Skírnir - 01.01.1929, Page 243
Skirnir]
Ritfregnir.
237
Péturskirkja og hún á Pétursskóg (D. I. V, 317; VIII, 215-216). -
Á Kirkjubæ í Hróarstungu var Maríukirkja og hún á Maríusand (D.
I. III, 232; IV, 219). — Á Munkaþverá var Mariukirkja. Hún á Maríu-
hólm (D. I. V, 303; IX, 309) og ennfremur er seldur frá klaustrinu
Maríuskógur (D. I. V, 755). — í Möðrudal á Fjöllum er kirkjan meðal
annars helguð Pétri postula. Hún á skógarpart og kallast Péturstunga
(D. I. VII, 198). — í Reykholti í Borgarfirði var Péturskirkja. Hún á
Pétursskóg í Norðurárdal (D. I. III, 123, 222; IV, 119; VI, 173). — Á
Reynivöllum í Kjós var Maríukirkja. Sú kirkja á »sölvafjöru þar sem
heitir Máriusker« (Jarðabók Á. M. og P. V. III, 425), »kolskóg á
Maríuhjalla* (Jarðabók Á. M. og P. V. III, 440) og »40 sauðahöfn í
Múlafjall og skjól i Maríuhelli« (D. I. IV, 117; VI, 179). — í Saurbæ
i Eyjafirði var Cecilíukirkja. ítak hennar var: »Cecilíupartur i Núpu-
fellsskógi« (D. I. III, 524; V, 310; IX, 328). — í Stafholti var Niku-
lásarkirkja. Hún á »kerveiði í Laxfossi i Norðurá, sem kallað er Niku-
lásarker« (D. I. VI, 269). — Tjarnarkirkja í Svarfaðardal var meðal
annars Maríu helguð. Hún á Maríuhólma (D. I. III, 513; V. 258). —
Urðarkirkja í Svarfaðardal var meðal annars Maríu helguð og á
einnig Maríuhólm (D. I. II, 456). -- Valþjófsstaðarkirkja var Mariu
helguð og hún á skóga fyrir utan Maríutungur. — Með lauslegri at-
hugun verður þessi viðbót ekki gerð lengri. Ég hefi aðeins rekizt á
■eitt örnefni, sem virðist vera í mótsögn við hin. Klaustrið á Möðru-
völlum i Hörgárdal var Ágústínusi helgað, en meðal ítaka, sern
klaustrið á, er »Maríuhris« (D. I. V, 92—93, 290; IX, 320). En það má
vel vera, að kirkjan á Möðruvöllum hafi verið Maríukirkja áður en
klaustur var þar sett á stofn og helgað Ágústínusi, og það er bein-
línis ósennilegt, að kirkjan liafi ekki verið öðrum helguð en honum
áður, því að það var sárasjaldgæft, að kirkjur væru honum helgað-
ar. Eins má vel vera, að klaustrið hafi keypt þetta ítak frá einhverri
Mariukirkju. — Virðist svo sem nálega með fullri vissu megi ráða
helgun kirkna af örnefnum. Tr. Þ.
Gráskinna I. og II. hefti. Útgefendur Sigurður Nordal og Þór-
bergur Þórðarson. Akureyri 1928 og 1929. Bókaverzlun Þorsteins M.
Jónssonar.
í þessum tveimur heftum eru ýmsar frásagnir um dulræn efni
eða þjóðsagnakennd, er þeir Sigurður prófessor Nordal og Þórberg-
ur rithöfundur Þórðarson hafa safnað. í heftum þessum kennir all-
margra grasa. Þar eru sagnir um drauma. Eru þess tínd dæmi, að
menn hafa í draumi séð atburð eins og hann kom síðar fram, eins
og draumur Guðjóns fv. alþingismanns Guðlaugssonar um skiptapa,
-er nokkru síðar varð. Eru slikir draumar gagnmerkilegir. Þar eru
sagnir um skyggna menn og sýnir þeirra. Hafa slikir menn verið
all-margir á landi hér, eins og hvarvetna annarstaðar á þessari jörð.