Skírnir - 01.01.1929, Side 214
:208
Um Vilhjálm annan.
[Skímir
til sætta, ef furstinn vildi aðeins stíga að fyrra bragði
spor í þá átt. Bismnrck svaraði: »Mér var varpað niður
stigann, get þess vegna ekki beiðst þess að mér sé hleypt
inn og verð því að bíða þess, að mér sé boðið inn«. —
Nokkru síðar tókst Bismarck ferð á hendur til Vínarborg-
ar, til þess að sitja þar brúðkaup sonar síns. Ætlaði hann
þá að ganga fyrir Franz Jósep keisara, því að þeir voru
góðir vinir, þó að margt hefði á milli borið um dagana.
En þá lagðist þýzka stjórnin svo ótrúlega lágt, að hún
fyrirbauð sendiherra sínum i Vín að koma nálægt brúð-
kaupinu eða sýna Bismarck nokkurt tillæti. Og Vilhjálm-
ur beiddist þess skriflega af Franz Jósep, að hann veitti
Bismarck ekki áheyrn!
En nú var Þjóðverjum nóg boðið! Bismarck varð á
svipstundu vinsælli maður á Þýzkalandi en nokkru sinni
áður. Svo mátti heita að allur landslýður risi upp með
einu samþykki til þess að tjá honum samúð sína og lotn-
ingu. Heimför hans frá Vín varð að dýrlegri sigurför. Og
nú gerðist sú furða, að hinn gamli harðstjóri braut odd
af oflæti sínu og játaði á sig yfirsjón — ekki gagnvart
keisaranum, heldur gagnvart þjóðinni. Hann komst svo
að orði í einni ræðunni, sem hann flutti á heimleiðinni:
»Ég hefi lagt stund á að efla konungsvaldið gagnvart
þinginu — að líkindum hefi ég gert of mikið að því«. —
»Ef þingið er dáðlaust og aðeins verkfæri æðri vilja, þá
stefnum vér, ef því vindur lengi fram, aftur á bak til hins
forna einveldis«. Einhvern tíma hefði það þótt fyrirsögn,
að Bismark yrði þingræðismaður um áttrætt! En þetta
hafði Vilhjálmi áunnizt.
Viðskiftum þeirra var þó ekki hér með lokið. Vil-
hjálmi varð fjandskapur Bismarcks svo þungbær, að loks-
ins lækkaði hann seglin. Árið 1894 steig hann nauðugur
viljugur fyrsta sporið til sætta og bauð Bismarck heim til
sin. Bismarck þá boðið, og voru þeir þá sáttir að kalla
— í svip. Verður ekki sagt framar af viðureign þeirra
hér, en marga skráveifu gerði Bismarck keisaranum eftir
þetta. Þó heimsótti Vilhjálmur hann nokkrum sinnum, —