Morgunblaðið - 01.08.2002, Blaðsíða 1

178. TBL. 90. ÁRG. FIMMTUDAGUR 1. ÁGÚST 2002 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 1. ÁGÚST 2002
SJÖ manns féllu og að minnsta kosti
áttatíu særðust, margir alvarlega, í
sprengjuárás á Hebreska háskólann
í Jerúsalem í gær. Tveir hinna látnu
voru ísraelskir en hinir fimm voru
erlendir námsmenn, þar af ein
bandarísk kona og einn franskur
maður. Ekki hefur tekist að bera
kennsl á hina þrjá. Að sögn lögreglu
var ekki um sjálfsmorðsárás að ræða
heldur var sprengjan skilin eftir í
poka sem skilinn var eftir á borði í
fjölsóttu mötuneyti háskólans og
sprakk hún meðan fjöldi stúdenta
sat að hádegisverði.
Palestínsku Hamas-samtökin hafa
lýst sprengingunni á hendur sér og
segjast hafa gert árásina til að hefna
fyrir loftárás Ísraelshers á Gaza-
borg í síðastliðinni viku en þar féllu
fjórtán Palestínumenn, þar af nokk-
ur börn.
Allt að sextíu sprengju-
árásir í undirbúningi
Embættismenn í Ísrael hafa af því
áhyggjur að árásin í gær geti verið
einungis sú fyrsta af mörgum, en yf-
irmaður ísraelsku leyniþjónustunnar
sagði ísraelska þinginu á þriðjudag
að palestínsk hryðjuverkasamtök
væru að undirbúa allt að sextíu
sprengjuárásir á ísraelsk skotmörk.
Útgöngubann var aftur sett á í
palestínsku borginni Nablus á Vest-
urbakkanum í kjölfar árásarinnar en
því hafði verið aflétt fyrir fimm dög-
um. Höfðu ísraelsk stjórnvöld lofað
því fyrir nokkrum dögum að slaka á
takmörkunum ýmiss konar á Vestur-
bakkanum sem í gildi hafa verið frá í
júní en hætt hefur verið við allar til-
slakanir eftir árásirnar tvær í gær og
í fyrradag. Þá sprengdi herinn upp
sprengiefnaverksmiðju í Jenín.
Palestínska heimastjórnin for-
dæmdi árásina, sem er önnur
sprengjuárásin á tveimur dögum, en
sagði forsætisráðherra Ísraels, Ariel
Sharon, bera ábyrgð á „þessum víta-
hring ofbeldis“. Talsmaður Banda-
ríkjaforseta fordæmdi árásina
harkalega. „Þessi hryðjuverkaárás
undirstrikar nauðsyn þess að Palest-
ínumenn og leiðtogar þeirra grípi til
aðgerða til að stöðva hryðjuverk svo
möguleiki sé á því að friður ríki í
Mið-Austurlöndum.“
Mikið var að gera í mötuneytinu
þegar sprengjan sprakk, enda marg-
ir stúdentar að taka próf á þessum
tíma. Þá stunda margir erlendir
skiptinemar nám við háskólann á
sumrin. Samtals stunda um 23.000
manns nám við háskólann og af þeim
eru 4.600 arabar. Er mötuneytið ein-
mitt þekkt fyrir að vera einn af fáum
stöðum í Ísrael þar sem gyðingar og
arabar eiga friðsamleg samskipti.
„Ég mun aldrei skilja af hverju þeir
réðust á stað eins og þennan,“ sagði
Alastair Goldrein, breskur skipti-
nemi. „Það eru engir hermenn hérna
og engar byssur, bara ungt fólk að
borða matinn sinn.“
Sjö falla og að minnsta kosti 80 særast í sprengjutilræði í Jerúsalem
Óttast öldu sprengjuárása
AP
Ísraelskir hjálparstarfsmenn hlaupa með særðan mann í burt frá mötu-
neyti Hebreska háskólans þar sem sprengjan sprakk í gær.
Jerúsalem. AP, AFP.
TIL óeirða kom í gær í Caracas,
höfuðborg Venesúela, fyrir fram-
an byggingu hæstaréttar landsins,
en fyrir dómstólnum er verið að
reka mál á hendur fjórum herfor-
ingjum sem sakaðir eru um land-
ráð. Á myndinni sjást nokkrir
mótmælendur, sem tilheyra stjórn-
arandstöðunni í Venesúela, brjót-
ast í gegnum varnarvegg óeirða-
lögreglu. Lögreglan þurfti að
beita táragasi til að dreifa mót-
mælendunum og skutu lögreglu-
menn af vopnum sínum upp í loft-
ið.
AP
Óeirðir í
Venesúela
UTANRÍKISMÁLANEFND öld-
ungadeildar Bandaríkjaþings hóf í
gær umræður um hugsanlegar hern-
aðaraðgerðir Bandaríkjanna gegn
Írak. Svöruðu sérfræðingar á sviði
utanríkis-, öryggis- og varnarmála
spurningum nefndarmanna um
stefnu Bandaríkjastjórnar, stjórn-
málaástandið í Írak og aðgengi Sadd-
ams Husseins Íraksforseta að ger-
eyðingarvopnum. Vitnaleiðslurnar,
sem halda eiga áfram í dag, eru
fyrsta opinbera umræðan um málið í
Bandaríkjunum.
Sumir þingmenn beggja flokka á
Bandaríkjaþingi eru teknir að draga í
efa að ríkisstjórn landsins undirbúi
hugsanlega árás á Írak nógu vel.
Þrýsta þeir nú á George W. Bush for-
seta og stjórn hans að birta sannfær-
andi mat á þeirri hættu sem af Írak
stafi, þeirri áhættu sem möguleg inn-
rás hafi í för með sér og því hvers
krafist verði af Bandaríkjunum eftir
að stríðið hafi verið háð.
Formaður utanríkismálanefndar-
innar, demókratinn Joseph Biden,
sagði að bera þyrfti saman afleiðing-
ar innrásar við afleiðingar þess að
fara ekki með vopnavaldi gegn stjórn
Saddams forseta. Repúblikaninn
Dick Lugar tók undir með honum og
sagði að huga þyrfti af alvöru að af-
leiðingum hugsanlegra átaka og hvað
koma skyldi að þeim loknum.
Anthony Cordesman, sérfræðing-
ur á sviði varnarmála, varaði nefnd-
armenn við því að vanmeta hernaðar-
mátt Íraka. „Það er ekki hægt að
hunsa þennan her.“ Cordesman sagði
það einnig mikilvægt að tryggja sam-
vinnu bandamanna Bandaríkjanna á
svæðinu, sérstaklega Tyrklands og
Sádí-Arabíu. „Það er mjög alvarlegt
ef við getum ekki flogið um sádí-ar-
abíska lofthelgi,“ sagði hann, en
stjórnvöld í Sádí-Arabíu hafa lagst
gegn innrás í Írak og segja stjórn-
unarhætti yfirvalda í Bagdad vera
íraskt innanríkismál.
Töluverður ágreiningur hefur ver-
ið innan bandarísku stjórnarinnar
um Írak, en þingmenn og stjórnmála-
skýrendur leggja nú æ meiri áherslu
á að umræðan verði að breytast og
fara fram fyrir opnum tjöldum.
Lee Hamilton, fyrrverandi for-
maður utanríkismálanefndar full-
trúadeildarinnar, segir að „miðað við
umfang og mikilvægi verkefnisins
hafi merkilega lítil umræða verið um
það“.
Fræða verður almenning
Fleiri þingmenn hafa tekið í sama
streng. Chuck Hagel, sem situr í ut-
anríkismálanefnd öldungadeildar-
innar, segir að slíka umræðu hafi ein-
mitt vantað um stríðið í Víetnam á
fyrri hluta sjöunda áratugarins. Sér-
fræðingar benda á að verði banda-
rísku þjóðinni ekki gerð full grein
fyrir því hvað felist í hugsanlegum
hernaðaraðgerðum í Írak, sérstak-
lega hættunni sem felist í mögulegri
beitingu íraskra sýkla- og efnavopna,
geti það haft alvarlegar afleiðingar.
Verði meira mannfall í stríðinu en
þjóðin hafi upphaflega búist við geti
almenningsálitið snúist gegn herför-
inni eins og gerðist í Víetnamstríð-
inu.
Þrýst á Bush að
opna umræðuna
Washington. AP, Los Angeles Times, Washington Post.
Bandaríkjaþing ræðir Írak
TYRKNESKA þingið samþykkti
í gær að boða til kosninga í nóv-
ember, og voru allir flokkar þar
á einu máli, en forsætisráð-
herrann, Bulent Ecevit, eindreg-
ið andvígur. Kjörtímabilinu lýkur
ekki fyrr en í apríl á næsta ári,
en 449 þingmenn af 550 greiddu
atkvæði með tillögunni. Þrír sátu
hjá.
Ecevit hefur ítrekað, en án ár-
angurs, reynt að koma í veg fyrir
að boðað verði til kosninga áður
en kjörtímabilinu lýkur, og hefur
fullyrt að slíkt muni hafa alvar-
legar afleiðingar fyrir efnahags-
lífið, sem er í miklum kröggum,
og að kosningar gætu ógnað ver-
aldlegu stjórnkerfi landsins, sem
er að mestu byggt múslímum.
Ecevit samþykkti með semingi
að boða kosningar í nóvember
eftir að samsteypustjórn hans
missti þingmeirihluta sinn þegar
fjöldi þingmanna flokks hans,
Lýðræðislega vinstriflokksins,
yfirgaf flokkinn, en síðan hefur
Ecevit bartist hatrammlega gegn
því að af kosningaboðuninni
verði.
Tyrkneska löggjafarþingið
Kosið í nóvember
Ankara. AFP.
HAGTÖLUR sem birtar voru í dag
sýna að hægt hefur á hagvexti í
Bandaríkjunum og að samdráttur-
inn í fyrra var alvarlegri en áður var
talið. Verg þjóðarframleiðsla jókst
um 1,1% á öðrum fjórðungi fjárlaga-
ársins, samkvæmt upplýsingum
bandaríska viðskiptaráðuneytisins,
en það er helmingi minni vöxtur en
hagfræðingar höfðu spáð. Megin-
ástæða samdráttarins er sögð vera
minnkandi neysla og samdráttur í
verslun.
Jafnframt birti ráðuneytið árlegt
endurmat á tölum fyrir verga þjóð-
arframleiðslu allt aftur til ársins
1999 og samkvæmt þeim hófst sam-
drátturinn fyrr, var meiri og varði
lengur en talið hefur verið.
Þrátt fyrir þessar fréttir hækkaði
Dow Jones-hlutabréfavísitalan um
54,28 stig eða 0,64% og er nú
8.734,31 stig. Nasdaq-vísitalan lækk-
aði aftur á móti um 16 stig eða 1,19%
og er nú 1.328,19 stig.
Bandaríkin
Hægt hefur
á hagvexti
Washington. AP.