Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.1985, Page 17

Tímarit lögfræðinga - 01.12.1985, Page 17
Verjandi er ekki umboðsmaður sökunauts í venjulegum skilningi þess orðs, sbr. 2. og 3. mgr. 4. gr. 1. nr. 61/1942, getur ekki almennt komið fram sem fulltrúi hans og er ekki bundinn af óskum hans og kröfum nema að takmörkuðu leyti, en hefur engu að síður víðtækar skyldur allsherjarréttar eðlis gagnvart skjólstæðingi sínum, dómstól- unum og réttarkerfinu í heild.15) Til þess að verjandi geti gegnt skyldum sínum sómasamléga, þarf hann að hafa rúmt tjáningarfrelsi. Það er löng hefð fyrir því, að mál- flytjendur njóti rýmkaðs málfrelsis fyrir rétti án þess að eiga á hættu refsiábyrgð fyrir meiðyrði. Um takmörk málfrelsisins verður rætt síð- ar.16) III. HÆFISSKILYRÐI VERJENDA. 1) Almenn skilyrði. I Reykjavík og annars staðar, þar sem kostur er löggiltra málflutningsmanna, skal verjandi skv. 82. gr. oml. skipaður úr þeirra hópi, og vitanléga er það ætíð heimilt og sjálfsagt hvar sem er á landinu, ef lögmaður er fáanlegur, sbr. 17. gr. 1. 61/1942. Ákvæði þetta ber að skýra þannig, að það sé aðeins í hreinum undantekningartilvik- um, sem leita megi til annarra. Hag sökunauts er yfirleitt best borgið í höndum þeirra, sem hafa bæði menntun og þjálfun til að gegna verj- andastarfa. Slíkir verjendur þurfa að sjálfsögðu að uppfylla almenn hæfisskilyrði laga um málflytjendur, sbr. 9. gr. og 14. gr. 1. 61/1942. I þeim tilvikum, þegar ekki fæst löggiltur málflutningsmaður, getur dómari skipað sakborningi einhvern annan, er fara má með mál annarra manna, ef hann telur hag sökunauts borgið í höndum slíks manns og engar sérstakar ástæður mæla því annars í gegn, sbr. 82. gr. oml. Skv. 19. gr. 1. 61/1942 þurfa slíkir málflutningsmenn að vera lögráða (18 ára og ekki sviptir lögræði) og hafa almennan andlegan þroska. Á það við, hvort sem talsmaður er skipaður eða ráðinn. Raunar hljóta þetta að vera lágmarksskilyrði fyrir því, að dómari samþykki ráðinn tals- mann, en sakborningi, sem vill ráða verjanda á sinn kostnað, ber engin skylda til að velja löggiltan málflutningsmann, þótt hans sé kostur. Orðin „eftir ósk sökunauts" í 82. gr. verður að skilja á sama veg og ákvæði 81. gr., að dómari hafi endanlegt ákvörðunarvald um valið. Engin heimild er til þess í oml. eða 1. 61/1942 að skipa erlendan lög- mann (ríkisborgara) sem verjanda, sbr. hins vegar heimildarákvæði í 15) Sjá Claus Roxin 1983, 92-94, þar sem m.a. er rætt um verjanda sem „selbstándiges Organ der Rechtspflege". 16) Sjá einnig Gunnar Thoroddsen 1967, 224-249. 223

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.