Morgunblaðið - 30.05.2002, Blaðsíða 26

ERLENT
26 FIMMTUDAGUR 30. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
STJÓRNVÖLD í Líbýu vísuðu í gær
á bug, að þau hefðu boðist til að
greiða aðstandendum þeirra, sem
týndu lífi í Lockerbie-hryðjuverkinu,
nærri 250 milljarða íslenskra króna í
bætur. Samt telja flestir, að Líbýu-
stjórn standi að baki því og vilji með
því kanna viðbrögðin.
Breskir og bandarískir embættis-
menn og talsmenn aðstandenda
þeirra, sem fórust er Pan Am-þota
var sprengd upp yfir Lockerbie í
Skotlandi 1988, skýrðu frá þessu í
gær. Samkvæmt því er Líbýustjórn
tilbúin til að greiða hverri fjölskyldu
rúmar 900 millj. ísl. kr. í þremur
áföngum eða eftir því sem refsiað-
gerðum verði aflétt. Munu breskir
og bandarískir embættismenn eiga
fund með fulltrúum líbýskra stjórn-
valda í London í næsta mánuði og
líklegt er, að þá verði þetta mál rætt
nánar.
Í þremur áföngum
Sagt er, að tilboðið sé um, að 40%
skaðabótanna verði greidd þegar
Sameinuðu þjóðirnar aflétti refsiað-
gerðum gegn Líbýu og önnur 40%
þegar Bandaríkjastjórn geri það
einnig. Síðustu 20% verði síðan
greidd þegar Bandaríkjamenn taki
Líbýu af lista yfir hryðjuverkaríki.
Bandaríkjastjórn hefur hins vegar
gefið í skyn, að engin breyting verði
á afstöðunni til Líbýu á næstunni.
Í janúar á síðasta ári var líbýski
leyniþjónustumaðurinn Abdel Bass-
et Ali al-Megrahi fundinn sekur um
að hafa komið fyrir sprengju í Pan
Am-þotunni og dæmdur í ævilangt
fangelsi.
Í yfirlýsingu Líbýustjórnar sagði,
að þótt þessi mál hefði borið á góma í
viðræðum Líbýumanna við lögfræð-
inga aðstandenda þeirra, sem fórust,
hefði það ekki komið inn á hennar
borð.
Líbýustjórn og hryðjuverkið í Lockerbie 1988
Gengst ekki við til-
boði um skaðabætur
Washington. AFP.
OPINBERIR starfsmenn í Grikk-
landi efndu í gær til sólarhring-
sverkfalls um allt landið og kom
sums staðar til átaka með þeim
og lögreglunni. Urðu þau einna
hörðust er um 200 starfsmenn
hafnaryfirvalda í Piraeus reyndu
að koma í veg fyrir, að fólk kæm-
ist um borð í ferjurnar. Þrátt fyr-
ir það tókst þremur ferjum að
leggja úr höfn en urðu að skilja
allmikið af bifreiðum eftir á hafn-
arbakkanum.
Verkföllin hafa einnig haft
lamandi áhrif í flughöfnum og í
sjúkraflutningum og á sjúkra-
húsum var unnið með lágmarks-
mannskap. Var boðað til verk-
fallsins til að mótmæla fyrir-
huguðum breytingum á vel-
ferðarkerfinu.
Reuters
Verkfalls-
átök í
Grikklandi
YFIRMENN bandarísku alríkis-
lögreglunnar (FBI) leggja nú loka-
hönd á endurskipulagningu stofn-
unarinnar en meiningin er að
einblína í ríkari mæli á að koma í
veg fyrir hryðjuverkaárásir í fram-
tíðinni. Felur þetta í sér að sett
verður á laggirnar ný skrifstofa
leyniþjónustumála og aukin
áhersla verður lögð á miðstýringu
rannsókna á vegum FBI, sem miða
að því að handsama aðila sem hafa
hryðjuverk í undirbúningi.
Breytingar á starfsemi FBI eru
tilkomnar m.a. vegna þeirrar
gagnrýni sem á stofnuninni hefur
dunið í kjölfar hryðjuverkaárás-
arinnar á Bandaríkin 11. septem-
ber sl. Síðast í gær fluttu fjöl-
miðlar þar í landi fréttir af því
hvernig FBI hefði klúðrað eftirliti
með einstaklingum, sem taldir
voru tengjast al-Qaeda, hryðju-
verkasamtökum Osama bin Lad-
ens, fyrir um tveimur árum.
John Ashcroft, dómsmálaráð-
herra Bandaríkjanna, og Robert
Mueller, forstjóri FBI, kynntu
breytingar á starfsemi FBI í gær-
dag. Auk þess sem áður er upp-
talið fela þær í sér aukið samstarf
við leyniþjónustuna, CIA, og einn-
ig verður ráðist í gagngerar end-
urbætur á tölvukerfi stofnunarinn-
ar.
Þá er gert ráð fyrir því að ráða
um 900 nýja fulltrúa til starfa hjá
alríkislögreglunni um öll Banda-
ríkin og er einkum stefnt að því að
ráða tölvufróða menn, tungumála-
fólk og vísindamenntaða einstak-
linga.
Þykir ljóst að breytingar á
starfsemi FBI munu hafa óbein
áhrif á líf almennra borgara í
Bandaríkjunum, því með því að
einskorða starf stofnunarinnar æ
frekar við rannsóknir er tengjast
hryðjuverkum þarf að færa við-
brögð vegna annars konar glæpa
til hins almenna lögregluliðs í
hverju ríki fyrir sig. Bera yfir-
menn lögreglunnar sig þó nú þeg-
ar aumlega yfir þeirri ofgnótt
verkefna sem á þeirra herðum
lenda.
FBI áfram með bankarán
og hvítflibbaglæpi
Mueller hefur áður sagt að lík-
legt væri að mörg helstu verkefna
alríkislögreglunnar eða FBI yrðu
færð yfir til lögreglunnar en
fulltrúar stofnunarinnar segja nú,
að FBI muni áfram koma að rann-
sóknum vegna bankarána, hvít-
flibbaglæpa og eiturlyfjamála,
samtímis því sem starfsmenn
hennar einbeita sér fyrst og
fremst að hryðjuverkavánni.
Boða endurskipulagn-
ingu á starfsemi FBI
Brugðist við gagnrýni á FBI
í kjölfar árásanna á Bandaríkin
Washington. AP, The Washington Post.
Reuters
John Ashcroft, dómsmálaráð-
herra Bandaríkjanna, ásamt Ro-
bert Mueller, forstjóra FBI.
DANSKA lögreglan ákvað í
gær að kæra sænskan öku-
mann tveggja hæða fólks-
flutningabifreiðar, sem lenti í
alvarlegu slysi við ferjulægið í
Gedser í Danmörku í fyrra-
dag. Kostað það fjóra menn
lífið.
Rútan var á leið til Svíþjóð-
ar með 48 ellilífeyrisþega,
ýmist fólk, sem býr í Bosníu,
eða Svíar ættaðir þaðan. Er
ökumaðurinn, þrítugur að
aldri, einnig Bosníumaður en
nú kominn með sænskan rík-
isborgararétt. Verði hann
fundinn sekur um vítavert
kæruleysi á hann yfir höfði
sér fjögurra mánaða fangels-
isvist.
Er rútan kom af ferjunni
frá Þýskalandi til Gedser var
henni ekið inn á ranga akrein,
sem var sérstaklega fyrir
fólksbíla, þótt leiðirnar, jafnt
fyrir fólksbíla sem fólksflutn-
ingabíla, væru rækilega
merktar. Var rútunni síðan
ekið undir skýlisþak á allt of
miklum hraða og með þeim
afleiðingum, að helmingur efri
hæðarinnar rifnað af. Biðu
fjórir menn á efri hæð bílsins
bana en sjö voru klemmdir í
brakinu þegar að var komið.
Alvarlegt slys í
Gedser í Danmörku
Ökumaður
ákærður
fyrir
gáleysi
STÖÐUGUR hávaði í um-
hverfinu getur valdið geðræn-
um sjúkdómum og dregið úr
námsárangri skólabarna, að
sögn austurrískra vísinda-
manna undir forystu dr. Pet-
ers Lerchers við Innsbruck-
háskóla. Í frétt BBC segir að
stöðugt hávaðaáreiti geti vald-
ið hegðunarvandamálum og
einbeitingarskorti en ekki sé
ljóst hvernig áreitið hafi áhrif
á geðheilsuna. Sú tilgáta hafi
verið sett fram að börn sem
búi við mikinn umhverfishá-
vaða heima fyrir læri smám
saman að hunsa mörg venjuleg
hljóð og þessi eiginleiki dragi
úr getunni til að taka við
fræðslu í tímum.
Gerð var könnun á hegðun
og árangri um 1.400 barna á
aldrinum átta til ellefu ára í
Týról-héraði, einnig voru börn-
in spurð hve oft þau fyndu fyr-
ir streitu, ótta og depurð og
kannað hvort þau ættu erfitt
með svefn. Fjölfarinn þjóðveg-
ur liggur um svæðið og tengir
suður- og norðurhluta lands-
ins. Niðurstöðurnar benda til
þess að hávaði hafi mikil áhrif
á börnin og áhrifin vaxa í sam-
ræmi við hávaðastigið.
Dr. Mary Haines við Lund-
únaháskóla sagði að ekki hefðu
áður verið gerðar rannsóknir
sem bentu til tengsla geð-
rænna sjúkdóma við hávaða en
niðurstöður Austurríkismanna
bentu til þess að svo gæti ver-
ið. Kannað hefði verið í Lond-
on hvort hávaði frá Heathrow-
flugvelli gæti valdið geðrænum
kvillum og tengsl virtust vera
fyrir hendi. Aðrar rannsóknir
bentu á hinn bóginn ekki til
slíkra tengsla.
Hávaði
slæmur
fyrir geð-
heilsuna?