálgast. Meira að segja
særðir og þjáðir, sjúkir,
sorgmæddir og örmagna finna
þar eitthvað til huggunar, örygg-
is, verndar og styrks, stundum
án orða.
Þar birtist sú uppörvun og
vongleði, sem veitir fróun, hvíld
og frið, og sannar, að þar eru á
ferð vinir hans, sem sagði:
„Komið til mín.“
Það er einmitt kraftur hans,
Meistarans mikla frá litla fyrir-
litna fjallaþorpinu í Israel, sem
fylgir þessum ljósberum, fólk-
inu, sem á fallegu gluggana í
fegurstu merkingu. Og hann átti
og á ekkert hrós æðra um sína
fylgjendur en orðin:
Þið eruð ljós heimsins. Þannig
lýsi ljós yðar mönnunum, að þeir
sjá góðverk yðar og vegsami
Drottinn, kraft kærleikans.
Engar myrkursálir eru nei-
kvæðari en vopnaframleiðendur
og valdhafar á vegum ótta og
grimmdar. Þar er hin neikvæða
lífsstefna eða öllu heldur helför
á hæsta stigi.
Ekki getur æðra hlutverk i
heiini nú en það, að milljónirnar
sameinist um að tendra sín sál-
arljós til að víkja slíkum skugg-
um af vegi og veita vor og yndi
um vetrar miðja nótt.
Þannig þurfa einstaklingarnir,
þú og ég, já miiljónirnar, þjóðir
heims í austri og vestri að
kveikja ljós í sínum gluggum,
sem gefa hverri götu meiri birtu
við geisla hækkandi sólar og
komandi vors, skapi þar sól-
heima, ljósheima og glaðheima
við brautir mannkynsins.
„1 vt'roldinni t*r diniml
vUI vurðum því aA lýsa,
hvorl í sínu horni.
í mínu, |>u i þinu.
I»á mun fara vel.“
íslendingar, þessir ljóssins
vinir, sem þrá vorið svo heitt í
skuggum og slysum elds og ísa,
storms og myrkurs, mega aldrei
gleyma sínu æðsta hlutverki. En
það hlutverk er að varðveita,
vernda og efla ljósin í sínum
glugga, undir merkjum söngsins.
„Verði ljós, er lýsi öllum þjóð-
um.“
Þannig verðum við, þessi litla
þjóð friðarins, að vegljósi í vetr-
armyrkrum og stormum haturs
og heiftar á okkar annars fögru
jörð.
Og sé þessa gætt af hverjum
einstaklingi, þótt við séum fá og
smá, þá er hin aldaforna speki
enn í fullu gildi:
„Funi kveikist af funa
ljós af ljósi."
Eitt lítið ljós í fjósi, dngði tiL
þess að unnt var að þýða biblí-
una á íslenzku. Nú ættu þau ljós,
sem af því ljósi kveiktust að geta
lýst öllum þjóðum, ef gluggans
er vel gætt.
Stundum er ljóssins, ljóss ís-
lenzkrar þjóðarsálar í salar-
kynnum þeirra, sem mesta
ábyrgð bera og björtustu ljósin
eiga að tendra og varðveita, ekki
nógu vel gætt.
Gildir það bæði um íslenzka
kirkju og íslenzka stjórnun.
Stundum finnst okkur ekki
nógu bjart yfir þeim stöðvum,
þar sem allir fylgjast með glugg-
um daglega í fréttum og fjöl-
miðlum og eiga miðstöð sína í
Alþingishúsinu við Austurvöll.
Samt hafa verið tendruð þar
hin skærustu ljós, sem lýst gætu
öllum þjóðum. Og langur vegur
og breitt bil er frá birtu og
stjórnspeki íslenzkra stjórn-
málamanna og birtu, sem þeir
kveikja, til valdhafa og laga-
smiða, sem teija æðst og fyrst að
framleiða aleyðingarvopn og
eyða nágrönnum og alheimslífi
eftir geðþótta, kenna börnum
sínum að drepa og le.vfa hundrað
þúsund hungurmorð á kostnað
einnar kjarnasprengju í smíðum.
Samt erum við ekki alltaf til
fyrirmyndar í öllu karpi Alþing-
ishússins, svo helzt mætti halda
að þar væru þykk tjöld fyrir
glugga breidd, svo að litla birtu
beri þaðan, meðan allt þjarkið
stendur yfir, þótt allir vilji gera
sitt bezta. En einmitt nú á
dimmustu dögum vetrarins í
þorrabyrjun ljómaði svo skært
ljós út um gluggann okkar allra í
Alþingishúsinu, að birtu bar um
allt tsland og raunar gæti það
orðið um allan heim.
Það var af orðum og ásjónum
allra þar, þegar örlaganornir
vetrarins breiddu blæju sorgar
yfir Patreksfjörð.
Þá var sem allir sameinuðust í
samúð og birtu kærleikans og
frá Austurvelli ljómaði ljós sam-
úðar, bræðralags og fórnarlund-
ar.
Enginn dauðanum ver, þar
gildir vonarljósið eitt. En við,
sem eftir lifum hverju sinni vit-
um það hlutverk æðst:
„Að alla þa. scm ovmdir þjá
t*r yndi aA hug)»a
i»u lýsa þi'im, sem Ijósið þrá
on lifa í skuni»a."
Og hvílík gleði á guðsvegum í
sorginni, að finna hve björt ljós
má kveikja og hafa verið kveikt
með hjartslætti einstaklings og
lagaboðum lítillar, frjálsrar
þjóðar undir merki friðarins,
þegar þetta ljós hennar er borið
saman við það myrkur kúgunar,
heimsku og grimmdar styrjald-
arþjóða, sem eyða daglega ótal
mannslífum í beztu gróður- og
gullríkjum heims og senda börn
sín til manndrápa í fjarlæg lönd
og álfur.
Heil! þér ísland, landið mitt,
já, okkar allra, ef þú gætir
gluggans þíns, að hann megi
bera birtu friðar, frelsis og elsku
um alla jörð.
En þar verðum við öll að vera
samtaka eins og Alþingismenn-
irnir okkar með forseta þings og
þjóðar, ekki einungis með fögur
orð heldur í verki og sannleika.
Göngum fram undir merkjum
árs og friðar og látum gluggann
okkar fara að dæmi hinna góðu
húsfreyja, sem skapa sína sól-
heima á brautum nágranna í
borg og sveit, um höf og lönd.
Reykjavík, 25. janúar 1983
Arelíus Níelsson