Skírnir - 01.01.1929, Page 227
Skírnir]
Um Vihjálm annan.
221
það að segja, að hann var í sama vígamóð á allri ferð-
inni. Hann fær símskeyti um að stjórnin í Vín sé að hugsa
um að gera þær kröfur á hendur Serbum, sem þeir geti
alls ekki gengið að, og leggur hann blessun sína yfir þá
fyrirætlun. Hann er alveg sannfærður um, að zarinn muni
aldrei veita konungs-morðingjum lið, en öli Serbía var
í hans augum eitt morðingja-bæli. Grey, utanríkisráðgjafi
Breta, skorar á hann að sefa stjórnina í Vín. Keisarinn
bregzt reiður við, og telur áskorunina »óheyrða brezka
ósvífni«. Og jafnt og þétt lætur hann fúkyrtum símskeyt-
um rigna yfir stjórnina í Berlín og heimtar hlífðarlausa
sókn á hendur Serbum.
En nálega á samri stund, sem keisarinn kom heim til
Berlínar undir mánaðarlokin, höfðu Serbar gengizt undir
hina fáheyrðu friðarkosti Austurríkismanna að nálega öllu
leyti. Þá rann berserksgangurinn fyrst af keisaranum. Og
þá reynir hann loks, þegar liðið var fram yfir elleftu stund,
að afstýra ófriðnum. Enginn dómur skal hér lagður á það,
hvort það hefði eigi getað tekizt, ef friðarviiji þeirra
manna, sem stjórnuðu Rússum og Frökkum, hefði ver-
ið nægur. En það eitt er víst, að Austurríkismenn
höfðu kveikt bálið og Vilhjálmur blásið að því eins og óð-
ur maður. Honum hefði verið í lófa lagið að stilla Austur-
ríkismenn til friðar, ef hann hefði ekki orðið viti sínu fjær,
þegar verst gegndi.
Keisaradómi Vilhjálms var í raun og veru lokið í byrj-
un ágústmánaðar 1914. Hann hafði verið málóður hermað-
ur á leiksviði alla sína ævi. En »sannyrði sverða« þoldi
hann ekki að heyra. Þá setti hinn mjög-talanda mann
hljóðan. Hann varð að gjalti og veltist nær sjálfkrafa úr
völdum. Herforingjar hans tóku öll ráð í sínar hendur, er
nokkuð leið á ófriðinn..