Morgunblaðið - 12.01.1990, Blaðsíða 29

-MöiÍGÍJ^éíkBií) - FbártröAGUR M-lÁi&iít 'íWt
Andrés Guðmunds-
son - Minningarorð
Fæddur 10. janúar 1907
Dáinn 30. desember 1989
Hjartkær góður vinur er fallinn
frá. Hann var orðinn aldraður
maður og farinn að heilsu, sérstak-
lega þetta síðasta ár, og átti enga
von um bót meina sinna. Honum
var hvíldin þörf. En hann skilur
svo sannarlega eftir sig tómarúm í
sál og sorg í hjarta okkar sem
vorum samferðamenn hans. Hann
var mikill heiðursmaður.
Fyrir nokkrum árum, er ég eitt
sinn sem oftar heimsótti hann, var
hann nýbúinn að fá myndir sem
höfðu þá fyrir skömmu verið teknar
af honum. Hann var með tvær og
bauð mér að velja aðra. Ég átti
bágt með að velja og fór fram á
að fá þær báðar. „Þú hefur ekkert
að gera við tvær myndir af mér.“
„Jú, ég verð að nota aðra í minning-
argreinina,“ sagði ég í einhveiju
gríni. „Jæja, þú líklega stendur þá
við það,“ sagði hann og fékk mér
báðar myndirnar. Og mér er svo
sannarlega bæði ljúft og skylt að
standa við þau orð mín að minnast
þessa manns sem varð svo stór
þáttur í lífi okkar Skarðsfjölskyld-
unnar allrar.
Andrés fæddist að Jaðarkoti í
Villingaholtshreppi 10. janúar
1907. Foreldrar hans voru hjónin
Kristín Stefánsdóttir og Guðmund-
ur Þorvaldsson. Sjö börn eignuðust
þau hjón, en þijú þeir, Kristín,
Gísli og Stefán, létust í æsku. Þrír
bræður auk Andrésar komust til
fullorðinsára, Þorvaldur, Krist-
mundur og Erlendur. Kristmundur
er nú einn á lífi og dvelur á elliheim-
ilinu Ási í Hveragerði.
Lífsbaráttan var sannarlega hörð
á' uppvaxtarárum Andrésar og fá-
tækt og veikindi fóru ómjúkum
höndum um fjölskyldu hans. Árið
1914 deyr faðir hans. Móðir hans
barðist við að framfleyta sér og
drengjunum í fjögur ár eftir það,
en þá missti hún heilsuna og varð
að leggjast á sjúkrahús. Og þótt
henni tækist að komast til nokkurr-
ar heilsu aftur var ekki um annað
að ræða en leysa upp heimilið og
koma drengjunum fyrir. Kristín fór
í vinnumennsku upp í Biskupstung-
ur og lést á Gýgjarhóli í þeirri
sveit árið 1941.
Hjónin Rannveig Linnet og Jón
Sigurðsson í Syðri-Gróf í Villinga-
holtshreppi tóku Andrés í fóstur og
var hann þá 11 ára gamall. Alltaf
minntist hann þeirra hjóna sem
mikilla velgjörðarmanna sinna.
Hjónin í Gröf áttu þrjú börn, Ing-
veldi, Þórð og Guðfinnu og milli
þeirra og Andrésar var alla tíð
samband eins og best gerist milli
systkina.
í Syðri-Gróf tóku nú við upp-
vaxtarár við venjulegar aðstæður
þeirra tíma. Lífið snerist um hin
daglegu störf og Andrés lærði
snemma að vinna, vinna vel og af
trúmennsku. Um skólagöngu var
ekki að ræða utan það sem tíðkað-
ist almennt á þeim árum. Flestir
krakkar urðu að láta sér nægja að
verða læsir, læra að draga til stafs,
undirstöðuatriði í reikningi og svo
„kverið“ fyrir ferminguna. Andrés
var alveg prýðis vel greindur og
aflaði sér heilmikillar þekkingar
með lestri bóka og blaða. Hann
var vel að sér um allt er varðaði
land og þjóð, var ættfróður og
fylgdist alla tíð vel með því sem
var að gerast á hverjum tíma. Hann
var ekki margorður um eigin hagi
og æðraðist aldrei yfir nokkrum
hlut. Hann trúði því og treysti að
almættið sæi vel fyrir öllu. Hann
hafði ljúfa og létta lund og átti
auðvelt með að sjá spaugilegu hlið-
arnaf á tilverunni. Ilann var býsna
siungin eftirherma og vakti oft
mikla kátínu þegar sá gáilinn var
á honurn, en ailt var það græsku-
laust, hann hefði aldrei sært nokk-
urn mann.
Árið 1945 deyr Jón fóstri hans
og Rannveig 1948. Reyndist þá
ekki lengur grundvöllur fyrir því
að halda búskapnum í Gróf áfram.
Þá var það að Andrés réðst til
okkar að Skarði. Hann kom í sláttu-
byijun 1948 og hans fyrsta verk
var að slá með_ orfi og ljá kringum
bæinn okkar. Ég man svo vel eftir
þessum morgni. Ég vaknaði við
hvissið í ljánum, klifraði upp í
gluggann og stakk kollinum út til
að athuga hvað um væri að vera.
Og þarna stóð ég í tvo tíma og lét
spurningum rigna yfir þennan
ókunna mann. Eg átti líka oft eftir
að leita svara við ýmsum ráðgátum
lífsins hjá honum og oftast átti
hann til fullnægjandi svör. Við
systkinin tókum miklu ástfóstri við
Andrés, hann varð okkar besti og
tryggasti vinur til hinsta dags.
Hann sýndi okkur endalausa þolin-
mæði og amaðist aldrei við að hafa
okkur með sér í verkunum þó svo
við værum nánast hangandi í buxn-
askálmunum hans svona fyrstu
árin. Og hann hafði alltaf tíma til
að tala við okkur. Hann agaði
okkur líka þegar á þurfti að halda
en þurfti hvorki jag eða skammir
til að ná árangri. Þegar börnin
okkar komu til sögunnar varð hann
líka besti vinur þeirra, fyrir þau
söng hann líka og las og hlúði að
eftir fremsta megni. Sem betur fer
báru þau gæfu til að meta og
endurgjalda vináttu hans.
Eitt af því sem ég minnist með
sérstakri ánægju frá þessum upp-
vaxtarárum mínum og samveru við
Andrés er þegar hann las upphátt
fyrir okkur heimilisfólkið á dimmum
vetrarkvöldum. Þá var oft vakað
óhóflega lengi fram eftir því erfitt
gat reynst að slíta sig frá spenn-
andi söguþræðinum. Jónsvöku-
draumur,'Á konungs náð, Ketill í
Engihlíð og Ríki mannanna — þetta
voru miklir doðrantar og miklar
örlagasögur, eftir því sem mig
minnir, og entust í ótal vökunætur.
En efni sagnanna er ekki það sem
endilega situr eftir í minningu
minni, heldur það milda og skemmt-
ilega andrúmsloft sem skapaðist í
kringum þennan lestur.
í 17 ár vann Andrés foreldrum
mínunr, sr. Gunnari Jóhannessyni
og Áslaugu Gunnlaugsdóttur af
einskærri trúmennsku. Þau kunnu
líka vel að meta störf hans og litu
alltaf á hann sem einn af fjölskyld-
unni. Hann annaðist búskapinn af
mikilli natni og fénaðurinn var allt-
af afurðamikill og vel fram genginn
í höndum hans. Sjálfur átti hann
yfirleitt þetta 10-12 ær á fóðrum
og 1-2 hesta og hafði mikið yndi
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
ESTHER JÓHANNESDÓTTIR,
andaðist 9. janúar á vistheimilinu Garðvangi, Garði.
Jarðarförin auglýst síðar.
Kjartan Jensson, Ásta Þorleifsdóttir,
Sveinn Jensson, Jóna Kristinsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Faðir okkar,
SIGURBJÖRN STEFÁNSSON,
Túngötu 13,
Keflavík,
andaðist í Vífilsstaðaspítala að mörgni 11. janúar.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
Börn hins látna.
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
HALLA BJARNADÓTTIR,
lést í Borgarspitalanum 2. janúar sl.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey að ósk hinnar látnu.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Borgarspítalans síðastliðin rúm 2
ár, fyrir hlýhug og góða umönnun.
Vilhjálmur B. Vilhjálmsson, Guðrún Árnadóttir,
Reynir Vilhjálmsson, Svanfrjður Gunnlaugsdóttir,
Jóhannes Viihjálmsson, Signý Ósk Ólafsdóttir,
Ásthildur M. Vilhjálmsdóttir, Einar Ásgeirsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Ástkaer móðir, tengdamóðir, amma, langamma og langalang-
amma,
HERDÍS GUÐMUNDSDÓTTIR
Ijósmyndari,
sem lést á hjúkrunarheimilinu Hrafnistu, Hafnarfirði, mánudaginn
8. janúar verður jarðsungin frá Hafnarfjarðarkirkju þriðjudaginn
16. janúar kl. 13.30.
Þeim sem vildu minnast hennar er bent á Slysavarnadeildina
Hraunprýði, Hafnarfirði.
Guðmunda Guðbjartsdóttir,
Magnús Guðbjartsson, Hallgerður Guðmundsdóttir,
Katrín Guðbjartsdóttir Richards,
Guðný Guðbjartsdóttir,
Ásgeir Guðbjartsson,
Sólveig Guðbjartsdóttir, Guðmundur Guðmundsson,
Sveinn Guðbjartsson, Svanhildur Ingvarsdóttir,
barnabörn, barnabarnabörn
og barnabarnabarnabörn.
29
af því að bregða sér á hestbak. Ég
var lengst okkar systkinanna í for-
eldrahúsum og var mikið með
Andrési í verkunum. Hann kenndi
mér að umgangast skepnurnar af
ást og virðingu — hefði reyndar
aldrei liðið mér annað. Hann kenndi
mér að þekkja gllar ærnar með
nöfnum, þessar skepnur, sem í
fyrstu virtust allar eins, ef þær
voru ekki eitthvað mislitar. Hann
var líka afar fjárglöggur. Á haust-
in, þegar féð kom af íjalli, gat hann
gengið um réttina innan um mörg
þúsund fjár og tínt lömbin okkar
úr án þess að líta á eyrnamarkið
— hann þekkti á þeim svipinn frá
því um vorið.
Og svona liðu árin eitt af öðru.
Þetta voru góð ár. En árið 1965
urðu enn kaflaskipti. Þá lést faðir
minn, og við urðum að skila af
okkur jörðinni handa næsta presti
til ábúðar. Ég flutti ásamt móður
minni til Reykjavíkur. Ymsir bænd-
ur í sveitinni vildu þá fá Andrés
til liðsinnisá búum sínum, en hann
vildi vera í nálægð við þá sem hann
hafði lengst dvalið með um ævina.
Hann var svo lánsamur að fá vinnu
hjá Birni Eiríkssyni sem átti og
rak krómverkstæði á Klapparstíg
18 í Reykjavík. Húsnæði og að-
hlynningu fékk hann hjá Guðfinnu
uppeldissystur sinni og manni henn-
ar Hjalta Þórarinssyni að Háaleitis-
braut 93 og þar átti hann heimili
sitt alla tíð síðan. Hann taldi sig
mikið lánsaman að fá að búa hjá
henni Gunnu sinni, enda hefði hann
ekki getað fengið betra atlæti. Þau
studdu hvort annað í blíðu og
stríðu, uppeldissystkinin.
Auðvitað voru það mikil viðbrigði
fyrir Andrés að flytjast á mölina,
en hann var furðu fljótur að aðlag-
ast breyttum aðstæðum og var
mjög ánægður í vinnunni hjá Birni.
Þar eignaðist hann líka ágætan
vinnufélaga, Kristin Vilhjálmsson,
og héldu þeir alla tíð góðum kunn-
ingsskap. Og nú upplifði hann líka
nýjan og ánægjulegan flöt á tilver-
unni, þann að eiga 4ra-5 vikna frí
á sumri „bara til að slæpast og
leika sér!“ eins og hann sagði.
Kristinn átti bíl og í fríunum fóru
þeir félagar í nokkrar ferðir um
landið sem veittu þeim mikla
ánægju.
En gigt og slit bundu enda á
vinnugetu Andrésar allt of fljótt.
Sjúkrasögu hans ætla ég ekki að
fara að rekja hér það hefði ekki
verið að hans skapi. Hann kvartaði
aldrei, tók heilsubresti af jafnaðar-
geði eins og öðru og hélt sinni
andlegu reisn fram til hins síðasta.
Hann var aldrei ríkur af verald-
legum auði hann Andrés minn.
Hans æðsta takmark á vegum
efnishyggjunnar var að þurfa ekki
að vera öðrum háður — geta alltaf
borgað fyrir sig og eiga helst eitt-
hvað aukalega til að gleðja ástvini
sína með. En hann átti auðlegð
sem mölur og ryð fá ei grandað,
hlýtt hjarta og stóra sál.
Við systkinin, Lilla, Vala Stína,
Svava og Jóhannes og fjölskyldur
okkar þökkum honum heils hugar
samfylgdina og alla tryggðina við
okkur og foreldra okkar meðan þeir
lifðu.
Guðfinna mín, þér verður seint
þökkuð umhyggja þín og umönnun
við Andrés. Við vottum þér og fjöl-
skyldu þinni innilega samúð.
Veri Andrés kært kvaddur og
minn góði vinur Guði falinn.
Vala Stina
t
Eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir, afi og langafi,
ENGILBERT JÓHANNSSON,
Eyjahrauni 3,
Vestmannaeyjum,
verður jarðsunginn frá Landakirkju laugardaginn 13. janúar kf.
14.00.
Adda Magnúsdóttir,
börn, tengdabörn, barnabörn
og barnabarnabörn.
t
Ástkær sonur okkar, bróðir og vinur,
BRAGI ÞÓR GUÐMUNDSSON
frá Sjónarhóli,
Grindavik,
verður jarðsunginn frá Grindavíkurkirkju laugardaginn 13. janúar
kl. 14.00. Þeim, sem vilja minnast hins látna, er bent á að láta
Grindavíkurkirkju njóta þess.
Guðmundur Þorsteinsson, Árný Enoksdóttir,
Þorsteinn Guðmundsson, Aldfs Einarsdóttir,
Kristín Guðmundsdóttir, Helgi Þór Magnússon,
Þorvaldur Guðmundsson, Margrét Kristinsdóttir,
Birgir Ingi Guðmundsson,
Þórlaug Guðmundsdóttir,
Finnbogi Sigurbjörnsson.
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
MARGRÉT JAKOBSDÓTTIR,
Skarðshlíð 15 F, Akureyri,
andaðist í Fjórðungssjúkrahúsi Akureyrar þriðjudaginn 9. janúar.
Jarðsett verður frá Svalbarðskirkju í Þistilfirði föstudaginn 19.
janúar kl. 14.
Fyrir hönd barnabarna og barnábarnabarna,
Birgir Antonsson,
Kári Eðvaldsson,
Jóna Jónatansdóttir,
Kristján Baldursson,
Ari Jón Baldursson,
Margrét Baldursdóttir,
Viðar Baldursson,
Bjarni Baldursson,
Iðunn Baldursdóttir,
Nanna Baldursdóttir,
Sigríður Ósk Einarsdóttir,
Sóley Höskuldsdóttir,
Karl Karisson,
Arnþór Jónsson.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við fráfall og
útför mannsins'míns, föður, tengdaföður og afa,
GUÐJÓNS JÓHANNSSONAR
skipstjóra,
Smáratúni 4,
Keflavík.
Ólöf Þétursdóttir,
Stefanfa Guðjónsdóttir, Walter Baltrym,
Auður Guðjónsdóttir, Bjarni Halldórsson,
Björk Guðjónsdóttir, Ottó Jörgensen,
Ingibjörg Guðjónsdóttir, Sveinbjörn Jónsson
og barnabörn.