Andvari - 01.01.1895, Page 146

116
landstjórnina þessi 20 ár, og sera er þess ljóst]vitni,
hversu mikið má treysta sumura hinum mestvarð-
andi ákvæðum stjórnarskrárinnar. Þetta mál er hið
alræmda Fensmarksmál. Sýnir mál þetta að einu
leyft röggsemi landsstjórnarinnar og að hinu leytinu
hve alþingi hefur mikið að segja gagnvart umboðs-
valdinu. — Mál þetta er svo þjóðkunnugt, að ekki
er þörí að lýsa því nákvæmlega. Tildrög þess eru,
að árið 1879 var danskur maður, að nafni Fensmark,
skipaður sýslumaður í Isafjarðarsýslu og bæjarfógeti
á Isafirði. Það þótti þegar bera á því, að embættis-
maður þessi stæði ekki í skilum við landssjóð með
opinber gjöld, er hann átti að innheimta, jukust vanskil
þessi ár frá ári, þar til árið 1884, að sjóðþurður
hjá honum var orðinn um 27,000 krónur, var hon-
utn þá vikið frá embætti. Þótt bæði amtmaður,
landshöfðingi og ráðherra hlytu að vita um þessi
árlegu vanskil, þá létu þeir Fensmark sitja í em-
bætti allan þennan tíma, án þess að beita öðrum
þvingunarmeðulum við hann en lítilfjörlegum fjár-
sektum upp á síðkastið. Þegar Fensmark var sett-
ur frá, var mál höfðað gegn honum; var hann bæði
í undir- og yfirrétti dæmdur frá embætti; uppísjóð-
þurð sinn gat hann lítið annað borgað en sýsluveð-
ið, og tapaði landssjóður þannig um 20,000 krónum.
Alþingi þóttist ekki geta gengið þegjandi fram hjá
því, að fé landsinsværi þannig sólundað; aukaþing-
ið 1886 setti því nefnd manna til að rannsaka mál
þetta, sýndi nefnd þessi fram á, að landsstjórnin
hefði litt gætt eptirlitsskyldu sinnar, var samkvæmt
tillögu liennar samþykkt að skora á ráðherrann að
sjá um, að ógoldnar tekjur úr ísafjarðarsýslu fyrir
árin 1879— 84 yrðu greiddar í landssjóð áður en lagt
yrði fyrir alþingi frumvarp til laga um samþykkt á