Morgunblaðið - 30.05.2002, Blaðsíða 46

UMRÆÐAN
46 FIMMTUDAGUR 30. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
NÚ AÐ loknum sveitarstjórnar-
kosningunum er tilefni til að staldra
við, fara yfir úrslitin og horfa fram
á veginn.
Ég vil í upphafi þakka frambjóð-
endum og öllum þeim sem komu að
kosningabaráttu
Vinstrihreyfingarinnar
– græns framboðs fyr-
ir mikið og fórnfúst
starf. Okkar beið það
erfiða verkefni að
byggja upp frá grunni
skipulag í staðbundnu
stjórnmálastarfi. Gríð-
arlega mikið hefur
áunnist í þeim efnum
og ég fullyrði að
Vinstrihreyfingin –
grænt framboð stend-
ur sterkari eftir sem
liðsheild og skipulagð-
ur stjórnmálaflokkur.
Úrslit kosninganna
vekja vissulega hjá
okkur blendnar tilfinn-
ingar. Við höfum okkar sætu sigra
til að gleðjast yfir. Ber þar hæst
glæsilegan árangur félaga okkar í
Skagafirði sem fengu yfir 20% fylgi
og tvo menn kjörna. U-listinn í
Grundarfirði nær einnig bærilegri
útkomu eða tæplega 16% fylgi og
fær mann í sveitarstjórn og á Ak-
ureyri eigum við einn bæjarfulltrúa
þó svo að útkoman væri nokkuð
undir væntingum. Kosningabarátt-
an þar þróaðist með nokkuð óvænt-
um hætti. Er ekki síst umhugsunar-
efni hversu erfitt jafnréttismál og
viðleitni til að rétta hlut kvenna
áttu í umræðunni þar og víðar. Úr-
slitin á nokkrum öðrum stöðum þar
sem við reyndum fyrir okkur með
framboð eru vissulega vonbrigði.
Þannig vantar okkur herslumuninn
á að fá mann kjörinn í Kópavogi og
svipað gildir um Árborg, Akranes
og Ísafjörð. Baráttan í Hafnarfirði
var sérlega erfið. Þar lentu félagar
okkar í svipaðri stöðu og framsókn-
armenn, úti á kanti í baráttu
tveggja stórra fylkinga sem ræki-
lega var hamrað á að einar ættu
möguleika á að koma inn manni.
Á grundvelli þátttöku okkar í
sameiginlegum framboðum höfum
við ástæðu til að gleðjast yfir glæsi-
legum sigri í Reykjavík og góðum
árangri víðar. Í mínum huga stend-
ur upp úr sögulegur árangur Húsa-
víkurlistans þar sem hreinn vinstri-
meirihluti heldur velli gegn
sameinuðu framboði Sjálfstæðis-
flokks og Framsóknarflokks. Einn-
ig féll gamalgróinn meirihluti Sjálf-
stæðisflokksins í Ólafsfirði fyrir
sameiginlegu framboði fé-
lagshyggjufólks og vinstrimenn á
Siglufirði vinna stórsigur.
Grunnurinn lagður
Einkum tvö atriði vega þungt
þegar úrslit kosninganna eru
greind. Annars vegar eru það áhrif
mismunandi staðbundinna að-
stæðna og hins vegar sú staðreynd
að Vinstrihreyfingin – grænt fram-
boð er nýtt stjórnmálaafl. Við höf-
um á undanförnum mánuðum verið
að byggja upp frá grunni staðbund-
ið stjórnmálastarf og skipulag. Við
erfðum hvorki félagatöl, skipulag,
húsnæði né annað sem í daglegu tali
er kallað flokksvél. Þegar kemur að
því að ná árangri í sveitarstjórn-
arkosningum skipta þessar aðstæð-
ur heima fyrir miklu máli. Fram-
bjóðendur okkar voru nær allir nýtt
og tiltölulega óþekkt fólk í stjórn-
málabaráttunni.
Sumir andstæðingar okkar ráku
stífan andróður gegn okkur þar
sem hamrað var á því að atkvæði
greidd Vinstrihreyfingunni – grænu
framboði féllu dauð. Jafnvel var
gengið svo langt að tala um að at-
kvæði greidd okkur væri hreinn
stuðningur við höfuðandstæðingana,
Sjálfstæðisflokkinn. Það er að sjálf-
sögðu dapurlegt að verða vitni að
því að menn grípi til jafn ómál-
efnalegra aðfeða til að klekkja á
keppinautum sínum. Það er mín trú
að slík vinnubrögð hefni sín. Kjós-
endur hafa rétt til þess að meta
hlutina sjálfir og ráðstafa atkvæði
sínu með hliðsjón af málefnum og
öllum aðstæðum svo fremi að málin
séu lögð heiðarlega
fyrir. Það getur aldrei
orðið til góðs í mál-
efnabundinni og lýð-
ræðislegri stjórnmála-
baráttu að hvetja fólk
til þess að láta eitthvað
annað en sannfær-
inguna ráða. Ég er af-
ar stoltur af því að
frambjóðendur
Vinstrihreyfingarinnar
– græns framboðs
ráku hvarvetna mál-
efnalega og einarða
kosningabaráttu.
Þátttaka okkar í
sveitarstjórnarkosn-
ingunum skilar okkur
margvíslegum ávinn-
ingi öðrum. Af eigin listum fær
hreyfingin fjóra menn kjörna á
þremur stöðum. Þar við bætast
flokksmenn og stuðningsmenn sem
ná kjöri á ýmiss konar sameiginleg-
um eða blönduðum listum. Sama
gildir um þau sveitarfélög þar sem
kosið er óhlutbundinni kosningu.
Lauslega talið tilheyra okkar sveit-
arstjórnarmannahópi nú 25–30
manns. Þetta starf á einnig sinn
þátt í því að við höfum fengið til liðs
við okkur fjölda nýrra liðsmanna. Á
síðustu sex mánuðum eða svo hafa
hátt á 3ja hundrað nýir félagar
skráð sig í flokkinn. Tengsl hafa
myndast milli manna og eftir stend-
ur skipulagðara og sterkara stað-
bundið starf heldur en áður. Við er-
um því miklu betur undir næstu
átök búin. Það er því mín niður-
staða að útkoman sé vel viðunandi
fyrir okkur öfugt við það sem ýmsir
andstæðingar okkar reyna eðlilega
að halda fram.
Að lokum vil ég segja um kosn-
ingarnar að þær marka að öllum
líkindum ekki djúp spor. Valdajafn-
vægið í landinu helst í aðalatriðum
óbreytt en ef eitthvað er má þó
segja að kverkatök stjórnarflokk-
anna á landinu linist heldur. Tilraun
Sjálfstæðisflokksins til að ná
Reykjavíkurborg mistókst með öllu
og þar á ofan missir Sjálfstæðis-
flokkurinn meirihlutaaðstöðu í all-
mörgum sveitarfélögum, mun fleiri
en hann vinnur til baka.
Áhersla á persónur, skoðana-
kannanir og jafnvel yfirborðskennd-
ar auglýsingar virðist vaxandi en
málefnin eiga sífellt erfiðara upp-
dráttar í kosningabaráttu hér á
landi. Þessi þróun er vel þekkt er-
lendis en ekki minna áhyggjuefni
fyrir það. Sveitarstjórnarmálin eru í
grunninn pólitísk og munu á kom-
andi árum verða það í enn ríkara
mæli. Grundvallarspurningar um
velferðarsamfélagið, verndun um-
hverfis eða verkaskiptingu einka-
aðila og hins opinbera eru þar á
dagskrá og þeim mun mikilvægara
er að málefnin komist að.
Um leið og ég þakka fulltrúum
okkar málefnalega og einarða kosn-
ingabaráttu vil ég einnig þakka öll-
um þeim sem studdu málstað okkar
með atkvæði sínu. Megum við svo
öll eiga sólríkt og ánægjulegt sum-
ar.
Að loknum
kosningum
Steingrímur J.
Sigfússon
Höfundur er formaður Vinstrihreyf-
ingarinnar – græns framboðs.
Kosningar
Málefnin, segir Stein-
grímur J. Sigfússon,
eiga sífellt erfiðara
uppdráttar í kosninga-
baráttu hér.
Í ÁRSBYRJUN 2000 stofnuðu
nokkur reglusystkin í Alþjóða Sam-
Frímúrarareglunni Le Droit
Humain nýja alþjóðlega barnahjálp
er var skráð í París samkvæmt
frönskum lögum og hlaut nafnið
Soutien Pour l’Enfance en Souffr-
ance sem merkir stuðningur við
þjáða æsku. En í raun var nafnið
valið til að fá skammstöfunina
SPES sem er latneskt orð og merk-
ir VON. Stjórnarformaður er
Njörður P. Njarðvík prófessor, rit-
ari Dorothy Oswald fyrrverandi
ballettdansari í Hollandi og gjald-
keri Claude Voileau, franskur verk-
fræðingur búsettur í Lyon. Frá
upphafi var ákveðið að hefja störf í
Afríku, þar sem fátækt er mikil og
sjúkdómar herja og fjöldi munaðar-
lausra barna er gífurlegur. Togo í
Vestur-Afríku varð fyrir valinu af
því að þar áttum við fyrir vinahóp af
hæfu fólki til að annast rekstur
heimilis fyrir munaðarlaus börn.
Þegar var hafist handa við öflun fé-
lagsmanna og fjársöfnun en jafn-
framt var leitað eftir heimildum hjá
þarlendum yfirvöldum til að starfa í
Lomé, höfuðborg Togo. Til þess
þurfti að stofna formlega eins konar
dótturfélag, SPES-TOGO, en þar er
stjórnarformaður dr. Louise
Tsangai-Walla prófessor í læknis-
fræði, varaformaður og ritari Fran-
coise Croze hjúkrunarfræðingur á
eftirlaunum og gjaldkeri Claude
Gbedey deildarstjóri í stærsta
banka Togo. Með þeim starfa lög-
fræðingur, fæðingarlæknir, fé-
lagsráðgjafi og fleira gott fólk, auk
fyrrverandi diplómats, Victors de
Medeiros, sem er nú heiðursfor-
maður SPES-TOGO.
Þegar tilskilin leyfi voru fengin,
var tekið á leigu einbýlishús með
stórum garði, til þess að geta hafið
starfsemi sem fyrst, og var heimili
SPES vígt 22. apríl 2001 með fyrstu
8 börnunum að viðstöddum fulltrú-
um stjórnvalda og fjölmenni. Þessi
vígsla vakti talsverða athygli og var
skýrt frá henni í blöðum og sjón-
varpi. Það varð til þess að forseti
landsins fékk áhuga á SPES, og í
fyrrasumar lét ríkisstjórnin í té
byggingarlóð um hálfan hektara að
stærð, endurgjaldslaust, í hverfi í
Lomé sem heitir Kelegougan. Var
þá fenginn þarlendur arkitekt,
Henry Apeti, til að teikna drög að
framtíðarskipulagi lóðarinnar og
húsbyggingum. Samkvæmt staðar-
reglum verður fyrst að reisa
tveggja metra háan múr umhverfis
lóðina, og var því lokið síðla hausts.
Barnaheimilið í leiguhúsinu hefur
nú verið rekið í eitt ár og börnin eru
orðin 20, hið yngsta 15 mánaða
drengur en hin elstu liðlega fjög-
urra ára. Og þar með er húsið fullt.
Börnin voru flest vannærð og
heilsuveil í upphafi, en hafa nú náð
sér vel og eru við góða heilsu, eru
brosmild og kát, og hafa lært marga
leiki og söngva. Barnalæknir vitjar
þeirra vikulega til að fylgjast með
líðan þeirra og framförum. Þau
elstu fara í leikskóla á daginn til að
vera með öðrum börnum, en það er
stefna SPES að allt umhverfi
barnanna og atlæti sé sem heimilis-
legast, en ekki eins og ópersónuleg
stofnun. Ég hef farið fimm sinnum
til Lomé og nú síðast í byrjun maí.
Ég hef kynnst börnunum og þar
með tengst þeim ákveðnum tilfinn-
ingaböndum. Þetta eru yndisleg
börn, og ég vona að SPES geti veitt
þeim góða framtíð.
Nú liggja fyrir teikningar arki-
tektsins og hefur hann að fyrir-
mynd afrískt þorp. Reist verður
framtíðarheimili sem mun geta hýst
120 börn fullgert. Verður það gert í
fjórum áföngum, þar sem hver ein-
ing verður fyrir 30 börn, og verða
áfangarnir breytilegir eftir því sem
börnin vaxa úr grasi, og þarfir
þeirra breytast, en þau eiga að geta
átt heimili hjá SPES uns þau verða
fullvaxin og 18 ára að aldri. Er áætl-
að að hefjast handa um byggingu
fyrsta áfangans í næsta mánuði og
vonandi verður hægt að flytja börn-
in þangað fyrir árslok ef allt gengur
vel. Þá verður jafnframt hægt að
fjölga þeim.
Fjárþörf SPES er því tvíþætt um
þessar mundir. Annars vegar er
rekstur heimilisins og hafa öll börn-
in 20 nú stuðningsforeldra, sem
greiða 77 evrur á mánuði fyrir hvert
barn. Það nægir til reka heimilið,
greiða húsaleigu og starfsfólki, og
sjá fyrir öllum þörfum barnanna,
fæði, fatnaði, heilsugæslu, umönn-
un, lyfjum og leikskóla. Hins vegar
er svo byggingarkostnaður, en
fyrsti áfanginn er talinn nema um
10 miljónum íslenskra króna. Þá
mun einnig vanta fleiri stuðnings-
foreldra. Tekið skal fram að skrif-
stofu- og umsýslukostnaður er eng-
inn, þar sem allt slíkt er unnið í
sjálfboðavinnu. Og ferðir okkar í
stjórninni höfum við greitt sjálf. Allt
fé rennur því óskipt til verkefnisins.
SPES er skráð á Íslandi með kenni-
tölu 471100-2930, og vilji menn
leggja þessu verkefni lið er banka-
reikningur SPES í SPRON á Sel-
tjarnarnesi nr. 1151-26-002200.
Heimasíða SPES er http://spes-
world.free.fr
Vonarbörn í Togo
Greinarhöfundur með sex úr barnahópnum.
19 vonarbörn. Yngsti drengurinn var sofandi þegar myndin var tekin.
Hér mun framtíðarheimilið rísa á hálfum hektara í hverfinu
Kelegougan í Lomé, höfuðborg Togo.
SPES
Ég hef kynnst börn-
unum, segir Njörður
P. Njarðvík, og þar
með tengst þeim
ákveðnum tilfinn-
ingaböndum.
Höfundur er prófessor
við Háskóla Íslands.