Tímarit lögfræðinga - 01.12.1985, Blaðsíða 33

varpinu er og tekið fram, að 93. gr. eigi við „ýmis málefni ríkisins".
Hitt er svo annað mál, hvort æskilegt er, að þessi þagnarskylda sé
víðtækari, sbr. 126. gr. 1. 85/1936, þannig að ekki sé verulegur munur
á þagnarskyldu að þessu leyti eftir því, hvort um einkamál eða opin-
bert mál er að ræða.
I Hrd. XXXVI, bls. 649, reyndi á 2. mgr. 93. gr. oml., er bankastjóri
ríkisbanka var krafinn vitnisburðar í tengslum við meiðyrðamál.
Synjað var um vitnisburðinn þegar af þeirri ástæðu, að leyfis hlutað-
eigandi ráðherra hafði ekki verið aflað. Var því ekki skorið úr álita-
efni því, sem að ofan greinir.
5) Inntak þagnarskyldunnar. Lítið verður ráðið af ákvæðum rétt-
arfarslaga og 230. gr. hgl., hvað í þagnarskyldunni felst, hversu víð-
tæk hún er að efni til. Það ræðst einkum af eðli máls og hefðbundn-
um skýringum á refsiákvæðunum, hvaða athafnir eða athafnaleysi
felst í orðunum segir frá, sbr. 230. gr. hgl.
Þagnarskylda felur það í sér, að óheimilt er að skýra óviðkomandi
aðilum opinberlega eða í einkasamtölum, munnlega eða skriflega, frá
þeirri vitneskju, sem skyldan tekur til.43) Staðfesting upplýsinga, sem
fyrirspyrjandi ber undir þagnarskyldan mann, getur verið brot á
þagnarskyldu. Opinber birting mundi vera refsiþyngjandi atriði. Líta
verður svo á, að þagnarskyldan sé alger, þ.e. taki til allra, sem hinn
þagnarskyldi hefur samskipti við, þ.á m. fjölskyldu og vina, og eru
ekki þegar kunnugir málavöxtum né eiga rétt á upplýsingum (söku-
nautur sjálfur). Sama er að segja um stéttarbræður, sem bundnir eru
sams konar þagnarskyldu um það, sem þeim er trúað fyrir, hvort sem
það eru lögmenn, læknar eða aðrir.44) Skyldan útilokar ekki, að verj-
andi geti rætt við starfsbræður eða sérfræðinga um vandamál skjól-
stæðings eða leitað upplýsinga, ef nafnleyndar er gætt og það er gert
innan þeirra marka, sem samrýmast mai'kmiði þagnarskyldunnar.
Hins vegar telst sökunautur ekki óviðkomandi í þessu tilliti og tæp-
ast foreldrar eða aðrir, sem fara með foreldravald eða lögráð ósjálf-
ráða manns. Upplýsingar varðandi lögaðila má kynna stjórn hans eða
öðrum þeim, sem að lögum koma fram fyrir hönd hans. Stundum er
líka lögbundin upplýsingaskylda, sem takmarkar þágnarskylduna, t.d.
94. og 115. gi'. 1. 75/1981 um tekjuskatt og eignarskatt (upplýsinga-
skylda — eða heimild gagnvart ákveðnum yfirvöldum og stofnun-
urn) .45)
43) Sbr. Stcphan Hurwitz 1955, 65.
44) Sjá Georg Lous 1960, 48-49; Betænkning nr. 998/1984, bls. 96.
45) Betænkning nr. 998/1984, bls. 97-98.
239