Morgunblaðið - 18.03.1983, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. MARZ 1983
STEFÁN FRIÐBJARNARSON
AFINNLENDUM
VETTVANGI
Gullskipið
og Katanesdýrið
Stórt, kollenzkt Indíafar, kla»«ð dýrum farmí
strandar á SkeiðarársanJá
Otti Bjálki heimtar strandgóssið í sínar hendui
og kallar það vogrek og konungsfé
Frikili'K-< hállriukl Imliafar
iml.iAi
rélialcyliA, of íiirM (»ai háu á annnA hmiiliaA nunm, cn mhhIi.iAÍ'I Il',""n Hl*'l‘«
fimmliu lil 'cxiiu bJiirR.rfl..'i, Ski,. þciia var á hrimlciA írá J«vu. <l.'* 'ki|«..
hlaAiA ilýnim fa.mi, -m lalinn ci hafa vc.iA viilur jafnl fjöru- ,„ft„
líu og |Hcm»r lunnum Ri.ll'- E»kí.>" »*'• 'la-mi |h-''. aA »vo Mórl
vkip hafi fyrr fariri viA 'liriMlur l'laml' i>k |»Aan af 'iAur. aA
'vn vrrAnurlur farm... hafi fariA |»ar i »p»inn. ÞaA «ar á 'Muu. aA 'ki|.n\ f«»'i
«iA mmUnn IHukknaA. l-n"
Ski" lá'.la Im-i llrt Wapi-n van IhiIAii iuálnl IikIi.iIih '.iniflo. ""< ,„.,tl(l iii.iiiim n'iii.neir k.."i"-l |»'
kmuvrdani.«ar |m<\ að koma úr |m» '••■» krnni" l.. » •"«•'•» ' M* j laml á hámm ••K " kaldi Fn "« A
fimniin foA tin.ií lil \uUur Imlia. »•" M f* "•'•cin.a..»8. ,ni ,« illa "I n-ika
I ,a|(Ai IxaA af UaA frá Baiaviu i Wal*fn I.ll •«»"» a« kl..'\."», >».* la.W
III.'lAauli.\"um Im-lnilam klukkukup,.. aA <,| lu-jj um l.»rla.a s.mb "K f»«
kjiálfcttu. cn aA öAiu lcyl
var farmu.inn K""- "
prvlur, 'ilki. |»cll. 'ka
rcfl i»k d'iii H.ikai, dvrma-lai
jutl i> «k dcunrrkclli.
i NkriAaráriamf
Straumar og votir vindar hafa fært sitt hvaö á fjörur Fjallkonunnar í aldanna rás. Stórt hollenzkt Indíafar
strandaði á Skeiöarársandi 19. september 1667. Þaö hét Het Wapen og var á heimleiö til Amsterdam úr fimmtu ferð
sinni tii Austur-Indía, hlaöið dýrum farmi, sem virtur var jafnvirði fjörutíu og þriggja tunna gulis. Þar af leiddi
nafngiftin „gullskip“, sem Indíafarið hefur boriö í munni landans í meira en þrjár aldir.
Het Wapen lagði af stað frá
Batavíu í janúar 1667 og
hafði samflot með nokkrum Indía-
förum unz þau vóru komin hér
norður í höf um miðjan septem-
bermánuð. Þá skall á fárviðri, eins
og það verst getur orðið, og flotinn
sundraðist. Hleyptu flest skipin til
Færeyja, og fórst eitt þeirra þar,
en „gullskipið" hraktist upp að
suðurströnd íslands og fórst þar.
Drukknuðu margir. ófáir dóu úr
vosbúð þó á land næðu. Þeir er af
lifðu fóru síðan utan með haust-
skipum.
Orð lék á að varningurinn
ódrýgðist nokkuð, segir í sam-
tímaheimildum, bæði vegna sölu
strandmanna og ágangs lands-
manna, en hluti strandgóss var
selfluttur af sýslumönnum til
Bessastaða. Þannig kvað Stefán
Ólafsson í Vallanesi: „Ágirnd
vondan vekur róg / varning rekinn
grefur hvinn...
Het Wapen van Amsterdam var
vopnað kaupfar, 147 fet að lengd,
35 á breidd og risti 12 fet. Það var
búið 35—40 fallbyssum. Áhöfn og
farþegar vóru 200—250 manns.
Farmurinn var talinn fjölbreyti-
legur og verðmætur.
Árið 1960, þegar Skeiðarár-
sandur hafði geymt „gullskipið" í
rúm 290 ár, veitir forsætisráðu-
neytið Bergi Lárussyni leyfi til að
leita að því og hagnýta verðmæti
þess gegn ákveðinni þóknun í sölu-
andvirði hugsanlegs funds. Sam-
hliða vóru gerðir samningar við
landeigendur. í tvo áratugi, og tvö
ár betur, hefur verið unnið að leit
skipsins og varið til þess miklum
verðmætum og vinnu. Og þar kom,
28. júlí 1982, að skipið fannst, eða
því trúa leitarmenn, sem svo lengi
og staðfastlega hafa að verki stað-
ið.
Jón Jónsson, jarðfræðingur, seg-
ir um þennan fund: „Het Wap-
en liggur í þéttum, fínum sandi.
Súrefni kemst þar ekki að og nán-
ast engin hreyfing er á grunnvatn-
inu svo langt, meira en 12,6 m neð-
an við sjávarmál. Þarna verður
því ryðmyndun og fúi í algeru lág-
marki. Þetta fékkst staðfest með
þeim sýnum sem náðust upp sl.
sumar.“
Þar kemur sögu að „gullskipið",
sem fárviðrið hrakti upp á Skeið-
arársand fyrir 316 árum, siglir
þöndum seglum inn á Alþingi við
Austurvöll, rétt í þann mund að
það var að ljúka störfum með
sögulegum hætti. Fram er lagt
frumvarp, flutt af þingmönnum úr
þremur flokkum, þess efnis, að
ríkisstjórnin (margblessuð/góður
er hver genginn) hafi heimild til
að ábyrgjast allt að 50 m.kr. lán
„vegna björgunar skipsins Het
Wapen frá Amsterdam", „gegn
þeim tryggingum, sem fjármála-
ráðuneytið telur fullnægjandi, svo
sem í verðmæti hins bjargaða og
söluandvirði skipsins úr landi,
enda liggi fyrir samþykki fjárveit-
inganefndar."
Ekki sigldi Het Wapen lygnan
sjó inn á Alþingi fslendinga frem-
ur en á úthafinu um miðjan sept-
ember annó 1667.
Tómas Árnason, viðskiptaráð-
herra, gerðist hvassyrtur við loka-
afgreiðslu málsins í efri deild og
taldi „ýmsa meinbugi á því, eins
og ástatt er hér á Aiþingi, að sam-
þykkja þetta mál“. Ólafur Jóhann-
esson, utanríkisráðherra, taldi
„nokkrar líkur benda til, svo ekki
sé nú meira sagt, að þessi fjárhæð
muni skella á ríkissjóði". Fleiri
tóku í svipaðan streng, þ.á m. Eið-
ur Guðnason (A), sem lýsti yfir
fullri andstöðu við málið.
Stefán Jónsson (Abl) sagði efn-
islega: Ég hefði fagnað því ef
landsfeður hefðu fyrr verið jafn
varkárir í veitingu ábyrgða eins og
þeir eru nú. Ég get tekið undir
það, að líkur eru litlar á því að gull
finnist í skipinu. Ég tek aftur á
móti trúaniegar upplýsingar, sem
að því lúta að skipsskrokkurinn
Kirkjur á landsbyggðinni
Messur á
sunnudag
Boðunardagur Maríu
BORGARNESKIRKJA: Messa kl.
11 á sunnudaginn kemur. Litani-
an flutt. Sr. Þorbjörn Hlynur
Árnason.
HVAMMSTANGAKIRKJA:
Messa á sunnudaginn kemur kl.
14. Barnaguðsþjónusta kl. 11.
Sóknarprestur.
MÆLIFELLSPREST AK ALL:
Ferming í Reykjakirkju á sunnu-
daginn kl. 14. Sóknarprestur.
SEYDISFJARDARKIRK JA:
Kirkjuskóli á morgun, laugardag
kl. 11. Guðsþjónusta á sunnu-
daginn kl. 11. Gísli Sigurðsson
flytur hugvekju. Organisti Sigur-
björg Helgadóttir. Sr. Magnús
Björnsson.
ESKIFJARDARKIRKJA: Messa á
sunnudaginn kemur kl. 10.30.
Sóknarprestur.
REYÐARFJARÐARKIRKJA:
Messa á sunnudaginn kemur kl.
14. Sóknarprestur.
Guðspjall dagsins:
Lúk. 1.: Gabríel engill
sendur.
EGILSSTAÐAKIRKJA: Sunnu-
dagaskóli nk. sunnudag kl. 11 og
messa kl. 14. Kirkjukaffi eftir
messu. Sóknarprestur.
ÞINGVALLAKIRKJA: Barna-
samkoma á sunnudaginn kl. 14.
Sr. Heimir Steinsson.
SELFOSSKIRKJA: Messa á
sunnudaginn kemur kl. 15.
Kirkjukór Lágafellssóknar flytur
föstumessu eftir Bjarna Þor-
steinsson. Organisti Smári
Ólafsson. Prestur sr. Birgir Ás-
geirsson. Sóknarprestur.
KOTSTRANDARKIRKJA: Messa
á sunnudag kl. 14. Sr. Tómas
Guðmundsson.
Tilkynning
Meö tilvísun til 10. gr. laga nr. 49 frá 16. maí 1974,
sbr. lög nr. 49 frá 16. mars 1951, er hér meö skoraö
á þá, sem eiga ógreidd iögjöld til Lífeyrissjóös sjó-
manna, aö gera nú pegar skil á þeim til sjóösins.
Hafi ekki verið gerö skil á öllum vangoldnum iögjöld-
um innan 30 daga frá birtingu þessarar tilkynningar,
mun veröa óskaö uppboössölu á viökomandi skipi
(lögveöi) til fullnustu skuldarinnar.
Reykjavík, 9. mars 1983,
f.h. Lífeyrissjóðs sjómanna.
Tryggingastofnun ríkisins.
GESTALT-NÁMSKEIÐ
meö Dr. Michael Krigsfield
i fræöslumiðstöölnni Miðgaröur
verður haldið 18.—19. mars
Gestalt-námskeið leitt af
Michael Krigsfield Ph.D.
í námskeiðinu verður unniö með
aðferðir úr Gestalt-sálfræðinni
eins og þær voru settar fram af
Fritz Perls. Námskeiðið stuðlar
að meiri:
• Sjálfsábyrgð — Ert þú höf-
undur þíns eigin lífs?
• Sjálfsuppgötvun — Eru
gloppur í þinni sjálfsmynd?
• Sjálfsviðurkenningu — Ertu
sáttur við sjálfan þig?
Þátttökugjald er 1.800 kr. Uþþlýsingar og skráning er í síma-
(91) 12980 kl. 10—16 og 19—21.
Síðasta útsöluvikan
Karlmannaföt kr. 1.175,-, 1.395,- og 1.995,-, Tere-
lynebuxur kr. 200,-, 250,- og 395,-. Stakir jakkar kr.
995,- og 1.150,-. Úlpur frá kr. 350,-. Nýkomnar síöar
úlpur meö lausum hettum kr. 1.150,-. Skyrtur og fl.
ódýrt.
Andrés, Skólavörðustíg 22, sími 18250.
Söluturn á góðum
stað í Reykjavík til sölu
Um er að ræöa góöan söluturn í miöborginni, nýlegar innréttingar.
Góð velta. Góð aðstaða.
Upplýsingar aöeins á skrifstofu okkar.
Huginn, fasteignamiölun,
Templaraaundi 3,
símar 25722 og 15522.
I S kiiAVtflU
FLÓKAGÖTU1
SÍMI24647
Sérhæö bílskúr
Til sölu nýleg íbúð á 1. hæö við
Hagamel. 5 herb. 150 fm.
Tvennar svalir. Sér þvottahús á
hæðinni. Sér hiti, sér inngang-
ur. Bílskúr.
Við miöbæinn
3ja herb. íbúð á 2. hæö í stein-
húsi. Tvöfalt verksmiðjugler í
gluggum. Sér hiti. Söluverð 930
þús.
Engihjalli — Eignaskipti
3ja herb. vönduð íbúð á 6. hæð
við Engihjalla. Æskileg skipti á
5 herb. íbúð í Kópavogi.
Hornafjörður
Raðhús 4ra herb. 120 fm. Æski-
leg skipti á 3ja eða 4ra herb.
íbúð í Reykjavík eða nágr.
Helgi Ólafsson
Lögg. fasteignasali
kvöldsími 21155.
esið
reglulega af
ölmm
fjöldanum!