Heimilistíminn - 14.10.1976, Blaðsíða 7

Eiríkur Sigurðsson:
Kristján frá Djúpalæk
Islenzka þjóöin hefur veriö ljóöelsk. Um
aldamótin voru lærö og sungin kvæöi góö-
skáldanna okkar. Og margir höföu af
þeim bæöi menntun og ánægju.
Enn eru lesin og sungin kvæöi hér á
landi. Aö visu skipa þau minna rúm en áö-
ur i huga almennings, enda fleira til
dægrastyttingar.
Eitt af þeim skáldum, sem yrkja nú
samtimamönnum sinum til ánægju er
Kristján frá Djúpalæk. Hann hefur sent
frá sér 11 ljóöabækur, auk óbundins máls.
Siöasta ljóöabók hans ,,Sólin og ég” kom
út á fyrra ári.
Kristján frá Djúpalæk átti sextugsaf-
mæli i sumar. Þaö leiöir hugann aö liönu
dagsverki hans.
Þegar Kristján varö fimmtugur sendi
hann frá sér safn úr ljóöum sinum og kall-
aöi bókina „1 vingaröinum”. 1 formála
bókarinnar farast honum svo orö:
„Þegar ég nú komst aö þvi, aö áriö 1966
yrði ég án undanbragða, fimmtugur, þá
þótti mér hlýöa aö athuga hversu mér
hefði tekist yrkingin i vingaröi Drottins.”
1 bók þessari má fá gott yfirlit yfir
kvæöi höfundarins. Er þar aö vonum
margt ágætra kvæöa.
1 þessu greinarkorni veröur lauslega
minnzt þessa skálds og hvaö hann hefur
gefið þjóö sinni.
Kristján er fæddur á Djúpalæk á
Langanesströndum 16. júli 1916. Foreldr-
ar hans voru Einar Eiriksson og Gunn-
þórunn Jónasdóttir. Hann ólst upp i stór-
um systkinahópi við venjulega sveita-
vinnu og fremur kröpp kjör. En snemma
geröi hann sér ljóst, aö þaö var aöeins
eitt, sem hann þráöi: Aö veröa skáld.
Leikvangur hans i bernsku var fjaran,
þar sem öldurnar báru mörg barnagull á
land. 1 kvæöinu Fjaran segir hann:
„Blandaöist löngum bernskunnar glaöi
rómur,
flæöarmáls þins og fuglanna
strengjasveit.
En gieöin er burtu, gamli bærinn
minn tómur.
Hvort gengur þar nokkur rekann I
sprekaleit?”
Hver veit nema söngur úthafsöldunnar
á Djúpalæk eigi alltaf einhvern streng i
hörpu skáldsins? Siöan hefur ljóöiö veriö
skáldinu tryggur förunautur. An ljóösins
mundi Kristjáni þykja lifiö dapurlegt.
Menntunar leitaöi Kristján sér i Eiöa-
skóla of fann þar lifsförunaut sinn. Þar
var þá skólastjóri séra Jakob Kristinsson.
Batt Kristján viö hann innilega vináttu og
hygg ég aö þetta göfugmenni hafi sáð
mörgum góöum fræjum i sál hins unga
sveins.
Þá var hann einn vetur I Menntaskólan-
um á Akureyri, en ekki voru efni fyrir
hendi til meiri skólagöngu. Hann fékk aö
reyna fátækt kreppuáranna. En hann er
sjálfmenntaður i beztu merkingu þess
orös. Hann kvæntist ungur Unni Friö-
bjarnardóttur frá Staöartungu i Hörgár-
dalogeiga þau einn son Kristján aö nafni.
Kristján var bóndi i Staðartungu 1938-1943
og verkamaöur á Akureyri 1943-1949. Þá
voru þau hjón búsett i Hveragerði 1950-
1961. A þeim árum stundaöi hann kennslu
i Þorlákshöfn. Arið 1962 fluttust þau hjón
aftur til Akureyrar og gerðist Kristján þá
ritstjóri „Verkamannsins” um árabil.
Siöan hefur hann stundaö hér ritstörf
ýmiskonar.
Fyrsta ljóöabók Kristjáns kom út áriö
1943 og hét „Frá nyrztu ströndum”.
Fyrsta kvæöiö i bókinni bar sama nafn.
Þar i er þetta:
„Tvær ósáttar nornir örlög mér hafa
spunnið
og eöli mitt slungið fjarskyldum þáttum 1
tveim.
Frá nyrztu ströndum landsins er Ilf
mitt runnib
og ljóö minnar bernsku flest eru helguö
þeim.”
Eftir basl og erfiöleika kreppuáranna
varð Kristján róttækur i skoöunum og
þótti margir gallar vera á núverandi
þjóöfélagi. Þá orti hann mikiö um þjóðfé-
lagsmál og eitt sinn ágætt kvæöi er hann
nefndi „Söngur verkamanna”. Hann lauk
þvi kvæði meö þessari vlsu:
„Viö erum starfsins stolta liö
og stétt vor efld i raun.
Viö krefjumst vinnu, krefjumst brauös,
viö krefjumst réttra skipta auös,
aö hijóti hver sin iaun.
Aö vinna aöeins sjálfum sér
er sök viö lifsins boöorö hvert.
Hitt veröur mest um vert:
aö saman jafnt i sókn og vörn
og sigri stöndum vér.”
Kristján frá Djúpalæk
7