Heimilistíminn - 14.10.1976, Blaðsíða 29

Á leið til Mandana
fenglegir ásýndum. Höfuðiö var rakað
nema rönd af hári eftir endilöngum hvirfli
og þessi mön endaði i fléttu að aftan. 1
hárinu báru þeir fjaðrir og puntsvins-
brodda. Æðsti höfðinginn hafði langan
streng með gullarnarfjöörum hangandi I
hári sinu. Þeir féllust á að reykja friöar-
pipu en þegar Lewis ætlaði að hefja ræðu
sina kom i ljós aö enginn manna hans
hafði nægjanlegt vald á máli Súanna til að
koma boöskap hans til skila. Hann varð
þvi að stytta mál sitt en fékk höfðingjum
hefðbundnar gjafir. Svo lét hann ferja þá
og nokkra striösmenn þeirra út i stóra
bátinn þar sem þeir fengu að fjá fallbyss-
una og annan búnaö.
Lewis lét gefa Svarta-Visundi viski neö-
an I glasi sem höföingjanum féll
hið bezta og bað um meira
drafandi röddu. Er Lewis sýndi
honum tóma flöskuna greip hann
hana og saug af áfergju til að ná i sið-
ustu dropana. Óeirinn, sem lika hafði
fengið hressingu, þóttist orðinn kófdrukk-
inn og neitaði að fara i land þegar
leiðangursmenn bjuggust til að fylgja
gestum sinum til strandar. Hann kvaðst
ekki hafa fengið nægar gjafir og færi
hvergi. Svo bætti hann viö að feröamönn-
unum yrði ekki leyft aö fara lengra. Þetta
var alvarleg hótun. Franski kaupmaöur-
inn á Sedruseyju haföi sagt Lewis og
Clark aö Óeirinn væri sá sem þvingaði ár-
tolla af kaupmönnum. Clark kom
höfðingjunum i annan eintrjáninginn og
stefndi með þá til lands. óeirinn þráaöist
enn við og mótmælti ákaft.
Nú fór skapofsinn undir rauöu hári
Clarks að segja tilsin. Hann segir svo frá I
dagbók sinni: „Asakanir hans voru svo
persónulegs eölis aö ég fann mig til
neyddan að Bregða Sverði.” Jafnframt
gaf hann merki til Lewis á stóra bátnum
og hann lét beina fallbyssunni að ár-
bakkanum og skipaði mönnum sinum að
miða rifflum sinum á höfðingjana.
Indlánarnir brugðust við þessu með þvi aö
taka upp boga sina og reyna að ná taki á
kaðlinum i eintrjáningnum. Þetta var
taugastrið. Hóparnir tveir stóðu hvor
andspænis öörum. Ef Lewis eða Clark
hefðu glúpnaö andartak hefði öllu verið
lokið. Þó svo að þeir hefðu ekki veriö strá-
felldir á staönum heföu þeir neyðzt til aö
gjalda Indiánunum tolla, sem án efa
hefðu höggviö slikt skarð i vistir þeirra,
að þeir hefðu tæpast komizt til Mandan-
Indiánanna, hvað þá til Kyrrahafsstrand-
ar. En þar sem Indiánarnir fengu engin
fyrirmæli frá höföingjum sinum lögðu
þeir ekki örvar á bogastrengina og
höfðingjarnir gengu á land. Er Óeirinn
gekk burt kallaöi hann, að þeir hefðu nóg
af striösmönnum og mundu smám saman
drepa alla leiöangursmenn. Clark kallaöi
á móti með hjálp eins af mönnum sinum
sem kunni svolitið i Súamáli, að hann gæti
kallað á hinn Hvita-Föður sér til hjálpar
og slikt væri vald hans að hann gæti látiö
útrýma gervallri Tetonaþjóðinni I einu
vetfangi.
Þessu örlagarika andartaki fylgdi held-
ur spaugilegt tilvik. Er Clark og menn
hans reru út að stóra bátnum kom sendi-
maður syndandifrá Svarta-Visundi. Hann
baöst þess kurteislega, aö konur þeirra og
börn fengju aö sjá furöur stóra bátsins
daginn eftir. Loft var samt enn lævi
blandiö og flestir leiðangursmenn vöktu
þessa nótt af ótta við skyndiárás sem þó
var ekki gerð.
Daginn eftir hélt Lewis i land með vopn-
uðu fylgdarliði. Þeir höfðu unniö fyrstu
umferð og hugöust nú styrkja stöðu sina.
Það var fullljóst að Súarnir voru orönir
skelkaðir svo aö Lewis féllst á tilboð
Svarta-VIsundar um nýja ráðstefnu.
Cla rk kom i land og þeir fyrirliöarnir voru
bornir með viðhöfn á stórum, útflúruðum
visundsfeldi inn i griöarstórt tjald sem
rúmaði sjötiu manns. Allir tóku sér sæti i
hring. A miðju gólfi var breitt úr spænsk-
um fána hjá stjörnu- og bekkjafánanum
bandariska, sem Lewis og Clark höfðu
gefið daginn áður. Hjá fánunum var
friðarpipa úr rauðum leir skorðuð á kvisl-
um á endum stuttra trjágreina og var
svanadúnn breiddur á jörðina þar i kring.
Aö lokinni langri ræðu eins öldungs Sú-
anna, þar sem hann beiddist miskunnar
af komumönnum, kveikti Svarti-VIsundur
i pipunni meö viöhöfn og beindi pipu-
kóngnum i höfuðáttirnar fjórar áður en
hann reykti af pipunni, fékk hana svo
Framhald á bls 37
Þegar á öidina leiö leitaöi alda innflytjenda ' inn I vestursvæöin bandarfsku.
Flestir komu I von um skjótfenginn auö, aörir vildu aöeins iifa betra iifi en til
þessa. Þeir sem mest höföu úthaldiö uröu eftir og lögöu grunn aö nýju þjóðfélagi.