Skírnir - 01.01.1929, Qupperneq 213

Skírnir]
Um Vihjálm annan.
207
að láta Bismarck leggja niður völd. Þeir tóku tilkynn-
ingunni með rólegri þögn. En er Moltke gamli, sem þá
stóð á níræðu, gekk út úr höllinni, hrutu honum þessi orð
af vörum: »Þetta eru sorgleg tíðindi! Hinn ungi maður
á víst eftir að gefa okkur marga gátuna til ráðningar«. —
Annars gerði Vilhjálmur allt, sem hann kunni, til þess að
firra sig ámæli af brottrekstri Bismarkcs. Hann sendi t.
d. einum hinna þýzku stórhertoga skeyti, er hljóðaði svo:
»Mér er svo þungt fyrir brjósti, sem hefði ég misst afa
minn í annað sinn. En maður verður að bera það, sem
guð vill vera láta, jafnvel þó að lífið liggi við. Mér er
fallið í skaut það hlutverk, að fara með stjórn á þjóðar-
skipinu. Stefnan verður hin sama sem fyr. Fulla ferð áfram:«
Svo sem kunnugt er lifði Bismarck átta ár eftir þetta.
Líkamleg heilsa hans var að vísu misjöfn síðustu æviárin,
en hann hélt fullum sálarkröftum fram í andlátið. Landar
hans flestir myndu hafa óskað, að hann, átrúnaðargoð
þjóðarinnar, settist nú í helgan stein og nyti rólegs ævi-
kvölds í fullum friði við alla menn, en þó einkum við
keisara sinn. En það var ekki lund Bismarkcs að sitja í
helgum steini og ekki heldur að sættast við neinn þann^.
sem gert hafði á hluta hans, en þó allra sízt við Vilhjálm
2. Því að hann hefir vafalaust aldrei hatað og fyrirlitið
neinn mann svo rækilega sem keisarann. Bismarck gat
vitanlega aldrei úr minni liðið, að spjátrungurinn Vilhjálm-
ur 2. hafði hrifsað völdin úr höndum hans, en þó var
hitt ekki léttara á metunum, að hann bjó yfir þeim grun,
sem bráðlega varð að fullri vissu, að keisarinn mundi
ónýta allt hans mikla ævistarf. Hinn gamli maður titraði
allur af glímuskjálfta við þá tilhugsun, og einum mánuði
eftir brottreksturinn hóf hann þegar skothríð á stjórnina.
Vilhjálmur og ráðgjafar hans þóttust að vísu ekki láta
slíkt á sér festa. En allir vissu, að þeir engdust 'sundur
og saman undan svipuhöggum Bismarcks. Loks kom þar,
að Vilhjálmi þótti ráðlegast að beygja svírann og leita
sætta. í júnímánuði 1892 sendi hann einn vildarmanna
sinna til Bismarcks með þau skilaboð, að hann væri fús