Morgunblaðið - 11.01.2006, Side 24

24 MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
KJARABARÁTTA
Í HVERRA ÞÁGU?
Íþriðja sinn á innan við ári reynir for-ysta kennarasamtakanna nú aðgrípa fram fyrir hendurnar á eigin
félagsmönnum við gerð kjarasamninga.
Forsvarsmenn Félags grunnskólakenn-
ara hafa neitað að samþykkja samkomu-
lag, sem gert hefur verið milli kennara
Norðlingaskóla í Reykjavík, fræðsluyf-
irvalda í borginni og skólastjórans.
Samkomulagið er byggt á bókun við
kjarasamning Kennarasambands Ís-
lands og launanefndar sveitarfélaganna
frá árinu 2004. Það gerir ráð fyrir að
vinnutími kennara sé skilgreindur með
nýjum hætti; kennarar hafi fasta viðveru
í skólanum á milli kl. 9 og 17 og skóla-
stjóri fái ákveðinn yfirráðarétt yfir
vinnutíma starfsmannanna, í stað þess
að hann sé niðurnjörvaður eins og í
kjarasamningi KÍ og launanefndarinn-
ar. Kennsluskylda er þannig sveigjan-
leg, mismunandi eftir kennurum og jafn-
vel tímabilum, enda segir Sif
Vígþórsdóttir skólastjóri að sinna þurfi
ýmsum öðrum störfum innan skólans en
kennslu, s.s. þróunarstarfi.
Á móti meiri sveigjanleika og þeirri
hagræðingu, sem þessari breytingu
fylgir, fá kennarar greidd 31 til 35%
hærri laun en kjarasamningurinn gerir
ráð fyrir.
Sif Vígþórsdóttir er formaður sam-
taka áhugafólks um skólaþróun í land-
inu. „Þetta er tilraun til eins árs. Við er-
um að reyna að stíga hér skref sem
hugsanlega gætu nýst öðrum,“ segir Sif í
samtali við Morgunblaðið í gær. „Í okkar
röðum telja margir að kjarasamningar
kennara tefji mjög fyrir allri skólaþróun
ef ekki beinlínis hamli. Því er afar mik-
ilvægt fyrir skólaþróun í þessu landi að
einhver fái að gera tilraun sem þessa. Ég
get ekki með nokkru móti skilið af
hverju Félag grunnskólakennara heim-
ilar hana ekki. Ég held reyndar að það
væri í þágu kennara að slík tilraun yrði
gerð.“
Vafalaust eru margir fleiri en Sif Víg-
þórsdóttir, sem ekki skilja afstöðu Fé-
lags grunnskólakennara. Og þar á meðal
eru kennararnir við Norðlingaskóla,
sem réðu sig til starfa á þeim forsendum
að gerð yrði tilraun með nýtt vinnutíma-
og launafyrirkomulag á grundvelli bók-
unarinnar í kjarasamningi KÍ. Margir
kennarar hafa bundið miklar vonir við að
útfærsla á þessari bókun mætti verða til
þess að hægt yrði að bjarga kjaramálum
kennara úr þeim ógöngum, sem þau eru
óneitanlega komin í. Tvær aðrar tilraun-
ir hafa verið gerðar, frá því kjarasamn-
ingurinn var gerður eftir langt og erfitt
verkfall, til að byggja á bókuninni. Sú
fyrri var í Ísaksskóla, þar sem kennarar
sömdu um nýja vinnutímatilhögun og
mun hærri laun en kjarasamningurinn
gaf þeim að óbreyttu. Þrátt fyrir hótanir
Félags grunnskólakennara um lögsókn
hefur Ísaksskóli haldið sínu striki, m.a.
með þeim árangri að kennarar hafa þar
meira svigrúm til þróunarstarfs og ýms-
ar nýjungar hafa litið dagsins ljós.
Í Sjálandsskóla í Garðabæ átti að fara
svipaða leið, en kennarasamtökin komu í
veg fyrir það.
Þessi framkoma kennaraforystunnar
við eigin félagsmenn er nánast óskiljan-
leg. Til hvers var skrifað undir bókunina
um að „taka upp í tilraunaskyni til eins
skólaárs í senn, hliðstæð vinnutíma-
ákvæði og gilda hjá öðrum háskóla-
menntuðum starfsmönnum sveitarfé-
laga, þ.e. á bilinu kl. 8.00 til 17.00 og
innan þeirra tímamarka sé öll vinnu-
skylda kennara?“ Stóð aldrei til hjá for-
ystu kennarasamtakanna að láta á hana
reyna og prófa nýjar aðferðir? Hvernig
stendur á því að forystumenn kennara,
nánast einir háskólamenntaðra stétta,
halda svona fast við niðurnjörvaða
vinnutímaskilgreiningu, sem augljós-
lega þjónar ekki lengur kröfum tímans?
Það eru hagsmunir kennara og alls
skólastarfs í landinu að brjótast út úr því
öngstræti, sem kjaramál kennarastétt-
arinnar eru komin í. Tilraunir eins og
þær, sem hafa verið gerðar í Ísaksskóla,
Sjálandsskóla og Norðlingaskóla eru ein
leiðin til þess. Ný hugsun verður aug-
ljóslega að koma til, eigi að takast að
hefja kennarastarfið til þess vegs og
virðingar, sem það verðskuldar og
tryggja þessari mikilvægu stétt góð
laun, þannig að hæfasta fólkið fáist til
starfa í skólum landsins.
Getur verið að forysta kennarasam-
takanna óttist að það fjari undan henni
ef aðrir en hún sjálf gerir samninga, sem
skila kennurum miklum kjarabótum? Er
ekki líklegt að það gerist enn hraðar en
ella, ef hún heldur áfram að slá á puttana
á eigin félagsmönnum, segja þeim hvað
þeim sé fyrir bestu og býr sig undir að
sigla inn í nýjar kjaraviðræður að tveim-
ur árum liðnum, með ekkert nema gömlu
hugmyndirnar upp á vasann?
SAMKEPPNISHÆF?
Bæjaryfirvöld í Kópavogi hafa aug-ljóslega áttað sig á því að þau verða
að grípa til aðgerða til að tryggja for-
eldrum í bænum næga þjónustu á leik-
skólum. Þær aðgerðir hljóta að felast í
því að bæta kjör starfsfólksins, sem ým-
ist fæst ekki til starfa á leikskólunum
eða hefur hótað að segja upp.
Ármann Kr. Ólafsson, forseti bæjar-
stjórnar Kópavogs, segir í Morgun-
blaðinu í gær að bærinn muni koma með
ákveðið útspil á launaráðstefnu sveitar-
félaganna í næstu viku. „Við munum
leggja áherslu á það að bæta kjör hinna
lægstlaunuðu og ófaglærðs starfsfólks á
leikskólunum þannig að við séum sam-
keppnishæf við önnur sveitarfélög,“
segir Ármann.
Þetta lofar vissulega góðu fyrir for-
eldra í Kópavogi, sem hafa miklar
áhyggjur af ástandinu á leikskólunum
og eru jafnvel í þeirri stöðu að geta ekki
stundað vinnu.
Það er þó ástæða til að staldra við um-
mæli Ármanns. Gefur orðið „samkeppn-
ishæf“ ekki til kynna að um einhverja
samkeppni sé að ræða? Staðreyndin er
sú, að það er afar lítil samkeppni á milli
sveitarfélaga um starfsfólk. Þvert á
móti halda þau launaráðstefnu sína og
hafa samflot í launamálum til að hafa
sem minnsta samkeppni.
Það þarf að auka samkeppni um
starfsfólk; ýmist með því að sveitar-
félögin semji sjálf við sitt fólk eða með
því að þau feli einkaaðilum í auknum
mæli að reka félagslega þjónustu á borð
við rekstur leikskóla. Þannig er líkleg-
ast að sveitarfélögin verði samkeppnis-
hæf um fólk við einkamarkaðinn, þar
sem lögmál framboðs og eftirspurnar
ráða ferðinni.
Ólafur Loftsson, formaðurFélags grunnskóla-kennara (FG), segir aðsamkomulag skóla-
stjóra og kennara Norðlingaskóla
annars vegar og fræðsluyfirvalda í
Reykjavíkurborg hins vegar snú-
ist ekki um tilraun um skólaþróun
heldur um tilraun á kjarasamningi
grunnskólakennara.
„Ég sé ekki betur en að hún
[skólastjórinn, Sif Vígþórsdóttir]
sé að fara á skjön við kjarasamn-
ing kennara, ef hún er að starfa
samkvæmt því samkomulagi sem
lagt var fyrir samstarsfnefnd
Kennarasambands Íslands (KÍ) og
Launanefnd sveitarfélaganna
(LN), “ segir Ólafur. Hann segir
að í samkomulaginu sé tekin út öll
kennsluskylda og þar með stór
hluti af vinnutímaákvæðum kjara-
samningsins. Með því sé verið að
fara á svig við gildandi kjarasamn-
ing. Þetta er eitthvað sem við
verðum að ræða við skólastjórann
og Reykjavíkurborg.
Eins og fram kom í Morgun-
blaðinu í gær hefur Sif unnið að
því að undanförnu, að frumkvæði
Reykjavíkurborgar, að breyta
launa- og vinnutímafyrirkomulagi
kennara við skólann. Hún segir að
markmiðið sé að geta betur mætt
þörfum skólans og þróun hans.
Samkomulag um þetta efni var
undirritað milli skólans og
fræðsluyfirvalda í ágúst sl. Ólafur
gerir ýmsar athugasemdir við
málflutning Sifjar í Morgun-
blaðinu í gær. Hann segir til að
mynda að hún hafi leitað til félags-
ins í júní sl., og þá þegar hafi
henni verið greint frá því að
óbreytt yrði fyrrgreint samkomu-
lag ekki samþykkt innan félagsins.
Henni ætti því ekki að hafa
komið á óvart að félagið myndi
ekki samþykkja samkomulagið í
samstarfsnefnd Kennarasam-
bands Íslands (KÍ) og Launa-
nefndar sveitarfélaganna (LN).
Ólafur segir að hann hafi strax í
upphafi bent Sif á ákvæði 2.1.2. í
kjarasamningi kennara, og mælst
til þess að hún færi eftir því. Það
væri langskynsamlegasta leiðin. Í
ákvæðinu segir m.a. að heimilt sé
að semja við einstaka starfsmenn
um rýmkun á dagvinnutímabili og
um ákveðið frjálsræði hvað varðar
vinnuskyldu. Því er síðan bætt við
að leita skuli samþykkis viðkom-
andi stéttarfélags þegar ákvæðið
er nýtt.
Hann segir að Sif hafi ekki vilj-
að nýta sér þetta ákvæði um m.a.
ákveðið frjálsræði varðandi vinnu-
skyldu, heldur hafi hún farið aðra
leið, og tekið út alla kennsluskyldu
og þar með stóran hluta af vinnu-
tímaákvæðum kjarasamningsins,
eins og áður sagði, en í vinnutíma-
ákvæðum samnningsins er vinnu-
tíminn skilgreindur, þ.e. hve stór
hluti hans eigi að fara í kennslu,
undirbúning og fleira. Þannig hafi
samkomulag hennar og fræðslu-
yfirvalda í Reykjavík litið út er
það var kynnt samstarfsnefndinni.
„Samkomulagið er lagt fyrir
nefndina til samþykktar eða synj-
unar. Við gerum ekki þetta sam-
komulag og höfum ekki heimild til
að breyta því fyrir hönd starfs-
manna eða Reykjavíkurborgar.“
Ekki var því unnt að samþykkja
samkomulagið óbreytt í nefndinni,
að sögn Ólafs, og var rökstuðn-
ingur FG lagður fyrir nefndina
seinni hluta nóvembermánaðar.
Ólafur ítrekar hins vegar að af-
staða félagsins hafi verið skýr allt
frá upphafi, og því ætti það ekki
að hafa komið Sif á óvart í nóv-
ember.
Sif benti á í Morgunblaðinu í
gær að samkomulagið væri byggt
á bókun fimm í kjarasamningi
grunnskólakennara, en samkvæmt
því væri heimilt að víkja frá samn-
ingnum í tilraunaskyni að fengnu
samþykki samstarfsnefndarinnar.
Ólafur segir að það sé skilningur
FG að bókunin þýði þó ekki að
heimilt sé að henda út allri vinnu-
skyldu og vinnutímaákvæðum.
Hann bendir m.a. á að kennarar
hafi um árabil reynt að ná
kennsluskyldunni niður, til að hafa
m.a. meiri tíma til undirbúnings
og fleira, og að það hafi verið ein
megináherslan í kennaraverkfall-
inu haustið 2004.
Fagnar launahækkunum
Í umræddu samkomulagi er
gert ráð fyrir því, eins og fram
kom í Morgunblaðinu í gær, að
laun kennara skólans hækki um 31
til 35% gegn því að vinnuskylda
þeirra sé frábrugðin þeirri vinnu-
skyldu sem tilgreind er í kjara-
samningi grunnskólakennara.
Ólafur kveðst að sjálfsögðu fagna
því ef skólastjórar geti hækkað
laun starfsmanna sinna.
„Við fögnum því ef hún getur
hækkað launin um 35% og stönd-
um ekki í vegi fyrir því. En það má
velta því fyrir sér hvort um raun-
verulega hækkun sé að ræða, enda
virðist skólinn ekki hafa fengið
aukin fjárframlög til að mæta svo-
kallaðri launahækkun kennara.“
Ólafur segir ekki heppilegt að
Sif skuli draga samtök áhugafólks
um skólaþróun inn í þessa um-
ræðu, en Sif er formaður þeirra
samtaka. „Ég veit ekki betur en að
það séu mjög margir kennarar í
þessum samtökum og skil ekki ef
það á að vera aðalbaráttumál
þeirra að beita sér fyrir því að
brjóta niður kjarasamninga við
Kennarasamband Íslands (KÍ).“
Ólafur bendir í þessu sambandi
á þingsályktun frá þingi KÍ í mars
á síðasta ári. Þar sé stjórn og
samninganefnd FG sterklega vör-
uð við því að samþykkja tilrauna-
samninga við einstaka skóla sem
skerði áunnin réttindi kennara,
sem náðst hafi með áratuga bar-
áttu. Hann leggur áherslu á að að
þeirri ályktun standi öll félög
Kennarasambands Íslands.
„Þessi tillaga var samþykkt
samhljóða á þingi sambandsins,“
segir hann. „FG hefur ítrekað boð-
ið skólastjóra að starfa samkvæmt
ákvæði 2.1.2 og framfylgja þeirri
skólastefnu sem hún hefur áhuga
á í tilraunaskyni og um leið að
hækka laun til kennara, en því
hefur ekki verið tekið.“
Ólafur Loftsson, formaður FG, um samkomulag
Frekar tilraun um
þróun en um kjara
Nemendur í Norðlingaskóla ásamt Steinunni Valdísi Óskarsdóttu
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
HERMANN Valsson, trún
maður kennara í Norðling
segir kennara við skólann
ráðið sig til starfa þar un
formerkjum að stefnt yrð
breytingum á launa- og vi
tímafyrirkomulagi hjá þe
Kennararnir hafi skrifa
samkomulag vegna þessa
þeir voru ráðnir til starfa
samkomulag hafi nú verið
Félagi grunnskólakennar
stöndum að fullu við þetta
komulag. Það er einhugu
það,“ segir Hermann.
Kennararnir eru ekki s
þá niðurstöðu sem fram k
greinargerð Félags grunn
kennara vegna málsins. Þ
meðal annars að það væri
FG að fræðsluyfirvöld Re
Stöndu
samko
STEFÁN J. Hafstein, for
menntaráðs Reykjavíkur
segist styðja viðleitni skó
Norðlingaskóla til að auk
sveigjanleika í skólastarf
„Við höfum stutt þessa vi
skólastjórans í Norðlinga
enda var að frumkvæði m
ráðs auglýst eftir skólast
skólann og starfsfólki sem
láta reyna á bókun fimm
samningi kennara. Við te
hægt sé, samkvæmt því, a
um meiri sveigjanleika í
inu.“
Styður v
skólastj
ÞORGERÐUR K. Gunnars
menntamálaráðherra segi
efnið í Norðlingaskóla í Re
athyglisvert. Í samkomula
verkefnið sem skólastjóri,
arar skólans og fræðsluyf
Reykjavík hafa undirritað
ið á um nýtt launa- og vinn
fyrirkomulag kennara, se
brugðið kjarasamningum
ara.
Verkefni