Andvari - 01.01.1895, Blaðsíða 126
96
aö særa þjóðernistilfinningu íslendinga, ekkert var
því eðlilegra en að aptur logaði upp í þeim glæð-
um, er lítt voru kulnaðar, og Islendingar hefðust
þegar handa til að fá þjóðrjettindi sín viðurkennd
og tryggð í fyllsta mæli, er þeir sáu, liversu lítið
varð úr því í framkvæmdinni, er þeim var heitið
með stjórnarbótinni. En margt bar til þess, að
það ráð var ekki upp tekið. Þjóðin var þreytt af
margra ára stríði og striti gegn útlendu ofríki og
óstjórn og þráði hvíld, auk þess haf'a íslendingar
aldrei uppnæmir verið, þótt þeim hafi verið gjört
látt undir höfði af Dönum, og enn var það, að sum-
um þótti ekki örvænt um að geta þó haft nokkur
not af stjórnarbótinni til að fá sjálfstjórnarkröfum
vorum framgengt með tímanum, þótt ekki væri þeg-
ar lagt út í nýja stjórnarskrárbreyting, er hlaut að
kosta ærinn tlma og f'é eptir því sem áhorfðist.
Hinsvegar var það fyrirsjáanlegt, að samvinna þings-
ins og stjórnarinnar gæti aldrei orðið landinu hag-
kvætn eða notadrjúg með þessu fyrirkomulagi. Ráð-
herrann var í 300 mflna fjariægð, átti þess engan
kost að mæta á þinginu, var útlendur maður, sem
ef til vill skildi ekki eitt orð 1 íslensku, þekkti ekk-
ert eða mjög lítið til Islands, og var að sjálfsögðu
alveg ókunnugur högum þess og þörfum; hafði auk
þess á hendi vandasamt og umfangsmikið embætti í
þarfir sitmar eigin þjóðar og varð því að hafa mál
íslands í hjáverkum. Þessi maður átti samkvæmt
ráðstöfun stjórnarinnar að vinna saman við alþingi
að undirbúningi íslenzkra löggjafarmála. Alþingi gat
lítið vitað um vilja hans og álit í mörgum málum,
er það hafði til meðferðar, og þar af gat opt leitt,
að tíma þingsins og fé landsins væri eytt til þeirra
mála, er stjórnin síðan ónýtti. Þótt landshöfðingi