Tímarit lögfræðinga - 01.12.1985, Side 28

lögunum nr. 27/1951, þegar embætti ríkissaksóknara var ekki til, en
ákvæðið stafaði engu að síður frá upphaflega frumvarpinu 1948, þar
sem gert var ráð fyrir stofnun slíks embættis. Auk þess má benda á,
að orðalagið „brot í embætti og sýslan“ er ekki í samræmi við heiti
XIV. kafla hgl. Má vera, að með sýslan sé einmitt átt við störf verjanda
og þau hegningarlagaákvæði utan XIV. kafla, sem tekið geta til brota í
slíku starfi, t.d. 230. gr. Hins vegar er rétt að vekja athygli á því, að í
129. og 739. gr. dönsku réttarfarslaganna er beinlínis gert ráð fyrir,
að brot verjanda í starfi geti varðað við 16. kafla hegningarlaganna um
brot í opinberu starfi (i offentlig tjeneste eller hverv), sbr. U 1947.918
0 ogU 1958.433 0.33)
Ef framangreind skýring á 88. gr. oml. og XIV. kafla hgl. er rétt,
kemur raunar í ljós, aé lítið er um heimildir í hgl., sem sérstaklega taka
til vanrækslu eða annarra brota verjanda í starfi, að þagnarskyldubrot-
um frátöldum, sjá þó 187. gr. hgl. Háttsemi sú, sem lýst er í 88. gr.
oml., getur fallið undir verknaðarlýsingu 159. gr. eða 161. gr. oml. og
þá ýmist varðað réttarfarssekt eða sætt almennri meðferð opinberra
mála, sbr. 162. gr. oml. Hins vegar getur svo reynt á ýmsar almennar
refsiheimildir hgl., t.d. 2. mgr. 112. gr. (röskun sönnunargagna), 142.
gr., sbr. 22. gr. (hlutdeild í rörigum framburði), 228. gr. (brot gegn
bréfleynd) og 229. gr. (opinber uppljóstrun einkamálefna).
Ef ekki kemur til refsiviðurlaga í venjulegu sakamáli, getur dómari
vegna brota á ákvæðum XIX. kafla oml. beitt réttarfarssektum, ef
brotin þykja varða sektum, ellegar áminningum, vítum eða aðfinnslum.
Ekki virðist hafa reynt á 161. gr. oml. í dómsmálum, sbr. þó Hrd. XXII,
bls. 310, en allmargir hæstaréttai'dómar eru til, þar sem lögmenn hafa
sætt sektum, en þó oftar vítum skv. 159. gr. oml., einkum vegna van-
rækslu og tafa á meðferð máls, sbr. Hrd. IX, bls. 417; XIX, bls. 507;
XXX, bls. 613; XXXII, bls. 33. Dómstólar geta leyst verjanda frá starf-
anum, ef þeir telja hann hafa rækt starfann á óviðunandi hátt, sbr. 2.
mgr. 84. gr. oml., 2. mgr. 9. gr. 1. 61/1942 og Hrd. XXXII, bls. 376, sjá
enn fremur 6. gr. 1. 61/1942 (leyfissvipting).
Stjórn Lögmannafélags Islands getur, hvað sem líður aðgerðum hins
opinbera, veitt einstökum félagsmönnum áminningar og gert þeim að
greiða sektir að tilteknu marki til styrktarsjóðs félagsins fyrir fram-
ferði í starfi, er telja má stéttinni ósamboðið, sbr. 3. mgr. 8. gr. 1. 61/
1942. Slíkan úrskurð félagsstjórnar má kæra til Hæstaréttar, sbr. 4.
33) Þessi skilningur er að vísu umdeildur í Danmörku, sjá Vagn Greve o.fl. 1980, 98-99.
Þar segir, að þrátt fyrir tilvísun réttarfarslaga til 16. kafla hegningarlaganna eigi 264.
gr. b fremur við urn þagnarskyldubrot lögmanna.
234