Heimilistíminn - 14.10.1976, Blaðsíða 26

Þeir fóru vestur
Framhald af 19. siöu.
Viku siöar voru þeir komnir þar aö sem
Platte-fljót rennur i Missouri. Ails staöar
gat aö lita vitnisburö um búsetu Indfána á
þessum slóöum — grafhörga, bústaöi i
eyöi og fleira — en hér sáu þeir fyrstu
beinu sönnunina. Indiánahund sem
skokkaöi meö árbakkanum. Þar meö var
komiö aö þvi aö Lewis og Clark þurftu aö
hefjast handa um eitt meginviöfangsefni
leiöangursins: aö reyna aö koma á viö-
skiptum milli Bandarikjamanna og
Indfána er á leiö þeirra uröu.
A þessum slóöum liföu tvær Indiána-
þjóöir. Ottóar voru leifar þjóöar, sem
áöur var mun fjölmennari en liföi nú
undir verndarvæng annarrar þjóöar,
Bonf-Indiána. Þeir Drewyer og Cruzatte
voru geröir út meö tóbak til gjafa aö
heimsækja fastabækistöövar þessara
tveggja kynstofna. En sú för var ekki til
fjár þvi aö allir karlmenn voru fjarri á
visundaveiöum svo aö leiöangurinn hélt
áfram upp fljótiö. Nokkrum dögum sföar
rákust tveir veiöim. á Missúri-Indiána
og færöu hann meö sér til leiöangurs-
manna. Hann féllst á aö flytja fólki sínu
boöþeirra, en þeir Lewis og Clark létu slá
upp búöum hjá klettadrangi sem þeir
nefndu Council Bluffs eöa Þinghöföa.
Borg sú, sem nú heitir Council Bluffs, og
er viö Missourifljót gegnt Omaha, er ekki
viö Þinghöföa þeirra Lewis og Clarks
heldur einum 30 kilómetrum sunnan viö
þann staö.
Aö þessum þingstaö kom brátt fyrsta
sendinefnd Indiána sem þeir Lewis og
Clark skiptu viö. Fyrir Indiánunum fóru
sex höföingjar þrir af þjóö Ottóa og þrir
Missúriar, og i fylgd meö þeim var
franskur túlkur sem bjó hjá þeim og haföi
viö þá verzlun. Sett var upp sóltjald undir
tré og hleypt kveöjuskotiaf fallbyssunni á
stóra bátnum. Aö loknum viöhafnarlegum
kurteisiskveöjum var fastmælum bundiö
aö hafa umræöur næsta dag og þá kynnt-
ust Lewis og Clark ræöuhöldum Indiána f
fyrsta sinn. Aö lokinni inngangsræöu
Lewis þar sem hann greindi frá aö Banda
rikin réöu nú þessu landssvæöi, aö hinn
mikli Hviti-Faöir (forsetinn) byöi Indíán-
um vernd sina og nú yröu þeir aö beina
verzlun sinni til Bandarikjanna, svaraöi
sérhver höföingjanna sex meö heillangri
ræöu. Innihaldiö var i stuttumáli aö þeir
féllust á viöskiptin, aö þeir óskuöu eftir
skotvopnum aö beita gegn óvinum sínum,
Omaha-Indfánum, og þeirkvörtuöu um aö
þeir fengju aldrei neitt, ekki svo mikiö
sem kuta frá Fransmönnum nema aö
borga þaö fullu veröi.
Þessa siöustu ábendingu tóku
leiöangurstjórar þegar tilgreina og fengu
26
gestum sinum aö gjöf bandariskan fána,
knipplingakufl aö flytja æösta höföingja
þeirra, sem ekki tók þátt í heimsókninni,
og oröur af ýmsum stigum handa
viöstöddum höföingjum. Einnig afhentu
landkönnuöirnir, af örlæti sem þeir siöar
sáu eftir, púöur og viskí sem og glingur
eins og faröa og fataskraut. Clark skrifaöi
i dagbók sina: „Þeir voru vel sáttir meö
þaö þeir fengu I návist hinna tveggja
feöra, þaö erM. Lewis og WmClark.” Um
kvöldiöréru leiöangursmenn áfram, sælir
yfir aö vel heföi tekizt fyrsta framlag
þeirra til heimsveldisstofunar.
Ekki gekk allt þó jafn snuröulaust hjá
þeim. Fyrst veiktist Floyd liöþjálfi og
stöan kom til leiöindaatvik um Moses
Reed, einn hermanninn f hópnum. Hann
var búinn aö fá nóg af leiöangrinum.
Undir þvi yfirskini aö hafa týnt hnffi dróst
hann aftur úr. Þegar hann kom ekki fram
undir kvöld var sendur eftir honum leitar-
flokkur sem fann hann og kom meö hann
aftur nokkrum dögum siöar. Hann haföi
strokiö og var á heimleiö. Likast til hefur
hann vonazt til aö fá far meö einhverjum
kaupmanni á leiö niöur fljótiö um haustiö
meö farm af bjórafeldum. Herréttur var
umsvifalaust settur yfir Reed og hann
sekur fundinn. Hann var dæmdur til aö
hlaupa fjórum sinnum framhjá öllum
leiöangursmönnum og hver maöur strýkti
hann er hann fór hjá, annaöhvort meö niu
óla svipu eöa meö byssuskeftinu. Ofan á
þetta kom svo sú refsing aö hann var ekki
lengur talinn þátttakandi i leiöangrinum.
Hann varö aö vfsu aö vera meö þeim þar
til stóri báturinn yröi sendur niöur fljótiö
en enginn mátti blanda viö hann geöi.
Þessari refsingu var framfylgt enda þótt
þrír Indíánahöföingjar sem sóttu leiöang-
ursmenn heim bæöu honum griöa.
Fréttir af fyrsta fundi þeirra og Indiána
bárust nú um nágrenniö og fleiri höföingj
ar heiöruöu þá meö heimsóknum. Brátt
uröu Lewis og Clark gestgjafar æöstu
framámanna þeirra. Litli-Þjófur, æösti
höföingi Ottóa, lét af hendi oröu sem
Frakkarhöföu gefiö honum og fékk í staö-
inn stærstu oröu sem leiöangursmenn
gátu gefiö. En þó aö Litli-Þjófur væri sátt-
ur m eö sinn hlut undu ekk i allir j afn glaöir
viö sitt. Einn fékk aöeins skjal og skilaöi
þvi snarlega til „Stóra-Bláeygs” (Clarks)
en fékk haröoröa ádrepu. Skjaliö var
siöan fengiö i hendur yfirhöföingja ætt-
bálksins og hann beöinn gefa þaö „þeim
sem hann taldi þess veröugastan”. Af
mikilli mannþekkingu fékk hann þaö
höföingjanum sem áöur haföi hafnaö
skjalinu.
Fundinum lauk svo þannig aö allir
fengu viskitár og leiöangursmenn
bjuggust til feröar. Floyd liöþjálfi varö nú
hastarlega veikur. Trúlega veröur aö
telja að sjúkdómur hans viö upphaf mán-
aöarins hafi veriö fyrsta aökenning aö
botnlangabólgu og aö nú hafi botnlanginn
Ein hinna hressilegu en oft ónákvæmu tréskuröarmynda er prýddu ferðasögu
Peters Gass, „Journal of Voyages”, sem út kom 1812 og var fyrsta frásögn af
leiðangrinum er birtist á prenti.