Skírnir - 01.01.1929, Side 230
224
Ritfregnir.
[Skirnir
6. Bjarnanes. Höf. telur þá kirkju helgaða Maríu mey einni og
vitnar um það með réttu i máldaga Oddgeirs biskups. En höf. læt-
ur þess ógetið, að til er i Bjarnanessmáldaga frá tíð Stefáns biskups
minnisgrein, er svo hljóðar: »Teitur Þorleifsson hafði silfurhnappa
frá sancto Olafo í Bjarnanesi norður um land« (D. I. VII, 35). Vart
er þar við annað átt en kirkjuna.
7. Breidabólsstaður í Vatnsdal. Þessa kirkju vantar í skrána.
Þar var Andrésarkirkja (D. I. IV, 513).
8. Brekka I Saurbœ og Brjúnslœkur. í prentun hafa ruglast til-
vitnanirnar í Fornbréfasafnið. Þær, sem taldar eru eiga við Brekku,
eiga við Brjánslæk, en sú, sem talin er eiga við Brjánslæk, á við
Brekku.
9. Dalur i Blönduhlið. í máldögum Miklabæjarkirkju í Blöndu-
hlið tveim: Pétursmáldaga (D. I. III, 565) og Ólafsmáldaga Rögn-
valdssonar (D. I. V, 324), eru talin bænhús fimm, sem fá prestsþjón-
ustu frá Miklabæ. Eitt af þeim er í Dal. — í kaupbréfi frá 10. ág.
1501 fer fram sala á »Minna-Dal í Blönduhlíð, er liggur i Miklabæjar
kirkjusókn* (D. I. VII, 580). Utan á því bréfi stendur »með fornri
hendi«: »Bréf um Cesselíu Dal«. Þá er undir siðaskiftin tvívegis tal-
inn Ceciliudalur meðal jarða Hóladómkirkju (D. I. IX, 301; XI, 860).
Lang-sennilegast er, að um sömu jörð sé að ræða og þá þarf vart
að efa, að bænhúsið hefur verið Cecilíu meyju helgað. — Þessa er
ekki getið í skránni.
10. Eiðhús í Miklahoitshreppi. Bænhús var þar og vantar í
skrána. Það var helgað Niklulási (D. I. VII, 65).
11. Einiholt í Biskupstungum. Kirkju þessa vantar í skrána. Eins
og getið verður hér næst á eftir, var þar Maríukirkja.
12. Einiholt í Hornafirði. Höf. telur þá kirkju helgaða Maríu
mey og vitnar i máldaga Magnúsar biskups Gissurarsonar (D. I. I,
406). En sá máldagi á við Einiholtskirkju í Biskupstungum í Árness-
þingi. Telur Jón Sigurðsson svo hiklaust, enda ber máldaginn það
greinilega með sér. Einiholts í Hornafirði er þar alls ekki getið. —
Engu að síður er það rétt, að Maríukirkja var í Einiholti i Hornafirði,
svo sem sjá má bæði af Vilkinsmáldaga (D. I. IV, 233) og af mál-
daga Magnúsar biskups Eyjólfssonar (D. I. VI, 334).
13. Esjuberg á Kjalarnesi. Þessa kirkju vantar í skrána. En þar
var reist fyrsta eða ein hin fyrsta kirkja á íslandi. Gerði það Örlyg-
ur gamli að ósk fóstra sins Patreks helga og helgaði kirkjuna hinum
heilaga Kolumba (Landnámabók íslands, Kbh, 1925, bls. 32—33, sbr.
Kjalnesingasögu 1. kap.). Ég hefi ekki rekið mig á það, að Esju-
bergskirkju sé getið í Fornbréfasafninu. En þó mun hún hafa staðið
a. m. k. um nokkrar aldir. Er engin ástæða til að rengja frásögnina
um járnklukkuna Patreksnaut og kirkjuna, þó að hún standi í sögu,
sem annars er ekki talin sérlega áreiðanleg, þvi að frásögnin hefur