Heimilistíminn - 14.10.1976, Blaðsíða 38

Á leið til
AAandana
áfram, framhjá húsi fransks kaupmanns
og nokkrum eyðiþorpum Indiána, i leit að
næsta stórstofni Indiána, sem þeir
hugðust hitta, Arikörum. Hinn 8. október
komu þeir til búða þessa fólks á stórri
eyju úti i fljótinu þar sem það ræktaði tó-
bak, mais og baunir. Lewis og Clark vissu
ekki hvernig móttökurnar yrðu svo að
Clark skipaði tvöfaldan vörð viö búðir
sem þeir reistu á ströndinni, auk þess sem
hann skildi eftir vopnaða menn i stóra
bátnum meðan Lewis fór með túlkum inn
I þorpið. Fundur var ákveðinn næsta dag,
en af honum varö ekki sakir illviöris.
Bátarnir hentustum á öldunum og raunar
var ekki auðfært neinni fleytu á fljótinu
nema „nautabátum” Indiánanna, kring-
lóttum koppum úr einni visundshúð sem
strengd var á trégrind. A þessum bátum
skoppuðu indjánakonurnar á öldutoppun-
um, jafnvel i miklu ölduróti. Leiðangurs-
menn áttu eftir að sjá mun meira af þess-
um bátum siðar i mánuðinum er þeir
omu til þorpa mandan-manna.
Franskir velunnarmenn höföu þetta
Arlkara-þorp að viðskiptamið-
stöö og allmagir þeirra voru nú þar stadd-
r. Þetta greiddi úr öllum tungumála-
var.dkvæöum. Nú urðu Ieiðangursmenn I^
iyrsta sinn þess varir aö þeir höfðu
„leynivopn”, sem þeir áttu slðar oft eftir
að beita f viðskiptum við Indlána. Það var
negrinn York, þræll Clarks. Indiánum
þótti afar mikið til Yorks koma. Þeir
trúöu i fyrstu alls ekki ööru en hann væri
málaður svartur. Þó tók út yfir þegar
hann tók ofan og sýndi þeim hrokkið hár
sitt, þá fengust þeir til aö trúa að hörunds-
litur hans væri honum lika eölilegur.
York þessi var sérstæöur persónuleiki
og á allan hátt fuilgildur þátttakandi I
leiðangrinum — nema hann fékk ekkert
kaup — og setti nú á svið sjónarspil fyrir
Aríkarana. Hann sagöi þeim, að hann
væri kominn af villidýrum og hefði hús-
bóndi hans tamið hann. Auk þess sannaði
hann þeim meö rýti miklu og geiflum, hve
sterkur hann var.
Höfðingjum úr nálægum þorpum var
boðið til umræðnanna sem stóðu með
miklum vinskap I tvo daga. Gestirnir gáfu
Indiánunum stálkvörn til að mala I korn
og þágu i staðinn grænmeti að gjöf. Eitt
var það sem greindi Arikara frá öðrum
Indiánum sem þeir hittu, en það var að
þeir neituðu aðþiggja viski. Kváðust þeir
raunar undrandi á aö Hviti-Faöir væri að
halda að þeim drykk sem breytti þeim I
fáráölinga. Hér sáu Lewis og Clark aö
þeir höföu góða Indlána, kurteisa og
vinsamlega. Þegar þeir voru spurðir
hvort þeir vildu senda sendimenn til
Washington kváðust þeir glaðir vildu gera
það, ef þeir bara þyrðu fyrir Súunum.
Þetta ástand rákustkönnuöirnir oft á með
Indiánum: Súar kúguðu Arikara, Stór-
magar óðu yfir Mandana og svo fram-
vegis.
Annað var og sem jók á vinsældir Arlk-
ara meöal leiðangursmanna, en þaö var
greiðasemi kvenfólksins. Henni er bezt
lýst i settlegri opinberri skýrslu um
leiðangurinn sem gerð er eftir dagbókum
þeirra Lewis og Clarks:
Konur þessar eru fegurri en konur Sú-
anna, en hvorar tveggja eru hneigðar til
ástleitni og mönnum vorum veittist engan
veginn erfitt aö verða sér úti um félaga
yfir nóttina fyrir milligöngu túlka. Oftast
voru fundir þessir i meinum og varð að
sjálfsögðu aö halda þeim leyndum fyrir
eiginmönnum og ættmennum. Meðal
rikara (Arlkara) eru velsæmisreglur
raunar með öllu þveröfugar þvi sem vér
annars eigum að venjast: þeim þykir hin
mesta svtvirða og vansæmd af eiginkona
eða systir lætur ókunnum manni bllöu
slna fala án samþykkis eiginmanns eða
bróður. Þetta á einkum við af þvl aö I
mörgum tilvikum vottar eiginmaður eða
bróðir framandi aöila kurteisi eða þakk-
læti með þvl að fá honum téða konu og
telur sér sæmd aö þvl hann sinni henni.
Súarnir buöust til aö ljá oss konur slnar en
vér afþökkuðum meöan vér dvöldumst
hjá þeim og þá fylgdu þeir oss eftir og
buðu oss kvenfólk i tvo daga. Rlkarar
voru oss jafn þjónustuliprir og vér
stóðumst jafn einarðlega freistingar
þeirra: en svo mjög fýsti þá aö gera oss til
hagræðis að þeir sendu oss um borð í bát-
inn um kvöldið tvær afar fagrar kven-
persónur og lögðu hart að oss að þekkjast
kurteisi þeirra. Sá svarti maður York
varð þessarar greiðvikni mjög aðnjót-
andi. Fjarri fór þvl aö litaraft hans kallaði
fram nokkra fordóma með Indlánum,
þvert á móti geröi þaö hann enn eftirsókn-
arveröari i augum þeirra og þeim var
mjög I mun að varðveita sln á meðal ein-
hverja endurminning um heimsókn þessa
undursamlega gests. Sem dæmi um að-
hlynning þá sem hann naut má greina frá
þviaðrikarieinn bauö honum ihús sittog
fékk honum þar eiginkonu sina og dró sig
siðan i hlé út fyrir dyrnar. Einn af félög-
um Yorks, sem var að leita hans, kom að
dyrunum en hinn riddaralegi eiginmaður
vildi enga truflun llða fyrr en liðinn væri
tilhlýðilegur timi.
Innanlands
Ég er tíu ára og mig langar aö skrifast
á viö stelpu eða strák á aldrinum 9-11
ára. Æskilegt, að mynd fylgi fyrsta
bréfi.ef mögulegter. Ahugamál mörg.
Berglind S. Ingjaldsdóttir
Stóra Kambi
Breiðubík
Snæf.
Ég óska eftir aö skrifast á við stelpur á
aldrinuni9-ll ára. Svara öllum bréf-
um.
Kristln Einarsdóttir
Sætúni 1
Suðureyri
Okkur langar að komast I bréfasam-
band við stráka á aldrinum 13-15 ára.
Erum sjálfar á 14. ári. Mörg áhuga-
mái.
Helena Kristjánsdóttir
Hálsvegi 5
Þórshöfn Langanesi
Þórunn Björg Árnórsdóttir
Hálsvegi 1
Þórshöfn Langanesi
Ég óska eftir aö skrifast á viö stelpur á
aldrinum 9 til 11 ára. Svara öllum
bréfum.
Svanhildur Halldórsdóttir
Sætúni 9
Suðureyri
Mig langar að komast I bréfasamband
viö steipur á aldrinum 7-9 ára. Er sjálf
8 ára.
Eyrún Jónasdóttir
Kálfholti Ásahreppi
Rang.
Égóska eftir pennavinum, strákum og
stelpum á aldrinum 13-15 ára. Er að
veröa 14 ára. Ahugamál mörg.
Margrét Bragadóttir
Hofi
Álftafiröi
S.-Múl.