Morgunblaðið - 11.01.2006, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Álagningarseðlarvegna fasteigna-gjalda verða send-
ir út síðar í mánuðinum
eins og hefðbundið er ár
hvert. Sveitarfélög hafa
mörg hver tekið ákvarðan-
ir um að lækka álagning-
arstuðla fasteignagjalda
vegna mikillar hækkunar
fasteignamats. Í öðrum
sveitarfélögum hafa
ákvarðanir í þessum efnum
ekki enn verið teknar, en
málið verður til umfjöllun-
ar á bæjarráðs- og bæjar-
stjórnarfundum sem fyrirhugaðir
eru á næstu dögum og vikum.
Fasteignamat hefur aldrei í sög-
unni hækkað jafnmikið og það
hækkaði í lok síðasta árs. Þá hækk-
aði matið á sérbýli á höfuðborgar-
svæðinu um 35% og á íbúðum í fjöl-
býli um 30% og koma þessar
hækkanir til viðbótar miklum
hækkunum á fasteignamati á und-
anförnum árum.
Í stærri sveitarfélögum víða um
land, á Suðurnesjum, Vesturlandi,
Norður- og Austurlandi, var hækk-
unin litlu minni en á höfuðborgar-
svæðinu eða 30% á sérbýli og 20%
á íbúðum í fjölbýli. Þannig er til að
mynda háttað um Reykjanesbæ,
Grindavík, Sandgerði, Voga, Sel-
foss, Akranes, Borgarnes, Akur-
eyri, Egilsstaði og Fellabæ.
Stærstur hluti fasteignagjalda
er reiknaður út frá fasteignamati
og hefði því að óbreyttum álagn-
ingarstuðlum þýtt samsvarandi
hækkun á tekjum sveitarfélaga af
þessum liðum fasteignagjaldanna.
Sveitarfélögin hafa hins vegar
mörg hver ákveðið að lækka álagn-
ingarstuðlana eða eru með fyrir-
ætlanir um það, þannig að tekjur af
fasteignagjöldum hækki ekki
meira en sem nemur verðlags-
hækkun á tímabilinu. Sum sveitar-
félög ætla að lækka gjöldin meira
en sem þessu nemur. Þannig ætlar
Kópavogur að gefa afslátt af fast-
eignaskatti, holræsagjaldi og
vatnsgjaldi sem nemur hækkun
matsins, auk þess sem vatnsgjald
lækkar úr 0,19% í 0,13%.
Fasteignagjöld skiptast í fast-
eignaskatt, holræsagjald, vatns-
gjald, aukavatnsgjald, sorpeyðing-
argjald, sorphreinsunargjald og
lóðarleigu. Gjöldin eru lögð á allar
fasteignir í bæjarfélögum, hvort
sem um er að ræða íbúðar- eða at-
vinnuhúsnæði. Fasteignaskattar
og holræsagjald er reiknað út frá
fasteignamati og vatnsgjald einnig
í flestum tilvikum, en í sumum til-
vikum er um að ræða fastagjald í
krónutölu, auk gjalds á fermetra.
Aukavatnsgjald er reiknað út frá
rúmmetrastærð húss, sorpgjöldin
eru krónutölugjöld og lóðaleigan er
í flestum tilvikum reiknuð út frá
lóðamati. Samanburður á inn-
heimtu fasteignagjalda á milli
sveitarfélaga getur því verið nokk-
uð flókin, en talsverður munur er á
milli sveitarfélaga að því leyti
hversu há prósenta er innheimt í
þessum gjöldum og getur þar mun-
að tugum þúsunda í sumum tilvik-
um, sérstaklega þegar um stórar
og verðmætar eignir er að ræða.
Reykjavík hefur þegar ákveðið
að lækka álagningarstuðla þannig
að tekjur aukist ekki nema sem
nemur verðlagshækkun á tíma-
bilinu. Mosfellsbær og Garðabær
hafa einnig ákveðið lækkanir og til
stóð að samþykkja lækkanir álagn-
ingarstuðla á bæjarstjórnarfundi í
Hafnarfirði í gærkvöldi. Seltjarn-
arnes tók ákvörðun um lækkun
álagningarstuðla fasteignaskatts
og vatnsgjalds áður en endanlegt
fasteignamat lá fyrir um miðjan
desember síðastliðinn, en holræsa-
gjald er ekki innheimt á Nesinu.
Fasteignamat í bæjarfélaginu
hækkaði meira en áætlanir gerðu
ráð fyrir og stendur til að lækka
álagningarstuðla fasteignaskatta
enn frekar á bæjarstjórnarfundi
sem fyrirhugaður er 18. janúar
næstkomandi.
Árni Sigfússon, bæjarstjóri í
Reykjanesbæ, segir að ákvarðanir
hafi ekki enn verið teknar um
lækkun álagningarstuðla fast-
eignagjalda í bæjarfélaginu, en það
verði gert á næstu einum til tveim-
ur vikum og markmiðið sé að
tekjur af fasteignagjöldum aukist
ekki umfram verðlag.
Kristján Þór Júlíusson, bæjar-
stjóri á Akureyri, tók í sama
streng. Ákvarðanir um lækkun
álagningarstuðla verði teknar á
næstu vikum og stefnt sé að því að
álögur hækki ekki í takt við þessa
hækkun fasteignamatsins heldur
miklu fremur í takt við verðlag á
tímabilinu eða eitthvað slíkt.
Ekki hefur verið tekin afstaða til
hækkunar fasteignamatsins í bæj-
arstjórn Borgarbyggðar. Fjár-
hagsáætlun fyrir 2006 var sam-
þykkt í byrjun desember áður en
nýtt mat lá fyrir og voru þá
óbreyttir álagningarstuðlar sam-
þykktir. Páll Brynjarsson, bæjar-
stjóri, segist eiga von á að málið
verði til umræðu á bæjarstjórnar-
fundi síðar í vikunni.
Ákveðið var að lækka álagning-
arstuðla fasteignaskatta á Egils-
stöðum við afgreiðslu fjárhags-
áætlunar í byrjun desember.
Álagningarstuðlar á íbúðarhús-
næði lækkuðu um 11% og á at-
vinnuhúsnæði um 13%, en ekki
stendur til að lækka stuðlana frek-
ar, að sögn Eiríks Björns Björg-
vinssonar bæjarstjóra.
Fréttaskýring | Sveitarfélög og fasteignamat
Taka ákvarð-
anir fljótlega
Lækkun álagningarstuðla fasteigna-
gjalda er víða enn til meðferðar
Verðmæti fasteigna hefur stóraukist.
Fimm sinnum hærri álagn-
ing á atvinnuhúsnæði

Álagning fasteignaskatta á at-
vinnuhúsnæði er miklu hærri en
á íbúðarhúsnæði. Þannig getur
álagningin á atvinnuhúsnæði
verið þrisvar til fimm sinnum
hærri en á íbúðarhúsnæði. Fast-
eignamat á atvinnuhúsnæði
hækkaði minna en á íbúðar-
húsnæði eða um 10% almennt, en
þó um 20% í Reykjavík og Kópa-
vogi. Lækkanir á álagning-
arstuðlum atvinnuhúsnæðis hafa
hins vegar lítið verið til umræðu.
Eftir Hjálmar Jónsson
hjalmar@mbl.is
UMBOÐSMAÐUR Alþingis telur að
skort hafi á að gjafsóknarnefnd og
dóms- og kirkjumálaráðuneytið hafi
leyst úr beiðni föður um gjafsókn í
forsjármáli með fullnægjandi hætti.
Maðurinn kvartaði yfir því við um-
boðsmanninn að ráðuneytið synjaði
umsókn hans en hann hugðist fara í
mál fyrir héraðsdómi gegn barns-
móður sinni vegna forsjár tveggja
barna þeirra. Ráðuneytið synjaði
beiðninni.
Barnalög ganga út frá því að for-
eldri, sem ekki hefur forsjá barns,
geti krafist forsjárbreytingar fyrir
dómi í framhaldi af fyrri dómsúr-
lausn, enda telji dómur að forsendur
hafi breyst frá uppkvaðningu fyrri
dóms og að forsjárbreytingin sé til
hagsbóta fyrir barnið, að því er fram
kemur í áliti umboðsmannsins. Synj-
un ráðuneytisins á málaleitan
mannsins byggðist á því að Hæsti-
réttur hefði áður dæmt í forsjármáli
hans og barnsmóðurinnar og ekki
yrði séð af framlögðum gögnum að
aðstæður hefðu breyst svo að ætla
mætti að niðurstaða málsins yrði
önnur.
Taki málið til meðferðar að
nýju ef maðurinn óskar þess
Umboðsmaður benti m.a. á að gjaf-
sóknarnefnd hefði ekki talið ástæðu
til að draga í efa staðhæfingar
mannsins um breyttar aðstæður
hans og að hæstaréttardómurinn
fjallaði einungis um forsjá dótturinn-
ar en ekki sonarins. Því hefði ekki
verið hægt að ganga út frá því að
dómurinn hefði skorið úr öllum álita-
efnum sem uppi væru í málinu sem
maðurinn hugðist höfða, enda varð-
aði það forsjá beggja barnanna.
Þá benti umboðsmaður á að í gjaf-
sóknarbeiðni mannsins hefði komið
fram að barnsmóðirin hefði tálmað
umgengni hans við börnin. Umboðs-
maður kvaðst ekki sjá, í ljósi ákvæðis
barnalaga, með hvaða rökum gjaf-
sóknarnefnd og ráðuneytið gætu full-
yrt að slík tálmun á umgengni myndi
ekki skipta sköpum um niðurstöðu í
dómsmáli um forsjá barnanna.
Það var einnig niðurstaða umboðs-
manns að dráttur á meðferð málsins
hefði ekki verið skýrður með full-
nægjandi hætti. Beindi hann þeim til-
mælum til dóms- og kirkjumálaráðu-
neytisins að það tæki mál mannsins
til meðferðar að nýju, ef hann óskaði
þess, og leysti þá úr því í samræmi
við sjónarmið sem fram koma í áliti
umboðsmanns.
Beiðni um gjafsókn ekki af-
greidd á fullnægjandi hátt
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
 Meira á mbl.is/ítarefni
PÓST- og fjarskiptastofnun hafnar
því að samþykkja þær breytingar
sem Síminn boðaði á gjaldskrá fyr-
ir samtengingarþjónustu og áttu
að taka gildi um áramótin. Er Sím-
anum því óheimilt að innheimta
hærri gjöld fyrir samtengingu en
þau sem í gildi voru fyrir tilkynn-
ingu Símans. Um er að ræða gjöld
vegna samtengingar við símakerfi
annarra fjarskiptafyrirtækja. Sím-
inn hefur sent stofnuninni bréf þar
sem farið er fram á að hún dragi
ákvörðun sína til baka vegna mein-
legra galla.
Í niðurstöðu Póst- og fjarskipta-
stofnunarinnar segir m.a., að
stofnunin geti ekki fallist á rök
Símans um hækkun kvöld-, nætur-
og helgidagataxta fyrir svonefndan
umflutning, nýtt tengigjald fyrir
umflutning og sérstakt gjald fyrir
aðgangstengingu í föstu forvali.
Helstu rök Símans fyrir hækkun
á umræddum gjöldum byggist á
verðsamanburði við gjöld sem tek-
in eru af TDC í Danmörku, Tele-
nor í Noregi, Skanova í Svíþjóð og
Eircom á Írlandi. Póst- og fjar-
skiptastofnun segir meðal annars,
að ljóst sé að þær tölur, sem Sím-
inn miði við, séu í sumum tilfellum
ekki samanburðarhæfar, þar sem
Síminn bjóði einungis upp á eina
tegund samtengingar í gegnum
skiptistöðvar.
Brot á jafnræðisreglu
Að sögn Evu Magnúsdóttur,
upplýsingafulltrúa Símans, telur
fyrirtækið að með ákvörðun Póst-
og fjarskiptastofnunar, sé brotið
gegn jafnræðis-, andmæla- og
rannsóknarreglu. Stofnunin byggi
ákvörðun sína meðal annars á
þeirri fullyrðingu að Og Vodafone
hafi ekki verið útnefnt sem félag
með umtalsverða markaðshlut-
deild. Segir Eva að stofnunin hafi
hins vegar sjálf útnefnt Og Voda-
fone sem fyrirtæki með umtals-
verða markaðshlutdeild á farsíma-
markaði í júlí 2003.
Í október það ár hafi svo úr-
skurðarnefnd fjarskiptamála út-
nefnt Og Vodafone sem fyrirtæki
með umtalsverða markaðshlutdeild
á samtengimarkaði. Þá hafi verið
tekið fram í bréfi sem Póst- og
fjarskiptastofnun sendi Símanum
að ekki væri óskað eftir rökstuðn-
ingi Símans varðandi breytingu á
samtengiverðum í NMT, sem sé
brot á andmælarétti Símans. Enn-
fremur hafi stofnunin brotið gegn
rannsóknarreglu í málinu og ekki
gætt þess að upplýsa nægilega vel
um málið. Að sögn Evu telur Sím-
inn að stjórnsýsluhættir Póst- og
fjarskiptastofnunar í málinu séu
með þeim hætti að stofnunin hafi
skapað sér bótaskyldu.
Hafna boðuðum breyting-
um á gjaldskrá Símans
Annað eins hal hefur ekki verið tekið af Eyjamanni svo elstu menn muni.