Tímarit lögfræðinga - 01.12.1985, Blaðsíða 67

sendinefndir hafa farið til viðræðna við ríkisstjórnir, til að fylgjast með réttar-
höldum eða til að kynna sér ástand og aðstæður.
Af þessum 28.000 málum hafa 23.711 verið afgreidd ef miðað er við árs-
byrjun 1985. Þar af voru margir fangar látnir lausir fyrir lok refsitíma, aðrir
losnuðu þegar almenn náðun eða sakaruppgjöf var veitt, enn aðrir sátu út
allan tímann. Sumir dóu eða voru drepnir í fangelsum. En Amnesty leggur
ekki megináherslu á höfðatöluna og fer varlega í að þakka sér farælar lausnir.
Ef krafist er mælistiku á gildi Amnesty, þá er hún helst sú þörf sem tvimæla-
laust er fyrir þessi samtök; á hverjum degi berast hjálparbeiðnir, skýrslur og
skilaboð frá föngum. Árangurinn birtist ekki í tölum heldur f umsögnum eins
og þessari, sem rituð er af fanga frá Benin daginn sem honum var sleppt:
,,Ég er frjáls. Ég var látinn laus i kvöld. Ég fullvissa ykkur um að ég á það
ykkur að þakka, ég á ykkur líf mitt að launa. Það er víst að meðan maður
Iffsanda dregur þarf aldrei að örvænta. Sigurinn er algerlega ykkar, ykkar
verkamannanna óþreytandi. Á þessu augnabliki hefst nýr þáttur i lífi rnínu."
Þær vonir sem samtökin hafa vakið fara alltaf vaxandi, fleiri og fleiri fangar
og ættingjar þeirra kalla á hjálp frá Amnesty International, og allt kostar þetta
fé. í lok fyrsta ársins nam ársreikningur samtakanna 6.040 enskum pundum
en fjárhagsáætlun ársins 1986 er upp á 6.000.000 pund. Samt er þetta aðeins
brot af þeirri fjárhæð sem talið er að ríkisstjórnir eyði f fangelsi, leynilega
pyntingastaði og dauðasveitir. Það fé sem samtökin fá kemur að langmestu
leyti frá félagsmönnum þeirra. Landsdeildirnar greiða þannig ákveðinn hundr-
aðshluta af tekjum sfnum til aðalstöðvanna. Tekjur landsdeildanna byggjast á
árgjöldum og fjársöfnunum. Mjög strangar reglur eru um fjáröflun samtak-
anna, enda ein meginforsenda þess að samtökin haldi hlutleysi sínu og trú-
verðugleika. Mestum hluta fjársins er varið til hjálparstarfs.
En hver eru þessi mál sem samtökin vinna að, m.ö.o. hvert er verksvið
þeirra og hvað merkir hugtakið samviskufangi?
Með það að leiðarljósi að allir menn hafi rétt til að hafa skoðanir og til að
tjá sannfæringu sína og að þeim beri jafnframt skylda til að virða frelsi annarra
til þessa, þá er það markmið samtakanna að vinna að því, að Mannréttinda-
sáttmáli Sameinuðu þjóðanna sé virtur um allan heim. Það veldur stundum
misskilningi að samtökin skuli ekki taka á öllum mannréttindamálum, en með
lögum sínum hafa þau sniðið sér þröngan stakk í þeim tilgangi að dreifa
kröftunum sem minnst, og þau hafa sniðið stakk sinn á þann veg að allir
geti klæðst honum. Verksviði samtakanna má lýsa með þremur meginreglum:
1. að vinna að lausn samviskufanga, en svo nefnast þeir sem fangelsaðir
hafa verið eingöngu vegna trúar sinnar, stjórnmálaskoðana eða ann-
arrar sannfæringar, kynferðis sins, þjóðernis, uppruna, litarháttar eða
tungu; og að því gefnu að þeir hafi sjálfir hvorki beitt ofbeldi né hvatt
til þess.
2. að vinna að því að allir pólitískir fangar hljóti tafarlausa og réttláta
dómsmeðferð.
3. að vinna gegn dauðarefsingum, pyntingum og hvers konar illri með-
ferð fanga án tillits til þess hver í hlut á.
Nú hefur baráttan gegn pyntingum staðið í þrettán ár og af auknum krafti
nú hátt á annað ár, en þrátt fyrir það dregur dimma illskunnar enn tjald sitt
273