Morgunblaðið - 30.05.2002, Blaðsíða 32

LISTIR
32 FIMMTUDAGUR 30. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
LISTDANSSKÓLI Íslandsvar stofnaður árið 1952 ogfagnar því 50 ára starfsaf-
mæli sínu á þessu ári. Af því tilefni
standa Listdansskólinn og Tón-
skáldafélag Íslands sameiginlega
að hátíðarsýningum í Þjóðleikhús-
inu, í samvinnu við Listahátíð í
Reykjavík.
Þrír íslenskir danshöfundar og
þrjú íslensk tónskáld leiða saman
hesta sína og skapa þrjú ný dans-
verk, þau Lára Stefánsdóttir og
Kjartan Ólafsson, Ástrós Gunnars-
dóttir og Lárus Halldór Grímsson
og Sveinbjörg Þórhallsdóttir og
Hildigunnur Rúnarsdóttir.
Dansverkin eru sérstaklega sam-
in fyrir þrjá danshópa innan List-
dansskólans, sem munu í verkunum
gefa til kynna þá breidd og fjöl-
breytni sem skólinn býður upp á.
Verkin þrjú eru Saga, eftir
Sveinbjörgu og Hildigunni, þar
sem tónlistin er flutt af sönghópn-
um Hljómeyki. Verk Ástrósar og
Lárusar heitir Ann ég, dýrust
drósa, en þar er tónlistin flutt af
Steindóri Andersen kvæðamanni
og Lúðrasveit Reykjavíkur. Þriðji
dansinn, Alfa er eftir Láru og
Kjartan; tónlistin er unnin á tölvu
úr rafhljóðum og náttúrulegum
hljóðum.
Alfa – sálnaflakk og englar
Þau Kjartan Ólafsson og Lára
Stefánsdóttir hafa unnið nokkrum
sinnum saman áður, og Kjartan
samdi á sínum tíma verkið En and-
inn er veikur, fyrir Láru og Pars
pro toto. Nýja verkið heitir Alfa.
„Hugsun mín að baki verkinu er
það sem gerist milli lífs og dauða,“
segir Lára. „Þetta er hálfgert
sálnaflakk. Sálin fer yfir í annan
líkama; - það er mín trú að það sé
til líf eftir dauðann. Þarna er leit að
friði og ljósi, og veitir ekki af á
þessum ófriðartímum í heiminum.
Það má segja að þetta sé einhvers
konar „englaveröld“ en þar er líka
kátína og gleði, ekki bara logn-
molla.“ Lára segir það hafa verið
hvað mest spennandi við verkefnið,
hvað Listdansskólinn er orðinn
virkur í að koma nemendum á
framfæri, sérstaklega þeim elstu
sem séu á góðri leið með að verða
fínir atvinnudansarar. „Krakkarnir
hafa sýnt gífurlega framför á æf-
ingatímanum og eru mjög fram-
bærilegir sem hópur á atvinnu-
grundvelli. Það sem mér finnst líka
jákvætt við samstarfið er að krakk-
arnir fái að vinna með atvinnufólki,
og að það sé markvisst verið að
þjálfa þau í því – þau eru að vinna
með danshöfundum og atvinnufólki
í tónlist. Þetta eru þrjú ólík verk
sem þau fá að spreyta sig á. Í mínu
verki eru sex dansarar, fimm stelp-
ur og einn strákur. Hann var í
Listdansskólanum, en fór í fram-
haldsnám til Hlífar Svavarsdóttur í
Arnhem. Hann hefur verið í góðu
sambandi við Listdansskólann en
er eiginlega kominn út í atvinnu-
dansmennsku.“
Kjartan segir að þau Lára hafi
verið sammála um að verkið yrði
kaflaskipt. „Við ræddum fyrst
hvaða svip við vildum hafa á verk-
inu – hvað ætti að vera rólegt og
hvað hratt. Ég samdi grófa skissu
sem ég sendi Láru, og fékk tölvu-
póst til baka frá henni með hennar
hugmyndum. Þannig gekk þetta á
milli okkar. Hún byrjaði svo að
semja og æfa með danshópnum, og
þá bættum við ýmsu við tónlistina
og þróuðum hana áfram. Þannig er
þetta búið að vera samvinna alveg
frá upphafi og það er mjög
skemmtilegt að vinna þannig.“
Saga – unglingarnir
og kröfurnar
„Okkur var eiginlega úthlutað að
vinna hvor með annarri,“ segja
Sveinbjörg Þórhallsdóttir danshöf-
undur og Hildigunnur Rúnarsdóttir
tónskáld um sitt verk, Sögu. „Þetta
er búið að ganga mjög vel og vand-
ræðalaust. Hugmyndin að sögunni
kom frá Sveinbjörgu. Ég settist
niður með efni sem ég átti og hafði
ekki haft neina sérstaka hugmynd
um í hvað ég ætti að nota, og byrj-
aði að vinna út frá því, og hug-
myndirnar gengu svo á milli okkar
á víxl.“ segir Hildigunnur. „Við
sömdum þetta þó talsvert hvor í
sínu lagi,“ segir Sveinbjörg, „en
þegar Hildigunnur var búinn með
tónlistina settum við þetta saman
og fínpússuðum; en það var furðu
lítið sem þurfti að breyta í tónlist-
inni.“
Saga er þríþætt verk. Segir litla
sögu að sögn Sveinbjargar; einn
karakterinn í verkinu heitir saga,
og auk þess gæti sagan gerst í
sögutíma, því sviðið er skólastofa.
„Verkið fjallar um unglinga í dag
og kröfurnar sem gerðar eru til
þeirra. Þau eru hvorki fullorðin né
börn og vita ekki alltaf í hvorn fót-
inn þau eiga að stíga. Verkið fjallar
um það hvernig þau kljást við sín
mál; ástina og ýmislegt fleira. Við
fáum líka að skyggnast aðeins inn í
hugarheim stelpnanna og fylgjast
með hugsunum þeirra og draum-
um.“ Það er Hljómeyki sem syngur
tónlist Hildigunnar, og þótt mörg-
um þyki sennilega kórtónlist og
dans ekki það augljósasta í sam-
vinnu af þessu tagi, þá hefur
Hljómeyki nokkrum sinnum áður
sungið í dansverkum. „Mér datt
þetta í rauninni alls ekkert í hug,“
segir Hildigunnur, „ég held að ég
hafi verið beðin um þetta einmitt
vegna þess að kórinn er minn helsti
miðill fyrir mína tónlist, og þar er
ég á heimavelli. Það er reyndar
enginn texti með verkinu, til þess
var ekki tími,“ segir Hildigunnur,
og Sveinbjörg bætir því við að texti
við tónlist og dans hefði getað orðið
mjög vandmeðfarinn. Fimm dans-
arar dansa Sögu, og að sögn Svein-
bjargar eru þeir ólíkir. „Ég vildi
hafa krakkana ólíka. Þrjú þeirra
eru á mjög módern línu í dansinum,
en tvær mjög klassískar. Það hefur
kannski helst verið ströggl fyrir
þær að takast á við mínar módern
hreyfingar, en þetta hefur verið
mjög skemmtilegt og gaman að fá
svona ólíka krakka til að
vinna saman. Þau eru öll
mjög sterk, þetta eru okkar
framtíðardansarar.“
Ann ég, dýrust drósa –
blíðuleikar
Dansverk Ástrósar Gunn-
arsdóttur og Lárusar Hall-
dórs Grímssonar sækir titil
sinn, Ann ég, dýrust drósa, í
gamalt íslenskt kvæði.
„Ég byggi dans minn á
kvæðunum sem Lárus Hall-
dór og Steindór Andersen
kvæðamaður völdu saman,“
segir Ástrós. „Þetta eru
gömul kvæði um ástir og
upplifun ungs manns. Þetta
er það sem ég fékk í hend-
urnar áður en tónlistin varð
til, og ég byrjaði að semja
dansinn útfrá þessum texta.
Svo kom tónlistin frá Lárusi
og það var hreinlega með
ólíkindum hvað þetta pass-
aði allt vel saman. Hann
hafði auðvitað líka verið að
vinna útfrá sama texta, en
tónlistin og dansinn smullu
strax saman. Við höfum þó
aðlagað þetta betur sviðinu,
ég hef verið að vinna út frá
leikhúsinu, útlitslega séð.
Tónlistin er svo skemmtileg að
maður kemst alveg á flug við að
heyra hana, þannig að ég hef verið
að bæta svolítið ofan á mína grunn-
vinnu, alls konar sirkuslátum og
skemmtilegheitum. Við Lárus og
dansararnir vorum alveg sammála
um það að það væri nóg til af fólki
sem tæki sig of alvarlega, þannig
að við vildum vera á léttu nótunum;
hafa gaman af þessu sjálf, og
skemmta öðrum um leið. Við höfum
húmorinn í hávegum.“ Þyki ein-
hverjum sérstakt að kór syngi ball-
etttónlist þykir eflaust fleirum for-
vitnilegt að lúðrasveit leiki fyrir
þannig dansi, en sú er einmitt
raunin í tónlist Lárusar, en sjálfur
er hann mikill lúðrasveitamaður og
stjórnandi Lúðrasveitar Reykjavík-
ur, sem leikur með dansinum. „Ég
hef aldrei áður unnið með lúðra-
sveit, hvað þá svona stóru bandi –
þetta eru um 40 manns auk Stein-
dórs kvæðamanns. Þegar Lárus
kom með þessa hugmynd fannst
mér hún alveg brilljant – þetta er
svo absúrd saman, og það var það
sem var svo skemmtilegt við þetta.
Ég er nú hálfhrædd við að kalla
þetta ballett, því dansinn er meira í
átt við fólk að hreyfa sig og
skemmta sér og kóreógrafían er öll
lögð þannig að næstum allir ættu
að geta dansað þetta.“ Fjórir dans-
arar eru í verki Ástrósar, þar af er
einn nýútskrifaður leikari, sem hún
segir hafa kryddað dansópinn
skemmtilega. „Kvæðið segir frá
ástum og ævintýrum þessa manns,
og stundum túlka bæði pörin eitt
par, eða skipta á milli sín þeim
hlutverkum sem koma fram í kvæð-
inu.“
Lárus Halldór Grímsson segir
tónlistina í léttari kantinum. „Ég
vinn þetta upp úr vikivökum og
rímnalögum sem ég hef sankað að
mér. Ég spændi líka í gegnum fullt
af bókmenntum og valdi fjóra texta
– heilmikla bálka, sem ég þurfti að
stytta til að þetta yrði hæfilega
langt. Ætli ég hafi ekki farið í
gegnum 150 rímnalög til að fella að
þessum textum. Við Steindór vor-
um saman að grúska í þessu. Ég
samdi þetta svo og útsetti fyrir
lúðrasveit. Ég hef ekki samið verk
fyrir Lúðrasveit Reykjavíkur áður,
en þetta hefur verið stórskemmti-
legt. Blásararnir hafa tekið þessu
vel og haft gaman af. Ég sem þetta
fyrir hljómsveitina eins og hún er í
dag. Þarna eru nokkrir mjög fínir
spilarar, og þeir fá þá svolítil hlut-
verk, þannig að þetta hentar
kannski ekki hvaða lúðrasveit sem
er.“
Ástrós segist vilja þakka Þjóð-
leikhúsinu og starfsfólki þess sér-
staklega fyrir þeirra hlut í þessu
verkefni. „Tæknimenn og starfsfólk
hafa verið bæði þægileg að vinna
með og velviljað og mikið fagfólk.
Það hefur mikla þýðingu fyrir
krakkana að kynnast þeim þætti
svona vinnu; að komast inn í at-
vinnuhús, sjá atvinnufólk að verki
og fá að vinna með því.“
Tónskáldin og danshöfundarnir
eru sammála um að það sé mjög
mikilvægt að aðstæður fyrir sam-
vinnu af þessu tagi verði til. Það sé
mikilvægt fyrir listamenn úr ólík-
um greinum að fá tækifæri til að
vinna saman, og eins sé það gott
fyrir langt komna listnemendur að
fá að spreyta sig í samvinnu við
fagfólk.
Listdansskóli Íslands var stofn-
aður árið 1952 og þá undir hatti
Þjóðleikhússins og hét þá Listdans-
skóli Þjóðleikhússins eða þar til
1990 að skólinn ásamt Íslenska
dansflokknum slitu sig frá Þjóð-
leikhúsinu og fluttu á Engjateig 1.
Þessar tvær stofnanir störfuðu síð-
an saman, Íslenski dansflokkurinn
og Listdansskóli Íslands, þar til um
haustið 1997 að dansflokkurinn
flutti í Borgarleikhúsið og þetta
urðu tvær aðskildar stofnanir.
Nemendur Listdansskólans sem
dansa á afmælissýningunni á
Listahátíð eru Emelía B. Gísladótt-
ir, Guðrún I. Torfadóttir, Hannes
Þorvaldsson, Hjördís L. Örnólfs-
dóttir og Saga Sigurðardóttir. Þau
dansa í Sögu, verki Sveinbjargar
og Hildigunnar. Hjördís og Emelía
dansa einnig í Alfa, verki Láru og
Kjartans, ásamt þeim Andra Ó.
Jónssyni, Guðrúnu Óskarsdóttur,
Katrínu D. Jónsdóttir og Maríu L.
Ámundadóttur. Pörin tvö í verki
Ástrósar og Lárusar Halldórs eru
Hákon A. Halldórsson, Ívar Ö.
Sverrisson, Tanja M. Friðjónsdótt-
ir og Tinna Ágústsdóttir.
Tónskáldafélag Íslands var
stofnað árið 1945. Markmið félags-
ins frá upphafi var að sinna hags-
munamálum íslenskra tónskálda og
stuðla að framgangi íslenskrar tón-
listar bæði hérlendis og erlendis.
Í gegnum tíðina hefur Tón-
skáldafélagið staðið fyrir fjölmörg-
um viðburðum á sviði tónlistar
bæði með sjálfstæðum verkefnum
og í samvinnu við ýmsa aðila bæði
innanlands og erlendis.
Frumsýning dansþrennunnar í
Þjóðleikhúsinu er í kvöld kl. 20.00,
en önnur sýning á laugardag kl.
14.00.
Fimmtíu ára afmæli Listdansskóla Íslands haldið hátíðlegt með sýningu í Þjóðleikhúsinu
Lúðrar, rafmagn og
kór miðla tónlist við
þrjá nýja dansa
Saga, verk Sveinbjargar Þórhallsdóttur og Hildigunnar Rúnarsdóttur.
Ann ég, dýrust drósa, verk Ástrósar
Gunnarsdóttur og Lárusar Halldórs
Grímssonar.
Alfa, verk Láru Stefánsdóttur og
Kjartans Ólafssonar, á dans-
þrennunni í Þjóðleikhúsinu.