Tímarit lögfræðinga - 01.12.1985, Qupperneq 7

ef hann hefði ekki 7. nóvember 1935 verið skipaður sýslumaður Barðastrandar-
sýslu með aðsetri á Patreksfirði. Yfirvald Barðstrendinga var hann, þar til
hann fékk skipun sem sýslumaður Þingeyjarsýslu og bæjarfógeti Húsavíkur 1.
júni 1956. Það starf hafði hann á hendi, uns hann lét af embætti fyrir aldurs
sakir 15. júlí 1974.
Árið 1930 kvæntist Jóhann eftirlifandi konu sinni, Sigríði Víðis Jónsdóttur.
Reyndist hún honum traustur lífsförunautur og samtaka í öllum hjartans mál-
um. Hún er ættuð frá Þverá í Laxárdal í Suður-Þingeyjarsýslu. Eru þau hjónin
því bæði af þingeyskum ættum.
Jóhann Skaptason gegndi margvíslegum trúnaðarstörfum. Á Patreksfirði
sat hann í stjórn Eyrarsparisjóðsins, stóð að uppbyggingu hraðfrystihússins á
staðnum og hafði forystu um byggingu sjúkrahússins. Eftir komuna til Húsa-
víkur tók hann og virkan þátt i ýmsum málum, er til framfara horfðu héraðinu.
Hann hafði forgöngu um, að á vegum sýslufélaga í Þingeyjarsýslu og Húsa-
víkurkaupstaðar var gefin út Árbók Þingeyinga, sem er menningarsögulegt
safnrit. Nú er hún útbreiddasta átthagarit, sem gefið er út á landinu. Jóhann
skrifaði sjálfur mikið í árbókina og sá um fjárreiður hennar allt til árs 1979.
Jóhann Skaptason var afar velviljaður maður og gerði sér far um að láta
gott af sér leiða í hvívetna. Hann var strangheiðarlegur og orð hans stóðu
eins og stafur á bók. Á hinn bóginn var honum öll sýndarmennska fjarri
skapi, og hann forðaðist að berast mikið á. Enn fremur var hann ávallt
fastur fyrir, og allir fundu, að ríkir skapsmunir veittu orðum hans og athöfn-
um aukinn þunga. Og bæri hann eitthvert málefni fyrir brjósti, fylgdi hann
því staðfastlega eftir og sparaði þar hvorki fé né fyrirhöfn.
Oftast verður þeirra hjóna, Jóhanns og Sigríðar, efiaust minnst, þegar
Safnanúsið á Húsavík ber á góma. Það er stórhýsi á Húsavík, sem hefur að
geyma helstu söfn byggðarlagsins, svo sem byggðasafn, náttúrugripasafn,
héraðsskjalasafn, málverkasafn og bókasafn. Þau hjónin höfðu alla tíð for-
göngu um að hrinda safnahúshugmyndinni í framkvæmd, og í því máli þoldi
Jóhann enga smásmygli eða kotungshátt. Og Safnahúsið reis af grunni að
miklum hluta fyrir fjármuni, sem þau hjónin, Jóhann og Sigríður, svo og nánir
ættingjar þeirra lögðu fram. í þvi skyni gaf m.a. Jón Víðis, bróðir Sigríðar,
stórhýsi við Hverfisgötu i Reykjavík, sem síðan var selt og andvirðið lagt í
safnahúsbygginguna. Safnahúsið hefur gert kleift að varðveita á heimaslóðum
margvislegar minjar og menningararf, sem annars væri suður í Reykjavík eða
lægi jafnvel undir skemmdum í einkahýbýlum, ef ekki glataður.
Naumast var það tilviljun, að Jóhann Skaptason lét sér svo annt um varð-
veislu þingeysks menningararfs. Skapgerð hans stóð djúpum rótum i menn-
ingu forfeðranna. Hann var í flestum greinum af „gamla skólanum“, eins og
nú er sagt. Sem sýslumaður vestur á Patreksfirði fór hann mjög ferða sinna
á hestbaki um sýsluna, enda lítið um vegi og héraðið erfitt yfirferðar. Auk þess
stundaði hann ofurlítinn sauðfjárbúskap. Á Húsavík komu þau Sigríður sér
upp fallegum skrúðgarði, sem vex að grósku með hverju árinu sem líður.
Bóndinn var ríkur í Jóhanni. Allt fram til þess síðasta tók hann sér orf og Ijá
í hönd og sló grasflötina í garði sínum, þótt flestir aðrir væru komnir með
vélknúnar sláttuvélar. Hafði ég gaman af því að ganga út i garðinn til hans
og fá að grípa í orfið, þótt helst þyrfti hann að standa mér við hlið með brýnið
sitt, svo að biti.
213