Morgunblaðið - 12.01.1990, Blaðsíða 21

20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. JANÚAR 1990
Útgefandi Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Flaraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aðstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhapnsson, Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr. eintakið.
Afvopnun
á höfiinum
Möltufundur þeirra George
Bush Bandaríkjaforseta og
Míkhaíls Gorbatsjovs Sovétfor-
seta hefur orðið kveikjan að
markvissari umræðum um af-
vopnun á höfunum. Á fundinum
hélt Gorbatsjov þeirri ósk Sovét-
manna á loft, að þegar í stað
yrði gengið til slíkra viðræðna.
Bush var hins vegar sömu skoð-
unar og Bandaríkjastjórn hingað
til, að samningaviðræður um
takmörkun vígbúnaðar á höfun-
um væru ekki á dagskrá. í kjöl-
far Möltufundarins hefur hins
vegar siglt, að fleiri en áður
ræða um þetta flókna og vand-
meðfarna mál. Það snertir að
sjálfsögðu ísland sérstaklega,
þar sem hnattstaða okkar veldur
því að allar breytingar á herflot-
um á Norður-Atlantshafi hafa
bein áhrif á íslenska öryggis-
hagsmuni.
Að því hlýtur að koma, að
formlega verði rætt um tak-
mörkun vígbúnaðar á höfunum
eins og annars staðar á jarðar-
kringlunni. Hins vegar er ljóst,
að í því efni er ekki um neinar
einfaldar lausnir að ræða frekar
en á öðrum sviðum þessara
flóknu mála. Margt bendir raun-
ar til þess að herfræðilega og
tæknilega sé þetta viðfangsefni
erfiðara úrlausnar en þegar tek-.
ist er á um vopn á landi eða í
lofti. Aðstaða Sovétríkjanna
annars vegar sem landveldis og
Bandaríkjanna hins vegar sem
sjóveldis ræður að sjálfsögðu
miklu og vafalaust úrslitum um
hin ólíku sjónarmið Gorbatsjovs
og Bush.
Hér verður ekki staðnæmst
við stórveldapólitíkina heldur
hugmyndir um það, hvernig eigi
að nálgast viðfangsefnið, tak-
mörkun vígbúnaðar á höfunum.
Hvað á að leggja til grundvallar?
Á hvaða forsendum á að byggja
samninga?
Tveir gamálreyndir Banda-
ríkjamenn, þeir Paul Nitze, sem
hefur verið í fremstu röð ráð-
gjafa Bandaríkjaforseta allt frá
stríðslokum, og .William Crowe
flotaforingi, sem lét nýlega af
störfum sem formaður banda-
ríska herráðsins, hafa bent á þá
leið að banna kjarnorkuvopn í
öllum stýriflaugum á höfunum.
Þegar Nitze lét þessa skoðun í
ljós fyrir nokkrum misserum tók
Morgunblaðið undir hana. Bann
af þessu tagi myndi auðvelda
allt eftirlit með slíkum afvopnun-
arsamningi, en eftirlit og vissa
um að unnt sé að sannprófa að
við samninga sé staðið er megin-
forsenda fyrir því að afvopnun-
arsamningar séu gerðir.
í Morgunblaðinu í gær er birt
forystugrein úr breska vikuritinu
The Economist, þar sem það
leggur lóð sitt á vogarskál við-
ræðna um takmörkun vígbúnað-
ar á höfunum. Ritið er sömu
skoðunar og hér hefur verið
haldið á loft, að þessar viðræður
sigli óhjákvæmilega í kjölfar
samninga um langdræg kjarn-
orkuvopn og hefðbundin vopn.
Eins og þeir sjá sem lesa grein
The Economist er þar lagt her-
fræðilegt og efnahagslegt mat á
málið. Skjótasta leiðin til að
spara verulega með niðurskurði
á herafla sé að hefjast handa
um takmörkun vígbúnaðar á
höfunum, þótt þar séu margar
erfiðar hindranir í veginum.
íslensk stjómvöld eiga nú í
fyrsta sinn beina aðild að af-
vopnunarviðræðum, þ.e. CEE-
viðræðunum í Vín um hefð-
bundinn vopn. Um leið og nauð-
synlegt er að fylgjast náið með
öllu sem á þessu sviði gerist, er
hitt brýnast við núverandi að-
stæður að meta áhrif þróunar-
innar í Austur-Evrópu og fram-
vindunnar í afvopnunarviðræð-
unum í Vín og Genf á íslenska
öryggishagsmuni. Af þeim at-
burðum og samningum og mati
hverrar þjóðar um sig á þeim
ræðst að lokum, hvað ríkin eru
reiðubúin að gera þegar þau
móta stefnu sína við nýjar að-
stæður.
Skortur á
kjúklingum
Legið hefur í loftinu, svo að
ekki sé meira sagt, að kjúkl-
ingabændur hafi átt í erfiðleik-
um vegna offramleiðslu. Af þeim
sökum hlýtur að koma verulega
óvart, að Helgi Vilhjálmsson eig-
andi kjúklingastaðarins
Kentucky Fried lét nýjan slíkan
stað standa tilbúinn en ónotaðan
í eitt ár, áður en hann var opnað-
ur, þar sem hann fékk ekki hrá-
efni.
í viðskiptablaði Morgunblaðs-
ins í gær gefur Helgi þessa skýr-
ingu á skortinum: „Það var ein-
faldlega ekki til vegna einhvers
kvótakerfis, sem búið var að
koma á í kjúklingaræktinni...“
Nú hefur nýi staðurinn verið
opnaður en auglýst er í lágmarki
af ótta við að honum þurfi að
loka vegna skorts á hráefni.
Miðstýring kallar þarna á óvissu
og skort eins og svo víða annars
staðar.
Morgunblaðið/Bjarni
Anna Heiða, Ragnhildur, Haukur Daði og tíkin Perla við tjörnina, þar sem Haukur Daði og vinur hans voru hætt komnir á miðvikudag.
Tveimur drengjum bjargað úr vök:
„Héldum að strákarnir væru að leika sér“
- sögðu Anna Heiða og Ragnhildur Gunnlaugsdætur
„VIÐ héldum fyrst að þessi hróp og köll í strákunum væru bara leik-
ur, en svo sáum við að ísinn hafði brotnað og þeir voru í tjörninni,"
sögðu systurnar Anna Héiða og-Ragnhildur Gunnlaugsdætur, 12 og
17 ára. Ragnhildur bjargaði tveimur 6 ára drengjum úr Breiðabólstaðat-
jörn á Álftanesi á miðvikudag.
Drengimir. tveir, Haukur Daði
Guðmundsson og Þórólfur Snær
Sverrisson, voru að leika sér á ísnum
á tjörninni þegar hann brast og þeir
féllu í kalt vatnið. Vegna veðurofsans
aðfaranótt þriðjudagsins var tjörnin
óvenju vatnsmikil og náði vatnið yfir
höfuð Þórólfs, en Hauk Daða náði
vatnið í háls. Systumar, sem búa í
næsta húsi við tjömina, vom að fara
á hestbak þegar þær urðu varar við
að drengirnir voru í hættu.
„Við vomm að leggja á hestana
þegar ég tók eftir að strákarnir hlupu
fram hjá og niður að tjöm,“ sagði
Ragnhildur. „Svo vom þeir að hrópa
og kalla, en ég hélt að þeir væm
bara að leika sér. Anna Heiða sagði
allt í einu að þeir væru dottnir í tjörn-
ina, en ég áttaði mig ekki strax á
því hvað hún var að segja.“
Anna Heiða bætti við, að hesturinn
hennar hefði verið mjög órólegur
vegna hrópanna í strákunum og þess
vegna hefði hún tekið eftir því að
eitthvað var að. Þá sögðu þær syst-
ur, að það hefði verið lán í óláni að
hurðin á hesthúsinu hefði staðið á
sér og það tekið Ragnhildi 5-10
mínútur að opna hana. Annars hefðu
þær sjálfsagt verið farnar, þegar
drengirnir féllu í tjörnina.
„Við hlupum strax niður að tjörn
og ég lagðist út á ísinn til að teygja
mig eftir strákunum," sagði Ragn-
hildur. „Ég náði taki á Þórólfi, en
þegar ég dró hann upp á ísinn brotn-
aði hann undan honum. Svo mynd-
aðist spmnga og ég féll líka í vök-
ina. Vatnið náði mér í mitti og ég
lyfti Þórólfi aftur upp á ísinn og
ýtti honum að landi, þar sem Anna
Heiða tók við honum. Svo gerði ég
það sama við Hauk Daða. Sjálf
þurfti ég að bijóta mér leið í gengum
ísinn að landi aftur, því hann hélt
mér ekki.“
Drengirnir tveir vora mjög kaldir,
þegar þeir komu heim til sín, en
þeim hefur þó ekki orðið meint af
volkinu. Haukur Daði sagði í gær-
kvöldi, að hann myndi fara varlega
við tjörnina hér eftir og móðir hans
vildi koma á framfæri innilegu þakk-
læti foreldra hans í garð systranna.
Endurskoðandi neitar að svara
ýmsum spumingum verjenda
Akæruvald áminnt fyrir að kynna vitninu framburð annars vitnis
Hafskipsmal:
STEFÁN Svavarsson, löggiltur endurskoðandi og dósent við Háskóla
Islands, sem gerði við annan mann umsagnarskýrslu fyrir sérstakan
ríkissaksóknara um rannsóknarskýrslu Valdimars Guðnasonar kollega
síns um efnahag og reikningsskil Hafskips h/f, var yfirheyrður í saka-
dómi í gær í Hafskipsmálinu. Stefán neitaði að svara ýmsum almcnnum
spurningum verjendanna Jóns Steinar Gunnlaugssonar og Jóns Magnús-
sonar um atriði sem hann taldi ekki varða Hafskipsmálið, svo sem
hvernig flskvinnslufyrirtæki bókfærðu afurðabirgðir, venjur hérlendis
við gjaldfærslu eftirlaunaskuldbindinga og orlofsfjár, eignfærslu stofn-
kostnaðar fískeldisfyrirtækja og fleira.
Lögmennimir töldu þessar spurn-
ingar mikilvægar fyrir trúverðug-
leika Stefáns sem sérfræðings á
þessu sviði. Afstaða dómaranna til
þess var að ekki væri óeðlilegt að
vitnið svaraði spurningunum en það
yrði ekki skyldað til þess. Stefán
hélt við neitun sína og lýstu veijend-
ur því yfir að ekki yrði krafist úr-
skurðar dómsins um þetta efni. í
framburði Stefáns kom fram að hann
hefði rætt framburð kollega síns
Valdimars við ákæmvaldið og í til-
efni þess áminnti dómurinn ákæm-
valdið um að samkvæmt lögum væri
það í verkahring dómara að kynna
vitnum framburði annarra vitna.
Stefán sagði aðspurður af sérstök-
um ríkissaksóknara að skýrsla sú
sem hann hefði átt þátt í hefði verið
umsögn um skýrslu Valdimars og
þau álitaefni um mál Hafskips sem
þar hefðu verið dregin fram. Hann
hefði ekki séð ástæðu til að vinna
rannsókn málsins á nýjan leik. Hann
sagðist ekki telja að ágreiningur
væri meðal íslenskra endurskoðenda
um þau atriði sem fjallað hefði verið
um í þeim tveimur endurskoðenda-
skýrslum sem gerðar vom um Haf-
skipsmálið. Hann sagðist hafa geng-
ið út frá því þeirri forsendu að reikn-
ingsskil væm gerð með áframhald-
andi rekstur í huga enda bæri ella
að víkja frá venjulegum aðferðum
við mat á verðmæti eigna og miða
við skyndisöluverð. Slíkt gæti ráðið
úrslitum og valdið fyrirtæki varan-
legu tjóni. Venjulegra væri að gefa
lesendum uppgjörs erfiðleika til
kynna með sérstakri áritun eins og
sér sýndist Helgi Magnússon endur-
skoðandi Hafskips hafa gerð í árs-
reikningi fyrir 1984. Þeir fyrirvarar
virtust uppfylla kröfur þótt betra
hefði verið að gefa skýringu á með-
ferð upphafskostnaðar.
Meðal þess sem forsvarsmenn
Hafskips era ákærðir fyrir er að
hafa fært í bókhald félagsins flutn-
ingstekjur við upphaf skipaferða.
Stefán sagði þessa aðferð ekki heim-
ila, annað hvort ætti að færa tekjurn-
ar við lok ferðar eða í áföngum eftir
því sem verki miði áfram. Frávik frá
þessu væri ekki unnt að réttlæta
með vísan til samræmis.
Um matsverð skipa Hafskips sagði
Stefán að skipin hefðu verið metin
mun verðmætari en umsagnir þeirra
aðila sem félagið sjálft leitaði til
gáfu til kynna. Þetta hefði verið
óheimilt enda hefði markaðsverð
kaupskipa farið lækkandi á þessum
tíma og með tilliti til bágrar stöðu
félagsins hefði átt að færa verðið
niður. Hefði þróun bandaríkjadals
verið látin ráða endurmatinu hefði
leiðréttingin orðið enn meiri. Stefán
sagði að tvisvar í skýrslu sinni hefði
þurft að grípa til mats á góðri reikn-
ingsskilavenju annars vegar við mat
á raunvirði skipa og hins vegar við
meðferð upphafskostnaðar vegna
Atlantshafssiglinga Hafskips. Að
öðm leyti hefði verið um að ræða
leiðréttingu á peningalegum stærð-
um.
Jón Steinar Gunnlaugsson hrl, lög-
maður Helga Magnússonar, spurði
Stefán fyrstur veijenda og spurði
meðal annars um ýmislegt viðkom-
andi reglum og venjum sem endur-
skoðendur væra bundnir af eða
beittu í störfum sínum og spurði
hvort Stefán hefði kynnt sér sér-
staklega ýmsa þætti í rekstri Haf-
skips eða aðeins stuðst við fyrri
skýrslu kollega síns, sem Stefán
kvaðst í flestum tilvikum hafa talið
nægja til að hann gæti leyst verk-
efni sitt af hendi. Síðan vék hann
að tekjufærslu flutningstekna og
spurði hvort samræmi hefði verið í
þeirri reglu Hafskips að tekjufæra
flutningstekjur við upphaf ferða.
Stefán sagði svo hafa verið en kvaðst
ekki hafa kyn'nt sér hvort þessari
aðferð hefði verið beitt til lengri tíma
enda væri aðferðin röng. Um eign-
færslu upphafskostnaðar vegna Atl-
antshafssiglinga Hafskips sagði
Stefán að eiginfjárstaða fyrirtækis-
ins og framtíðarhorfur hefðu verið
svo slæmar á þessum tíma að gjald-
færa hefði átt upphafskostnaðinn þar
sem forsendur til eignfærslu hefðu
ekki verið til staðar. Stefán gerði að
ósk lögmannsins grein fyrir við hvaða
gögn hann hefði stuðst við mat á
verðmæti skipastóls Hafskips og kom
fram hjá honum að eitt skipanna
hefði verið metið á 800 þúsund
bandaríkjadali í bókhaldi félagsins
sama ár og það var keypt á 650
þúsund dali. Hann sagði að mismun-
andi álit sitt og Valdimars Guðnason-
ar á raunvirði skipastólsins breytti
ekki því að báðir hefðu stuðst við
góðar reikningsskilavenjur. Hann
kvaðst ekki muna eftir dæmi þess
að íslensk fyrirtæki hefðu fært niður
verð eigna sinna í efnahagsreikningi
fyrir 1985.
Jón Magnússon hrl, veijandi
Ragnars Kjartanssonar, spurði Stef-
án hvort honum væri kunnugt um
að Valdimar Guðnason hefði breytt
fyrri skoðun um að Ragnar og Björ-
gólfur Guðmundsson ættu inni
ágóðaþóknun hjá Hafskip og væri
nú þeirrar skoðunar að þeir skulduðu
þrotabúinu vegna oftekinna launa.
Stefán kvaðst ekki vita til þess en
að niðurstöður hans um þetta atriði
væm byggðar á upphaflegum for-
sendum Valdimars. Nokkrum spum-
ingum Jóns svaraði Stefán þannig
að hann vildi ekki svara þeim þar
sem hann teldi þær ekki varða Haf-
skipsmálið og þá skýrslu sem hann
hefði gert vegna þess.
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUPAGUR 12. JANÚAR 1990
21
Bankaráð Landsbankans:
Ekkí meiríhlutí fyrir aukrnun
vaxtagreiðslum til Sambandsins
TVÍSÝNT er talið, hvort tillaga Eyjólfs K. Sigurjónssonar, form-
anns bankaráðs Landsbankans, þess efnis að Sambandið fái
greidda vexti á kaupverð hlutabréfa sinna í Samvinnubankanum,
frá 1. september sl. verði samþykkt í bankaráðinu. Samkvæmt
upplýsingum Morgunblaðsins er líklegt að þrír bankaráðsmann-
anna verði andvígir tillögunni, en einungis tveir henni fylgjandi.
Eyjólfúr sagði í samtali við Morgunblaðið í gær að hann stefndi
að því að kalla bankaráðið saman til fundar næsta fimmtudag,
en hann hvarf frá því að halda fund í ráðinu í gær, eins og ráð-
gert hafði verið.
Guðjón B. Ólafsson, forstjóri
Sambandsins, segist ekkert hafa
um þennan ágreining innan bank-
aráðs Landsbankans að segja.
Hann kveðst telja að fjölmiðlaum-
fjöllun um þetta mál frá upphafi
hafi ekki verið hjálpleg og kannski
til skaða.
„Ég ætla ekkert að fara að
munnhöggvast við Sverri Her-
mannsson, í fjölmiðlum. Það hefur
aldrei verið venjan í Landsbank-
anum að ræða mál bankans opin-
berlega. Þetta eru ný vinnubrögð
hjá Sverri og ég ætla ekki að taka
þátt í því,“ sagði Eyjólfur K. Sig-
uijónsson í samtali við Morgun-
blaðið í gær. Eyjólfur var spurður
hvort hann teldi vera meirihluta
í bankaráðinu fyrir tillögunni um
vaxtagreiðslurnar til Sambands:
ins: „Það kemur bara í ljós. í
mínum huga er þetta Sambands-
mál í Landsbankanum búið. Við
erum búnir að kaupa 52% hlut
þess í Samvinnubankanum og það
er frágengið mál,“ sagði Eyjólfur,
„Þetta er bara mál sem við leysum
án nokkurs æsings."
Talið hefur verið að Kristinn
Finnbogason, fulltrúi Framsókn-
arflokksins í bankaráði Lands-
bankans muni styðja tillöguna um
vaxtagreiðslur til Sambandsins.
Hann sagði í samtali við Morgun-
blaðið ígær: „Égveitekkert hvort
ég styð hana. Eyjólfur þarf nú
fyrst að leggja fram tillöguna,
áður en ég tek afstöðu."
Friðrik Sophusson, fulltrúi
Sjálfstæðisflokksins, segist vera
andvígur slíkum vaxtagreiðslum.
„Það var gert ákveðið kauptilboð
frá hendi Landsbankans, þann 29.
desember sl. og ég hef engin rök
séð færð fyrir því að það eigi að
færa Sambandinu 60 milljónir
króna aukreitis, enda er skýrt
tekið fram að kaupin miðist við
1. janúar. Sé það skilyrði af hálfu
stjórnar Sambandsins að þessir
peningar fáist til viðbótar, er um
gangtilboð að ræða, sem bankar-
áð Landsbankans hlýtur þá sér-
staklega að fjalla um,“ sagði Frið-
rik í samtali við Morgunblaðið.
Lúðvík Jósepsson, fulltrúi Al-
þýðubandalagsins, í bankaráðinu
segir að ekki komi til greina að
hann styðji tillögu um slíka vaxta-
greiðslu til Sambandsins. „Þetta
var fast tilboð sem stjórn Sam-
bandsins samþykkti á fundi sínum
á sunnudag, og ég hef aldrei trú-
að því að meirihluti væri í bankar-
áðinu fyrir slíkri greiðslu til Sam-
bandsins, en það á auðvitað eftir
að koma í ljós,“ sagði Lúðvík.
Lúðvík sagði að hugmyndin um
svona vaxtagreiðslu hafi verið
inni þegar bankaráðið var að gera
þetta síðasta tilboð, „en þetta lét
ég strika út og sagði að ég myndi
aldrei samþykkja þetta,“ sagði
Lúðvík. Því hafi þetta verið af-
greitt mál á þeim fundi bankar-
áðsins þar sem gengið var frá til-
boðinu. Tilboðið miðist skýrt og
greinilega við 1. janúar, 1990, en
ekki 1. september sl.
Kristín Sigurðardóttir, fulltrúi
Kvennalista í bankaráðinu er einn-
ig talin munu vera andvíg slíkum
vaxtagreiðslum Landsbankans til
Sambandsins, en hún sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að hún hefði
ekkert um málið að segja, fyrr
en hún hefði haft tækifæri til
þess að kynna sér það, en það
hefði hún ekki enn fengið.
Kvennalistinn skrifar bankastjórn Landsbankans bréf:
Spurt hvort bankastjórn ætli að
hindra störf Kristínar í bankaráði
ÞRJÁR Kvennalistakonur hafa fyrir hönd Kvennalistans sent
bankastjórn Landsbankans bréf þar sem þess er spurt, hvort
stjórnin hyggist hindra á einhvern hátt að Kristín Sigurðardótt-
ir, fulltrúi Kvennalistans taki fullan þátt í störfum ráðsins. Anna
Ólafsdóttir Björnsson, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir og Kristbjörg
Ástgeirsdóttir skrifa undir bréfið.
Bréf Kvennalistans er svohljóð-
andi:
I fréttatíma Ríkisútvarpsins
þann 23. desember sl. lét Sverrir
Hermannsson bankastjóri Lands-
bankans þung orð falla um kjör
fulltrúa Kvennalistans, Kristínar
Sigurðardóttur, í bankaráð
Landabankans. Sagði hann m.a.
að kjöri hennar yrði mætt af „full-
kominni hörku“. Þrátt fyrir
áframhaldandi umfjöllun um mál-
ið á opinberum vettvangi hafa rök
sem skýrt gætu sjónarmið bank-
ans enn ekki komið fram. Því
óskum við skýrra svara við eftir-
farandi spurningum:
1. Hvernig ber að skilja þau
orð Sverris Hermannssonar að
kjöri Kristínar Sigurðardóttur
verði mætt af „fullri hörku“?
2. í viðtalinu lét Sverrir Her-
mannsson þau orð falla að Sjálf-
stæðísflokkurinn hafi samið við
Kvennalistann um að deildarstjóri
í samkeppnisfyrirtæki væri valinn
í bankaráð Landsbankans
...þannig að fulltrúi Péturs
Blöndal verði mættur í bankaráði
Landsbankans að taka ákvarðanir
um vexti bankans og hlýða á önn-
ur trúnaðarmál sem fara þar
fram.“ Vegna þessar ummæla
spyijum við:
Er það mat bankastjómar
Landsbankans að Kristín Sigurð-
ardóttir sé „fulltrúi Péturs Blönd-
al“ fremur en Kvennálistans?
Telur bankastjórnin að það geti
skaða bankann á einhvern hátt
ef Kristín Sigurðardóttir tekur
þátt í ákvörðunum um vexti bank-
ans og hlýðir á trúnaðarmál innan
bankaráðsins? Ef svo er, hveijar
eru þá röksemdir bankastjórnar
fyrir því að svo sé?
í hveiju er bein samkeppni
milli Landsbankans og fyrirtækis-
ins Kaupþings falin að mati
bankastjórnar?
■ 3. Telur bankastjórn Lands-
bankans nauðsynlegt að hindra á
einhvern hátt að Kristín Sigurðar-
dóttir taki fullan þátt í störfum
ráðsins? Ef svo er, óskum við eft-
ir skýrum svörum um það hvers
vegna eða í hvaða tilfellum hún
telji slíkt nauðsynlegt.
4. Hvaða kringumstæður telur
bankastjórnin að geti valdið því
að kjörinn fulltrúi í bankaráð telj-
ist vanhæfur til að taka þátt í
afgreiðslu mála innan ráðsins.
Óskað er svara sem hafa almennt
gildi og taka m.a. til starfa,
vensla, eigna og annarra hags-
muna eins svara sem varða það
tilfelli sem hér er til umfjöllunar.
í fyrradag birti Morgunblaðið
viðtal við Eyjólf K. Siguijónsson,
nýskipaðan bankaráðsformann í
Landsbanka íslands, um kaup
Landsbankans á hlut Sambands
ísl. samvinnufélaga í Samvinnu-
banka íslands hf. Fyrri hluti þessa
viðtals hefur að geyma saman-
burð Eyjólfs á samningsgerð
bankastjórnar Landsbankans og
þeim kaupsamningi sem hann tel-
ur bankaráð — undir sinni forystu
- hafa náð í byijun þessa árs.
Ekki verður hjá því komizt að
leiðrétta öll efnisatriði þessara
ummæla.
í fyrsta lagi fullyrðir Eyjólfur
að undirritaður hafi gert samning
um kaup á Samvinnubankanum
við forstjóra Sambandsins hinn
1. september sl. Þetta er rangt.
Hinn 1. september var einungis
undirrituð viljayfirlýsing banka-
stjóra Landsbankans og forstjóra
Sambandsins. Yfirlýsingin gaf
berum orðum til kynna að samn-
ingsaðilar yrðu að ná samkomu-
lagi um ýmsa fyrirvara af beggja
hálfu áður en unnt væri að ganga
frá endanlegum samningi. Af
þessum sökum er samanburður á
„kaupsamningi“ sem á að hafa
verið gerður hinn 1. september
og „nýjum samningi" út í hött.
Einna helzt virðist Eyjólfi ganga
það til að ómerkja allt það starf
sem unnið var frá því í september
og fram til áramóta. Staðreyndir
tala hins vegar öðru máli.
I öðru lagi er Eyjólfur á villi-
götum þegar hann segist „telja
nýja samninginn miklu raun-
hæfari en samning þann er Sverr-
ir Hermannsson gerði...“ Hér
gleymir hann samningaviðræðum
aðila síðustu fjóra mánuði ársins
1989 og áður er getið. Undir lok
ársins höfðu aðilar orðið sammála
um að taka tillit til allra þeirra
liða sem Landsbankinn, þ. á m.
bankaráðið, hafði lagt' áherslu á
að kæmu til frádráttar endanlegu
kaupverði. Samanburður á því
verði og því kaupverði sem Eyjólf-
ur gefur upp í Morgunblaðinu
mun þegar upp er staðið leiða í
ljós að um er að ræða svipað verð.
í þriðja lagi er ósatt hjá Ey-
jólfi að Landsbankinn hafi á ein-
hveiju stigi samningaviðræðn-
anna fallist á að taka „Sambandið
og kaupfélögin í óbreytt viðskipti
skilyrðislaust til fimmtán ára“.
Slík ósk var sett fram af hálfu
Sambandsins í viljayfirlýsingunni
frá 1. september en vegna eðlis
bankastarfsemi hefur verið ljóst
að Landsbankinn getur ekki
„Samanburður á því
verði og því kaupverði
sem Eyjólfur gefur
upp í Morgunblaðinu
mun þegar upp er
staðið leiða í ljós að
um er að ræða svipað
verð.“
skuldbundið sig með þessum hætti
gagnvart viðskiptaaðila. Þetta
sjónarmið hefur alla tíð verið sett
fram af hálfu bankans í samn-
ingaviðræðum.
I fjórða lagi er það misskiln-
ingur hjá Eyjólfi að telja sér það
til tekna að hafa komizt hjá því
að semja um það að starfsfólk
Samvinnubankans réðist til
Landsbankans. Misskilningur Ey-
jólfs felst hér í tvennu. Annars
vegar hefur aldrei verið um það
talað við kaup á hluta Sambands-
ins í Samvinnubankanum að
starfsfólk þess réðist til Lands-
bankans. Vitaskuld heldur það
áfram störfum sínum hjá Sam-
vinnubankanum. Hins vegar er
ljóst að verði af samruna ban-
Staðreyndir molna ekki undan orðum
Greinargerð frá Sverri Hermannssyni, bankastjóra Landsbanka íslands
kanna er það lögum samkvæmt
nauðsynlegt að Landsbankinn
taki við skuldbindingum Sam-
vinnubankans gagnvart starfs-
fólki bankans. Því fá samningar
ekki breytt.
í síðari hluta viðtalsins rekur
Eyjólfur hugmyndir sínar um
framtíð Landsbanka og Sam-
vinnubanka. Að svo stöddu er
ekki ástæða til að gera þær að
umtalsefni. Þó er rétt að nefna
ósamkvæmpina sem þar kemur
fram. í öðru orðinu er talað um
að reka Samvinnubankann áfram
Sem sjálfstætt hlutafélag en í hinu
er sagt valdsmannslega „ ... þar
sem við tökum nú yfir ...“.
Staðreynd málsins er að Lands-
bankinn er nú að kaupa 52%
hlutafjár í Samvinnubankanum
og þarf að því búnu að taka fullt
tillit til annarra hluthafa. Lands-
bankinn hefir því ekki að því
komnu tekið yfir Samvinnuban-
kann.
Að öðru leyti er enn vandséð
hver úrslit þessa máls verða eftir
þau vinnubrögð, sem við höfð
hafa verið af hálfu stjómvalda og
sendisveina þeirra. Það á nefni-
lega eftir að koma í Ijós hvort
Landsbankinn hefir yfirleitt
nokkurn samning á hendi.