Skírnir - 01.01.1929, Qupperneq 24

18
Handritamálið.
[Skírnir
glöggt, að það mundi erfitt i öllum tilfellum að sanna, hvað
Árni hefði fengið að láni, en hins vegar auðvelt að sýna,
hvað hann beinlínis eða óbeinlínis hefði náð í, sem heyrði
til opinberum söfnum á íslandi. Lagði hann því þann grund-
völl fyrir skýrslu sinni, sem kom út i febrúar 1908.!) Það
er enginn efi á því, að Jón fór hér bæði hyggilega og
sanngjarnlega að; hann vildi ekki ásælast neitt um of, en
hann vildi fá það heim í Landsskjalasafnið, sem átti þar
heima með réttu og beinlínis var áríðandi að hafa þar.
Árni hafði hvort sem er komið manna mest ruglingi á söfn
landsins og í því notið embættis síns, svo að það var ekki
nema réttmæt krafa, að þessu væri kippt í lag. Enda voru
öll þessi skjöl og handrit þess eðlis, að þau komu að litl-
um eða engum notum nema á íslandi. Dr. Jón krafðist
fyrst og fremst alls þess, sem auðsjáanlegt var, að Árni
hafði lánað úr opinberum söfnum á íslandi, og því næst
þess, sem hann hafði fengið annars staðar frá, eins og getið
var hér að framan, og átti heima í Landsskjalasafninu. Alls
fór skjalavörðurinn fram á, að krafizt væri um 700 skinn-
bréfa og 70 handrita (þ. e. embættisbóka). Þetta voru
mestmegnis bréfabækur biskupa, visitatiubækur, máldaga-
bækur, jarðabækur (úr Bessastaðasafni), og svo þau tvö
handrit af Jónsbók frá Skálholti, sem getið var um að
framan. Stjórnarráðið sendi málið áleiðis til Danmerkur, en
þegar Benedikt Sveinsson gerði fyrirspurn til ráðherra á
Alþingi 1909 um málið, svaraði ráðherra, að hann hefði
ekki fengið neitt svar upp á kröfuna. Mér vitanlega hefur
aldrei verið opinberlega birt svar upp á þessa málaleitun.
En gangur málsins var sá, að Árnanefndin neitaði að sinna
kröfunni, og bar fyrir sig, að hún hefði nú eignazt þetta
fyrir hefð, og auk þess hafi konungur gefið Árna þetta
með bréfinu 14. febr. 1721, sem getið er um að framan.
Þetta síðasta var auðvitað ekki rétt; því að ef þessi skjöl
virkilega voru í þeim kössum Árna, sem konungsbréfið á
') Skýrsla am skjöl og handrit i Safni Árna Magnússonar, sem
komin eru úr opinberum skjalasöfnum á íslandi. Reykjavík 1908.
8vo. pp. 56.