Andvari - 01.01.1895, Síða 99
69
í gegnum blágrýtið. Frá Papós fór eg upp að Stafa-
felli, og þaðan út á Hvalsnes norðan við Lónið. í
horninu þar sem Hvalsnesfjöllin byrja við Lónsheiði
er stór rauður liparít-gangur upp i gegnum blágrýtið,
sem er aðalefni fjallsins út fyrir Vík. Fyrir utan
þann bæ eru fjöllin úr líparíti og gabbró og eru
þær bergtegundir margvislega ofnar saman inn-
byrðis og við blágrýtið. Gabbróbergin eru há og
hrikaleg, þau eru slétt víða og öll ein steypa án
lagskiptingar; í skriðunum fyrir neðan eru heljar-
björg úr stórgerðu gabbrói. Yztu núpar fjallsins hjá
Hvalsnesi eru úr stórgerðu, granítkenndu lípariti.
Björgin eru öll graslaus og þverhnýpt; á einum stað
er við efstu brúnir dalskvompa með nokkrum gróðri,
sem heitir Ofærubotn, þangað villast kindur stund-
um, og hafa gengið þar úti vetrarlangt, og er illt
að komast að þeim. Milli Austur-IIorns og Kross-
ness gengur upp dalskora, er lieitir Liósárdalur, og
önnur dalskvompa sunnar, er heitir Hvaldalur, þar
er mest liparit hið fremra, en blágrýti í dalbotnun-
um; í klappaholtum fyrir sunnan Ljósá fann eg
einkennilega líparít-brecciu. Öll eru þessi fjöll mjög
einkennileg og margt á þeim að læra, er jarðfræði
snertir.
Um morguninn 15. ágúst f'ór eg frá Stafafelli á
leið til Víðidals; riðum við fyrst upp með hlíðunum
austan ár, og svo um Jökulsáraurana, þeir fylla allan
dalinn milli hlíða, mölin er fremur stórgerð og grá
á lit, því líparít er aðalefni fjallanna i kring. Aust-
an ár gengur hálsrani fram á aurana, með ljósleit-
um kúpuvöxnum líparíthólum, rani þessi heitir
Smiðjunes, og hefir þar áður verið bær, hann lagðist
af fyrir nokkrum árum. Rétt fyrir innan Smiðjunes
fórum við yfir Jökulsá í einu lagi og riðum svo upp