Andvari - 01.01.1895, Síða 18
XVI
málalok á alþingi 1865 mundi taka það ráð að slá
botn í, og láta stjórnarbótar- og fjárskilnaðarmálið
enn liggja í salti, eða því sem næst, um óákveðinn
tima, eins og að undanförnu frá 1851. Og hann
bætir þar þessum orðum við: »Það er og hætt við
að svo hefði farið, ef Hilmar Finsen hefði þá ekki
verið orðinn stiftamtmaður. Það hefir verið al-
mennt mál, og hann heíir opt látið það sjálfur í
ijósi, að hann haíi ásett sér, þegar hann fór til Is-
lands, að koma stjórnarmálinu áleiðis, og þegar hik
kom á stjórnina eptir alþing 1865, þá hefir það
verið sagt, að hann hafi látið þá skoðun sina í ljósi,
að þessi málalok væri alls ekki að marka, því það
væri ósk Islendinga, að fá allt stjórnarmálið með
fjárhagsmálinu útkljáð í einu, en stjórnin hefðihing-
að til enga alvarlega tilraun gjört í því efni, og nú
væri einmitt tími til að lcggja fyrir alþing fullkom-
ið stjórnarskipunar-frumvarp. Hvort sem þetta er
nú öldungis rétt hermt eða ekki, þá má eflaust full-
yrða, að stiftamtmaður hefir verið hvetjandi þess
en ekki letjandi, að það ráð var tekið að búa til og
leggja fyrir alþing frumvarp um stjórnarmálið allt
í heild sinni, og fyrir það ráð á hann æfinlega
þakkir skilið af vorri hendu.1 Það má telja eta-
laust, að hér sé rétt getið til um sterkar hvatir frá
stiftamtmanni til að halda málinu áfram, og kvaddi
ráðgjafinn liann voriö 1867 til Kaupmannahafnar til
viðtals og ráðagjörða, á undan þingi þá um sum-
arið. Avöxturinn af samvinnu þeirra var »frura-
varp það til stjórnarskipuuarlaga handa íslandi«,
er Hilmar Finsen sem konungsfulltrúi bar fram á
alþingi 1867; og þótt frumvarp þetta fullnægði eigi
1) Andv. 1. 58.