Morgunblaðið - 11.01.2006, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
VEGNA umræðna í fjölmiðlum og
í undirheimum bloggaranna um
prófkjör VG í Kópavogi vill undirrit-
aður taka eftirfarandi fram: Í að-
draganda prófkjörs
stækkaði félagið um
67,5%, sem merkir að
veruleg söfnun fór
fram. Ef við gefum
okkur að þeir sem
skráðu sig í félagið
dagana fyrir forvalið
hafi greitt atkvæði
kemur í ljós að gamlir
félagsmenn voru í
minnihluta þeirra sem
atkvæði greiddu. Mið-
að við þessar forsendur
voru nýir félagsmenn
64% kjósenda en hlut-
fall hinna náði aðeins tæplega 36%.
Um slík vinnubrögð eru ekki allir á
eitt sáttir og heldur ekki að búið sé
að farga öllum kjörgögnum.
Af málefnum
Þrátt fyrir ósætti um vinnubrögð
er ég þess fullviss að framboð VG á
fullt erindi við bæjarbúa. Ég er einn-
ig sannfærður um að forsenda þess
sé að framvarðarsveitin og fé-
lagsmenn allir komi fram sem hóp-
ur, en ekki einstaklingar, og hafi
annað að bjóða en hinir flokkarnir.
VG þarf m.ö.o. að sækja fram, svo
notað sé líkingamál úr íslenskri
stjórnmálasögu, „þversum“ í stað
„langsum“ og bjóða kosti sem vekja
umræðu og menn geta ekki leitt hjá
sér. Meginatriði framboðs VG, ef ég
mætti ráða, væru eftirfarandi:
1. Félagshyggja í stað einkavæð-
ingar: Að við drögum enga dul á að
við stefnum að því að bærinn verði
miðstöð félagshyggju á landsvísu.
Að við höfnum einkavæðingu sem fé-
lagslegri og hagstjórnarlegri lausn.
Hins vegar er ekki með þessu sagt
að einkaframtakið fái ekki að njóta
sín. Ég tel t.d. að skólar sem bjóða
upp á kennslu- og uppeldisfræðilega
kosti, s.s. Waldorfskólinn, eigi að fá
að þrífast og blómstra. Einkavæðing
sem einhver „straumur hins nýja
tíma, nýrrar aldar“, er tímaskekkja.
Hún er ekki nýrri en svo að á 19. öld
var hún þegar úr sér gengin og kall-
aði á öflugt andsvar verkalýðshreyf-
ingar sem bauð upp á raunverulegar
„nýjar“ lausnir: lausnir félagshyggju
og samneyslu.
Það þarf ekki að fara
mörgum orðum um
einkavæðinguna eða
hvað hún hefur haft í
för með sér, fyrir utan
að skapa „útrásaraðal“.
Það sem postular
frjálshyggjunnar köll-
uðu dreifða eignaraðild
breyttist í andhverfu
sína og eignir allra
landsmanna hafa orðið
að eignum eins, tveggja
eða þriggja lands-
manna. Fyrirtæki sem
áður voru „þjónustufyrirtæki“ þurfa
nú að skapa „eigendum“ sínum arð.
Þjónustan hefur m.ö.o. vikið fyrir
arðsemissjónarmiðum og hefur ekki
batnað. Sókn eftir hámarksgróða
verður öllum siðalögmálum yfir-
sterkari.
Andstaða mín við þessa tíma-
skekkju sem við köllum einkavæð-
ingu er svo mikil að ég vil ekki að-
eins að við höfnum henni heldur að
við heitum því að leitast við að leið-
rétta „glæpinn“ fáum við til þess afl.
2. Sameining sveitarfélaga: Að
Kópavogur hafi frumkvæði að sam-
einingarviðræðum við nágranna-
sveitarfélög. Til að forðast misskiln-
ing er ekki verið að mæla fyrir því að
eitt sveitarfélag gleypi annað, það
stóra sloki í sig þau litlu, heldur við-
ræðum sem leiði til samkomulags
sem að sínu leyti yrði borið undir úr-
skurð íbúa. Megintilgangur þessa
yrði:
… að einfalda stjórnsýslu,
… að draga úr yfirbyggingu,
… að gera skipulagsmál á öllum
sviðum heildstæð og bæta þar með
þjónustu,
… og síðast en ekki síst að gera
grenndarlýðræði ekki aðeins raun-
hæft heldur nauðsynlegt.
3. Gegnsæi og siðareglur: Að við
höldum fram nauðsyn þess að launa-
kerfi bæjarins, líkt og stjórnsýslan,
verði gegnsætt og embættismenn
gangist undir skýrar siðareglur.
4. Launanefnd sveitarfélaga: Að
bærinn dragi sig út úr launanefnd
sveitarfélaga og semji beint við
starfsfólk sitt. Það er þversögn að
einmitt þeir sem hæst tala um vald-
dreifingu og lýðræði skuli hanga
eins og hundar á roði á miðstýrðu
launakerfi. Með þessum hætti firrir
bæjarstjórn sig ábyrgð á kjara-
málum þótt starfsfólk felli samn-
ingstilboð trekk í trekk.
Lengi mætti halda áfram að telja
upp málaflokka, s.s. þjónustu við
börn og eldri borgara, umhverf-
ismál, samgöngumál, öryggi í um-
ferðinni o.s.frv. Flest slíkra mála eru
af þeim toga að aðrir flokkar geta af
fullkomnu ábyrgðarleysi tekið undir
þau og gert jafnvel að sínum eins og
dæmin sanna. Það er einlæg sann-
færing mín að VG verði að draga
fram sérstöðu sína; sýna fram á að
flokkurinn hafi upp á valkosti að
bjóða, en framleiði ekki ilmríka
froðu sem aðrir geta baðað sig í.
Við málum bæinn
rauðan og …
Af fréttum síðustu daga má ætla
að einhverskonar upplausnarástand
ríki í félagi VG í Kópavogi. Svo er
ekki, og mér vitandi er enginn á leið
yfir til Samfylkingarinnar eða ann-
arra flokka vegna vonbrigða með úr-
slit prófkjörs. Hitt er annað að fylk-
ingar geta riðlast, en þá og því
aðeins að málefnaágreiningur verði
of mikill til þess að hann verði brú-
aður. Við gagnrýnum og tökumst á
en hlaupum ekki burt. Ef einhugur
verður um málefni og þau verða bor-
in fram af glaðbeittum, samhentum
hópi munum við, með aðstoð fólks úr
öllum flokkum, líka Samfylkingu,
mála bæinn rauðan – og grænan.
Með ósk um gæfuríkt ár.
Af prófkjörs-
drama í Kópavogi
Þorleifur Friðriksson fjallar
um prófkjör Vinstri grænna og
bæjarmál í Kópavogi
’Þrátt fyrir ósætti umvinnubrögð er ég þess
fullviss að framboð VG á
fullt erindi við bæj-
arbúa.‘
Þorleifur Friðriksson
Höfundur er sagnfræðingur.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
MARKMIÐ Tryggingastofnunar
hefur ávallt verið að standa vörð
um lífskjör sinna skjólstæðinga.
Skattalöggjöfin hefur það að mark-
miði að gæta jafnræðis en ekki að
lögin hafi þau áhrif að jafngildi
upptöku eigna hjá þeim sem hafa
náð ellilífeyrisaldri við 67 ára mark-
ið.
Margvíslegar tryggingabætur og
tekjutenging áttu að ganga til
þeirra sem stæðu næst því að vera í
fjárhagslegri nauð.
Umhverfi lífskjara og tekjuöfl-
unar er stöðugt að breytast. Skjól-
stæðingar trygginganna gera þá
kröfu til löggjafans að trygg-
ingalögin fylgi þessum breytingum
stöðugt eftir.
Nokkur atriði er snerta lífskjör
og viðleitni til sjálfsbjargar, hafa
snúist í andhverfu sína.
Frítekjumarkið
Frítekjumarkið hefur næstum því
frosið fast við gamalt og þáverandi
hóflegt tekjuþak. Hækkun þessa
þaks hefur hvorki náð að fyglja
vísitölu né launaþróun. Núverandi
þakhæð væri sanngjarnari allt að
175 þús.kr.í stað 75.125 kr. sem er í
gildi í dag.
Tekjutengingin
Sjálfsbjargarviðleitni eldri borgara
til tekjuöflunar eru settar muög
þröngar skorður. Mikill mannauður
er þarna frystur niður og til skaða
fyrir þjóðfélagið. Innflutningur á
vinnuafli gæti minnkað ef þessi at-
vinnuauður væri nýttur meir en nú
er gert.
Þeir sem hafa greitt í séreign-
arsjóði geta lent í skerðingu á elli-
lífeyri ef þeir taka ekki út þennan
sjóð fyrir 67 ára aldur. Þessi eigna-
tilfærsla er skattlögð að fullu sem
tekjur, en jafnframt því getur það
haft áhrif til lækkunar á greiðslum
frá Tryggingastofnun, nema grunn-
lífeyri.
Breytist tryggingaréttur öryrkja,
batnar hann eða versnar við 67 ára
aldursmörkin? Þessi spurning hefur
komið fram, ef þar verður breyting
á, er þess þá gætt að hún verði ör-
yrkjum í hag?
HJÖRTUR ÞÓRARINSSON
Lóurima 15, Selfossi.
Lífeyrismál eldri
borgara og andhverfa
í skattalöggjöf
Frá Hirti Þórarinssyni:
ÚT ER komið fyrsta bindi af Sögu
Bolungarvíkur eftir Jón Þ. Þór
sagnfræðing. Bók þessi fékk all-
góða umgetningu í Morgunblaðinu
eftir Sigurjón Björnsson en þar
var þó frekar um að ræða lýsingu
á bókinni en gagnrýni. Nokkur at-
riði í henni hljóta þó að teljast
gagnrýni verð, einkum í kaflanum
um mannfjölda og búsetu á 18.
öld. Þar segir á bls. 73 að til sé
ein heimild um íbúafjölda í Bol-
ungarvík á tímabilinu 1710 til
1801. Hið rétta er að til eru
bændatöl frá 1735 og 1753 og svo
manntalið 1762 með öllum íbúum
hreppsins. Svo eru heil sókn-
armanntöl frá 1790, 1791 og 1792
ásamt brotum úr öðrum.
Á bls. 76 eru rangt tilgreindir
foreldrar Elínar Jónsdóttur yngri
í Meirihlíð. Foreldrar hennar voru
Jón Þorláksson bóndi í Minnihlíð
1801 og kona hans Elín Magn-
úsdóttir og var Elín litla hjá þeim
1790, sögð dóttir þeirra. Á bls. 77
er rangt farið með nafn konu
Sumarliða á Breiðabóli. Hún hét
Sigríður, ekki Ingibjörg. Einnig er
hér rangt nafn Sesselju á Meiri-
bakka, hún var Þorláksdóttir, ekki
Þorvalds.
Svipuð villa kemur fram í um-
fjöllun um manntalið 1703, þar er
húsfreyjan á þriðja heimili á
Breiðabóli nefnd Guðrún en hún
hét Vigdís. Þá segir á bls. 81 að
Jón Johnsoníus hafi verið eini
sýslumaður Ísfirðinga sem búið
hafi í Bolungarvík og þess er þá
ógetið að Erlendur Ólafsson bjó á
Hóli 1762 og lengur.
Rangt mun farið með fæðing-
ardag Hálfdáns í Meirihlíð á bls.
83. Hann finnst að vísu ekki fædd-
ur en er eins árs í Hjarðardal ytri
1855, sagður fæddur á Veðrará.
Manntalið 1910 hefur hann fædd-
an 2. mars 1854 og dánarskrá
sömuleiðis. Í niðjatali hans er
hann sagður fæddur 13. apríl
1855.
Einnig er það missagt á bls. 175
að Pétur Oddsson væri fæddur 21.
apríl, kirkjubók segir hann fædd-
an 21. ágúst 1862, eins í mt. 1910
og dánarskrá, og er villan líklega
ættuð úr Brimgný, bók Jóhanns
Bárðarsonar. Hinrik á Seljalandi
var langafi Péturs í föðurætt, ekki
í móðurætt.
Um ýmsar ályktanir í Sögu Bol-
ungarvíkur kunna að vera skiptar
skoðanir, svo sem þá á bls. 67 að
Skálavíkurbændur hafi orðið að
leiða kýr sínar inn að Hóli. Senni-
legra virðist að kálfarnir (2) sem
taldir eru í Skálavík hafi verið
notaðir til kúnna þar, verið kú-
neytir.
Frá því er sagt á bls. 128 að
Hólskirkja hafi átt teig í Geirs-
brekkuskógi og það talið sýna að
einhver trjágróður hafi þá verið í
Bolungarvíkurdölum. Auðvitað
getur það vel verið en umræddur
skógarteigur Hólskirkju er í Súg-
andafirði. Svo kann að virðast að
sumt ofanritað séu léttvægar að-
finnslur en villur hafa ríka til-
hneigingu til að ganga aftur og
þær lýta öll rit. Þetta fyrsta bindi
af sögu Bolungarvíkur er annars
skemmtilegt aflestrar og ber að
þakka höfundi þess og aðstand-
endum þarft verk. Við lesendurnir
hlökkum til annars bindis.
ÁSGEIR SVANBERGSSON,
Skólagerði 17, Kópavogi.
Um sögu
Bolungarvíkur
Frá Ásgeiri Svanbergssyni:
UMHVERFISSVIÐ Reykjavík-
urborgar hefur umsjón með um-
hverfisstefnu og samgöngustefnu
borgarinnar. Leiðarljósið felst með-
al annars í því að auka
samráð milli borg-
arbúa og stjórnar
borgarinnar um um-
hverfismál. Nú er eitt
slíkt verkefni í gangi,
því Umhverfissvið
stendur fyrir samráði
við borgarbúa um sjálf-
bært samfélag. Sam-
ráðið, er hluti af vit-
undarvakningunni
„Virkjum okkur!“,
hófst þessi liður mánu-
daginn 9. janúar og
stendur í tvær vikur.
Markmiðið er að fá
fram hugmyndir borgarbúa um
ýmsa umhverfisþætti í borginni,
meðal annars um náttúruvernd,
skipulag, samgöngur, notkun úti-
vistarsvæða, umgengni, sorpmál,
loftgæði, lýðheilsu, umhverfis-
stjórnun, umhverfisfræðslu. Einnig
að fá ljósa mynd af því sem borg-
arbúar telja að sé brýnast í umhverf-
ismálum borgarinnar. Hverju vilja
þeir breyta og hvað vilja þeir
vernda?
Sjálfbært samfélag felst meðal
annars í því að nýta orkugjafa með
vistvænum hætti, búa við efnahags-
lega hagsæld án þess að ganga á
auðlindir næstu kynslóðar og síðast
en ekki síst í því að virkja mannauð-
inn í hverju hverfi til góðra verka.
Markmið verkefnisins sem nú stend-
ur yfir er í þessum anda – að virkja
borgarbúa til að taka þátt í mótun
borgarinnar.
Aðferðin sem notuð er felst í því
að opna leiðir fyrir borgarbúa til að
koma hugmyndum sín-
um á framfæri, hug-
myndirnar verða síðan
notaðar til að móta
stefnu borgarinnar í
umhverfismálum og
sjálfbærri þróun. Þetta
samráð er þáttur í end-
urskoðun á umhverf-
isáætlun Reykjavíkur –
Staðardagskrá 21 og
nú undir heitinu
Reykjavík í mótun.
Markmiðið er betri
borg og betra umhverfi
fyrir íbúana.
Netslóð og talhólf
Á slóðinni www.hallveigarbrunn-
ur.is er óskað eftir skriflegum hug-
leiðingum undir nafnleynd um um-
hverfismál. Einnig má senda
hugleiðingar í tölvupósti á netfangið
sd21@reykjavik.is eða bréflega til
Umhverfissviðs Reykjavíkurborgar,
Skúlagötu 19, 101 Reykjavík, merkt-
ar „Reykjavík í mótun“. Einnig er
boðið upp á þriðja valkostinn því
gjaldfrjálst símanúmer eða talhólf
hefur verið opnað og geta borg-
arbúar þannig komið hugmyndum
sínum munnlega á framfæri. Núm-
erið er 800 1110.
Samráð við hagsmunahópa hefur
þegar farið fram og getur fólk kynnt
sér það á heimasíðunni www.um-
hverfissvid.is með því að fletta þar
fréttum. Eftir þetta samráð við
borgarbúa verður ný umhverfis-
áætlun fyrir höfuðborgina kynnt í
mars 2006 undir heitinu – Reykjavík
í mótun. Hér er um að ræða lið í end-
urskoðun á Staðardagskrá 21
(Sd21), sem er áætlun sem öllum
sveitarstjórnum heimsins er ætlað
að gera í samræmi við ályktun
Heimsráðstefnu Sameinuðu þjóð-
anna um umhverfi og þróun í Ríó de
Janeiró 1992. Reykjavíkurborg sam-
þykkti fyrst slíka áætlun árið 2001.
Samráðið er nú kynnt í fjöl-
miðlum, til að mynda með blaða-
auglýsingum, útvarpsauglýsingum
og netauglýsingum. Einnig hafa
veggspjöld verið hengd upp í borg-
inni til að hvetja fólk til að taka þátt.
Umhverfissvið skorar á borgarbúa
að taka þátt í mótun borgarinnar
með því að skila inn hugmyndum
sínum.
Reykjavík í mótun
Gunnar Hersveinn segir frá
samráði Umhverfissviðs við
borgarbúa um sjálfbært
samfélag
’Hverjum og einumer boðið að koma á
framfæri eigin
hugmyndum um
hvernig borgaryfirvöld
eigi að standa að
því að skapa
sjálfbært samfélag á
næstu árum.‘
Gunnar
Hersveinn
Höfundur er upplýsingafulltrúi Um-
hverfissviðs Reykjavíkurborgar.
Rakarastofan
Klapparstíg
S: 551 3010
Hair play frá
Rakarastofan
Klapparstíg